اشکان بروج: شاید تا سه‌سال پیش هیچ‌کس نمی‌دانست که خوشه‌سار بومی چیست و اعضای آن‌چه می‌کنند تا آنکه به‌تدریج اهالی صنعت گردشگری ایران نام خانه‌هایی را شنیدند که با حال و هوای بومی و سنتی میزبان گردشگران داخلی و خارجی بودند.

پس از چندی، برخی از صاحبان و اعضای این اقامتگاه‌ها به‌عنوان کارآفرینان برتر صنعت گردشگری انتخاب شدند و اقامتگاه‌های بومی خوشه‌سار، تبدیل به برند برتر صنعت گردشگری شد. اما این اقامتگاه‌ها هنوز جایگاه رسمی در صنعت گردشگری ندارند و حتی رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری ایران هنگام بازدید از غرفه خوشه‌سار بومی در نمایشگاه صدای عشایر ایران، با ابراز خوشحالی و شگفتی از وجود چنین اقامتگاه‌هایی از فعالیت آنها اظهار بی‌اطلاعی کرد!

آنچه از بازخورد توسعه گردشگری توسط اقامتگاه‌های بومی مشاهده شده است، رضایت کامل گردشگر و در کنار آن ارتقای سطح زندگی مردم بومی و حفظ سنت‌ها و ارزش‌های بومی منطقه مورد بازدید بوده است. براساس پژوهش‌های علمی انجام‌شده، اقامتگاه‌های بومی که نزدیک‌ترین نمونه به اکولوژها هستند، گام مؤثری در جهت توسعه پایدار گردشگری برداشته‌اند و توانسته‌اند در کنار بالابردن سطح کیفیت زندگی مردم محلی، رضایت گردشگر و رونق کسب‌وکارهای گردشگری را در مناطق روستایی فراهم کنند.

اقامتگاه‌های بومی همراه با فعالیت‌ها و خدماتی که برای شناخت و معرفی مقصد گردشگری خود انجام می‌دهند، در مناطق روستایی و بکر طبیعی و یا بافت‌های تاریخی شکل گرفته و توسط خانواده‌های کارآفرین و جامعه محلی علاقه‌مند به گردشگری اداره می‌‌شوند. بیشتر این نوع اقامتگاه‌ها منزلی با امکانات رفاهی در یک منطقه روستایی است که در بناهایی که کاربری نخستین خود را از دست داده‌اند، ایجاد شده یا سامان می‌یابند. در اصل این شیوه مهمان‌پذیری و پذیرایی در روستاها، پاسخگوی دغدغه‌های فکری بسیاری بود؛ از یک سو برای روستائیان امکان حفاظت، توسعه و بهره‌برداری پایدار از جاذبه‌های طبیعی و فرهنگی را فراهم می‌کند و از سوی دیگر با ایجاد در آمد مکمل و اشتغال‌زایی، از مهاجرت مردم روستایی جلوگیری خواهد کرد. همچنین برای شهرنشینان، امکان گذراندن تعطیلات با خانواده را با هزینه‌های قابل تحمل در محیطی که ویژه استراحت و آرامش است، فراهم می‌کند.ساختار بومی خدمات، محصولات و فعالیت‌های گردشگری، ساختار محیطی بوم‌گرا، ساختار مالکیت و مدیریت خانوادگی و مشارکت جامعه بومی و در نهایت داشتن ساختارهای مناسب زیربنایی گردشگری، ارکان و هسته‌های اصلی یک اقامتگاه بوم‌گردی را تشکیل می‌دهند و آنها را از دیگر الگوهای اقامتی مانند هتل‌ها و مهمان‌پذیرها متمایز می‌کنند.

براساس آخرین تحقیقات دانشگاهی، توسعه اقامتگاه‌های بوم‌گردی منجر به پایداری مقصد گردشگری شده و نتایج مهمی ازجمله بهبود کیفیت زندگی جامعه محلی به وسیله ایجاد مشارکت و منافع برای جوامع بومی مقصد، بهبود کیفیت تجربه گردشگر از راه ایجاد احترام، همکاری و جلب رضایت گردشگران، بهبود کیفیت محیط (طبیعی و انسانی) مقصد اقامتگاه از طریق حفاظت، توسعه و ارتقای محیط بومی و شکوفایی کسب و کارهای کوچک گردشگری از راه ایجاد صنعتی سودمند و موفق (زود‌بازده) را به همراه دارد.

روند رو به رشد بوم‌گردی در ایران و استقبال بی‌نظیر گردشگردان داخلی و خارجی از اقامتگاه‌های بومی، نشان می‌دهد که دست‌یافتن به اهداف افق 1404گردشگری، نیازمند سرمایه‌گذاری ویژه در بخش گردشگری روستایی و عشایری است. همچنین وجود امنیت در منطقه و پذیرش گردشگر توسط مردم محلی برای توسعه گردشگری مبتنی بر طبیعت و جامعه بومی، بسیار ضروری است. آنچه اکنون می‌تواند راهگشای مسیر توسعه پایدار گردشگری در ایران باشد، به رسمیت شناختن اقامتگاه‌های بوم‌گردی و توسعه آنها براساس استانداردها و ارکان یادشده است.

 

برچسب‌ها