تاریخ انتشار: ۲ اسفند ۱۳۹۱ - ۰۷:۱۶

علیرضا سلطانی: تب‌و‌تاب بازار ایرانی هر سال متناسب با اوضاع و احوال اقتصادی با شروع اسفند به اوج خود می‌رسد.

افزایش تقاضا در بخش‌های مختلف کالایی و خدماتی و به تبع آن رشد نسبی قیمت‌ها از نشانه‌های تب‌و‌تاب بازار شب عید است. هر‌ساله دولت و نهادهای تنظیم بازار با هدف حفظ تعادل بازار و جلوگیری از افزایش شدید قیمت‌ها به تبع افزایش تقاضا، سیاست‌هایی را در پیش می‌گیرند که اهم آن ذخیره‌سازی برخی اقلام کالاهای اساسی مانند کالاهای پروتئینی، میوه و دیگر اقلام پرمصرف و تلاش برای عرضه مستقیم کالا در قالب نمایشگا‌ه‌های بهاره و فروش فوق‌العاده است. امسال اما تب‌و‌تاب بازار شب عید زودتر از موعد و از هفته‌ها پیش به‌دلیل نگرانی از افزایش شدید قیمت‌ها در روزهای پایانی سال شروع شده و خانوارهای مقتصد ایرانی اقدام به خرید اقلام مورد نیاز خود در آستانه سال جدید کرده‌اند. از سوی دیگر با توجه به افزایش شدید قیمت‌ها در ماه‌های اخیر و ثابت‌ماندن حقوق و دستمزدها نمی‌توان انتظار داشت که مانند سال‌های گذشته بازار شب عید از رونق لازم برخوردار باشد. این بار هم خانوارهای مقتصد ایرانی برای نیازهای شب عید خود اولویت‌بندی کرده و اقلامی که از اولویت بیشتری برخوردار است را در سبد خرید خود قرار می‌دهند. در این شرایط فروشندگان نمی‌توانند شب عید پررونقی را تجربه کنند.

این شرایط خود‌به‌خود می‌تواند تعادلی نسبی در قیمت‌ها ایجاد کرده و مانع از بروز التهابات تازه دیگری در بازار شود؛ هرچند باید اذعان داشت که در این شرایط خانوارهای ایرانی مانند سال‌های گذشته از قدرت خرید بالایی برخوردار نیستند. در سوی دیگر ماجرا، دولت درصدد تنظیم بازار شب عید است. دولت برخلاف سال‌های گذشته جدای از سیاست ذخیره‌سازی و تدارک عرضه مستقیم، سیاست جدیدی را نیز در پیش گرفته است؛ این سیاست چیزی نیست جز افزایش توان خرید خانوارها، به شکل پرداخت نقدی. نفس این سیاست با توجه به افزایش توان خرید مردم و رضایتمندی آنها و پرکردن خلأ‌های معیشتی خانوارها و همچنین رونق‌بخشیدن به بازار خوب است اما این سیاست نباید موجب تحریک بیش‌از‌حد تقاضا در بازار شود که نتیجه‌ای جز افزایش شدید دوباره قیمت‌ها و به همان نسبت بازتثبیت و حتی کاهش توان خرید مردم شود. از زمان اعلام این سیاست توسط دولت(در اواسط بهمن‌ماه) به لحاظ روانی بازار به استقبال رفت و قیمت کالاهای پروتئینی، گرانی 40درصدی را تجربه کرد. به‌نظر می‌رسد دولت در شرایط خاص اقتصادی امسال باید بسیار سنجیده و برنامه‌ریزی‌شده رفتار کرده و از هرگونه سیاست و رفتار هیجانی و احساسی به مانند آنچه در مورد پسته اتفاق افتاد، خودداری کند؛ رفتارها یا سیاست‌هایی که نتیجه‌ای جز تحریک تقاضا و به تبع آن افزایش سطح قیمت‌ها ندارد.