نزدیک به یک‌کیلومتر از تپه باستانی ثبت ملی‌شده فخرآباد در ورامین توسط وزارت راه و به بهانه تعریض جاده ورامین به چرمشهر تخریب شد.


براساس آنچه کارشناسان به روزنامه همشهری اعلام کرده‌اند آثار سطحی به‌دست آمده از تپه باستانی فخرآباد ورامین پس از تخریب مربوط به شش هزار سال پیش است. همچنین آثاری از فرهنگ‌های هزاره‌های پنجم و چهارم پیش از میلاد نیز در این تپه یافت شده است.

تپه باستانی فخرآباد در مردادماه سال 82 و به شماره 9484 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده بود. تخریب یک کیلومتر از تپه باستانی فخرآباد توسط اداره راه ورامین در حالی صورت گرفته است که از دو سال پیش اداره میراث فرهنگی ورامین در مکاتباتی خواستار توقف فعالیت به‌منظور انجام کاوش‌های نجات‌بخشی در این تپه باستانی بود. موضوع مکاتبات پیشین سازمان میراث فرهنگی کشور براساس آنچه برخی منابع اعلام می‌کنند بر معرفی یک کارشناس باستان‌شناس از سوی سازمان میراث فرهنگی به‌منظور بررسی محور تعریض جاده ورامین به چرمشهر و ارائه گزارش بررسی‌ها به سازمان میراث فرهنگی به‌منظور اقدام سریع اداره راه برای تأمین بودجه کاوش‌های نجات‌بخشی است.

تصویرهای ارسال شده به روزنامه همشهری و مستندات حاصل از مشاهدات کارشناسان از وضعیت تپه باستانی ثبت ملی شده فخرآباد بیانگر آن است که اداره راه ورامین بدون توجه به ضوابط و مقررات میراث فرهنگی بخش اعظمی از دامنه غربی تپه را ویران کرده است.

جاده ورامین به چرمشهر یکی از قدیمی‌ترین و تاریخی‌ترین محورهای ارتباطی ری و ورامین از یک‌سو و قم و کاشان از سوی دیگر بود. همچنین آثار و محوطه‌های متعدد موجود در حاشیه این تپه نیز نشان از استقرار از دوره‌های پیش از تاریخ و تاریخی در این مسیر دارد.

دو سال قبل که موضوع تعریض جاده ورامین به چرمشهر از سوی وزارت راه مطرح شده بود سازمان میراث فرهنگی اقدام به مکاتبه با اداره راه ورامین کرد تا آن اداره موضوع کاوش‌های نجات‌بخشی این تپه باستانی را مورد توجه جدی قرار دهد. مسئولان سازمان میراث فرهنگی به روزنامه همشهری می‌گویند که اداره راه ورامین به هر دلیلی از تأمین بودجه نجات‌بخشی تپه باستانی فخرآباد از عملیات تعریض جاده خودداری کرده بود. براساس این گزارش‌ها، سازمان میراث فرهنگی یک‌سال بعد از نخستین نامه خود به اداره راه ورامین، بار دیگر در سال گذشته اقدام به مکاتبه با آن اداره کرد تا موضوع تپه باستانی فخرآباد و ضرورت انجام کاوش‌های نجات بخشی در پروژه تعریض جاده را یادآوری کند که اداره راه ورامین به نامه دوم نیز پاسخ نداد.

با گذشت مدتی از مکاتبات سازمان میراث فرهنگی با اداره راه ورامین، دو‌ماه پیش به‌طور ناگهانی اداره راه ورامین اقدام به تعریض جاده ورامین به چرمشهر کرد که در این میان حدود یک کیلومتر از تپه باستانی فخرآباد نیز مورد برش بولدوزرها قرار گرفت. اکنون کارشناسان معاونت میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی در جریان تخریب تپه باستانی با قدمت شش هزار سال در آثار سطحی به‌جای مانده از تخریب‌های اداره راه ورامین قرار دارند.

این گزارش در حالی تنظیم می‌شود که برخی کارشناسان باستان‌شناس در سازمان میراث فرهنگی خواستار آن هستند که بدانند خاکبرداری برداشت شده از تپه باستانی فخرآباد در کدام نقطه تخلیه شده است تا با بررسی خاک خارج شده از تپه نشانه‌های فرهنگی و باستانی این تپه باستانی را مورد مطالعه قرار دهند.

همزمان با تعریض جاده ورامین به چرمشهر اگرچه رئیس اداره میراث فرهنگی ورامین از شکایت آن اداره نسبت به اقدام غیرقانونی اداره راه ورامین خبر نمی‌دهد ولی برخی کارشناسان در سازمان میراث فرهنگی به خبرنگار همشهری اعلام کردند که سازمان میراث فرهنگی درخصوص تخریب نزدیک به یک کیلومتر از تپه باستانی فخرآباد از اداره راه ورامین شکایت کرده است. در امتداد تپه باستانی فخرآباد ورامین آثار دیگری نیز وجود دارد که باید مورد مطالعه قرار گیرد. همچنین روستاهای متروک و تپه‌های به جای مانده از هزاره‌های پیش در امتداد جاده ورامین به چرمشهر و قم و کاشان نشان از استقرار بلندمدت فرهنگی در این نقطه از کشور دارد. اکنون دامنه غربی تپه باستانی فخرآباد به بهانه تعریض جاده ورامین به چرمشهر به‌طور کامل بریده شده است. بدین‌ترتیب نزدیک به یک کیلومتر از این تپه ثبت ملی شده کشور تخریب شده و از میان رفته است.

مساحت تپه باستانی فخرآباد سه‌هزار مترمربع و ارتفاع این تپه نیز پنج متر گزارش شده است. جدای از حریم 100متری تپه‌های باستانی که به‌طور معمول درنظر گرفته می‌شود 700مترمربع از این تپه باستانی نیز به‌طور کامل از بین رفته و حتی خاکبرداری شده است. در برش‌های ایجاد‌شده ناشی از خاکبرداری در تپه باستانی فخرآباد نیز بقایای سفال و خشت و خاکستر مشاهده شده است. تپه فخرآباد تاکنون مورد کاوش قرار نگرفته و سفال‌های منقوش سطحی به‌دست آمده از تخریب‌ها نیز هزاران سال قدمت دارد.

برچسب‌ها