بخش اول: «دقت‌کن»
همه‌ی ما بی‌دقت‌ها برای دقت کردن آماده می‌شویم. این درس مهمی است پس زل می‌زنیم به دبیر ریاضی و دیگر از پچ‌پچ کردن، خوردن و آدامس جویدن خبری نیست ...
یک ساعت بعد هیچ‌کدام از ما چیزی یاد نمی‌گیریم و نمی‌دانیم با این همه دقت، چرا هیچ اتفاقی نیفتاده و ما باز دوباره می‌شنویم: «درست دقت کنید!»
اصلاً دقت کردن یعنی چه؟
در یک تعریف، دقت یعنی توجه غیرارادی از طریق حواس پنج‌گانه.
«محمدرضا پوردستمالچی»، مشاور تحصیلی مدارس در مقاله‌ای می‌نویسد: بی‌دقتی زمانی رخ می‌دهد که ما از کنار مطلبی به‌صورت ناآگاهانه می‌گذریم. پس برای تقویت دقت، باید «توجه غیرارادی» خود را تقویت کنیم. مؤثرترین راه‌حل مقابله با بی‌دقتی، افزایش هوشیاری در هنگام روبه‌رو شدن با سؤال‌های ساده است.
برای این کار کافی است هر وقت سؤال ساده‌ای دیدید، حالت جسمانی‌تان تغییر کند، گوئی موضوع بسیار مهم و خطرناکی را دیده‌اید چرا که در این لحظه‌ها، احتمال بی‌دقتی، بسیار زیاد وجود دارد و شما در خطر آن قرار دارید.
«دستمالچی» سپس به خواندن کامل همه‌ی جزئیات اشاره می‌کند چون یکی دیگر از دلیل‌های بی‌دقتی در مطالعه و امتحان، توجه نکردن به جزئیات و هماهنگ نبودن سرعت چشم با ذهن است. به گفته‌ی او برای رفع این مشکل باید از روش خط‌بر، استفاده کنید. در این روش مداد یا انگشت اشاره‌ی خود را زیر خط‌هایی که مطالعه می‌کنید، حرکت دهید و هماهنگ با آن، چشم‌ها هم حرکت کنند. حالا اگر چشم‌های شما با حرکت انگشت خط‌بر هماهنگ نیست، این تمرین را انجام دهید:
کتاب درسی خود را وارونه بگیرید و از اولین کلمه‌ی بالای صفحه، سمت راست شروع کنید و انگشت خط‌بر خود را از زیر خط‌ها حرکت دهید و سعی کنید چشم‌های خود را با آن هماهنگ کنید. هدف از این تمرین، فقط هماهنگ کردن چشم شما با انگشت خط‌بر است و نیاز به فهمیدن مطالب نیست. به گفته‌ی او در امتحان‌ها خواندن کامل صورت سؤال، موضوع بسیار مهمی است که به‌طور معمول به آن توجهی نمی‌شود.
دوباره بی‌دقتی
دستمالچی هم‌چنین یادآوری می‌کند که تحقیق‌های صورت گرفته نشان می‌دهد، ۷۵ درصد اطلاعات از طریق حس بینایی وارد حافظه‌ی ما می‌شوند. بر همین اساس، ۱۳ درصد اطلاعات وارده از طریق حس شنوایی، شش درصد از طریق بویایی، سه درصد از راه حس چشایی و سه درصد هم با کمک حس لامسه به حافظه‌ی انسان وارد می‌شوند.
با توجه به این‌که بیش‌ترین حجم ورودی اطلاعات (۷۵ درصد) از طریق حس بینایی به حافظه می‌رسد، برای تقویت حس بینایی هر روز چشم‌های خود را داخل یک کاسه آب سرد باز کنید و چند دقیقه این کار را ادامه دهید. این کار، علاوه بر افزایش قدرت حس بینایی، به زلال و شفاف‌تر شدن چشم‌ها (زیبایی) کمک می‌کند.
خوردن موادی که دارای ویتامین A یا C هستند مثل آب‌هویج و گوجه‌فرنگی را هم فراموش نکنید.
برای تقویت حس شنوایی (دقت در شنیدن)، سعی کنید زمانی که موسیقی گوش می‌دهید انواع سازها را تشخیص دهید و تعداد آن‌ها را معین کنید و برای تقویت «حس بویایی»، تمرین کنید که با چشم‌های بسته، میوه‌ها و غذاهای مختلف را با استفاده از حس بویایی خود تشخیص دهید. برای تقویت «حس لامسه» هم می‌توانید با لمس انواع پارچه با نوک انگشت‌ها از راه حسی که هنگام لمس آن‌ها منتقل می‌شود، تلاش کنید نوع پارچه را تشخیص دهید. این کار به بالا رفتن دقت شما کمک می‌کند.
بخش دوم: مثل یک برش پیتزا
زمان را تکه تکه کن! مثل برش‌های پیتزا و بعد از خوردن آن لذت ببر!
این را «سارا ابوطالبی» روان‌شناس و مشاوره تحصیلی می‌گوید. او برای ما درباره‌ی روزهای قبل از امتحانات و آمادگی برای امتحان می‌گوید:« من همیشه می‌گویم برنامه‌ریزی یعنی این که ما بتوانیم زمان را اسیر خودمان کنیم نه خودمان اسیر زمان شویم.
برای امتحان سه روز وقت داریم، هی می‌گوییم فرصت هست و در آخر می‌گذاریم برای شش ساعت آخر قبل از امتحان. اما اگر زمان را قطعه قطعه کنیم مثل پیتزا که نمی‌توانیم درسته قورتش بدهیم، تکه‌تکه هم درس‌ها راحت‌تر خوانده می‌شوند و بیش‌تر در ذهن می‌مانند و هم از کل زمان استفاده‌ی بیش‌تری می‌بریم و البته شب امتحان برنامه‌ریزی درست داشته باشیم.
منظور ما از شب امتحان دو سه هفته قبل از امتحان است وگرنه آن‌ها که فقط همان یک شب قبل از امتحان را درس می‌خوانند که چیزی نمی‌دانند. برای آن‌ها این اتفاق می‌افتد که هی می‌گویند اولش را بگویید نوک زبانم است.
اما برنامه‌ریزی درست، یعنی دانش‌آموزان براساس شناختی که از خود و تسلطشان بر درس‌ها دارند برنامه‌ریزی کنند و در این برنامه‌ریزی، خوردن، دوش گرفتن، سرگرمی، ورزش و کلاس‌های احتمالی را بگنجانند و البته بهتر است که این برنامه‌ریزی روزانه باشد که اگر اتفاقی پیش آمد بتوان برنامه را کنترل کرد و البته حتماً و حتماً بهتر است برنامه‌ریزی‌شان را روی کاغذ بیاورند.»
ابوطالبی درباره‌ی نحوه‌ی درس خواندن در روزهای منتهی به امتحانات می‌گوید:« تعدادی از دانش‌آموزان در طول سال درس می‌خوانند و تقریباً آماده‌اند. ما به آن‌ها توصیه می‌کنیم مطالب جدید یاد نگیرند و همان سؤالات امتحانی که یاد گرفتند و معلم در طول سال روی آن‌ها تأکید کرده را بخوانند.
شب قبل از امتحان هم برای بیش‌تر دانش‌آموزان شب پر اضطرابی است. خیلی از بچه‌ها با این‌که درس می‌خوانند به خودشان اعتماد ندارند، می‌ترسند آن‌چه خوانده‌اند یادشان برود، اما یادشان باشد که شب امتحان شب مرور است نه یادگیری. دانش‌آموزان می‌توانند سؤال‌هایی را که فکر می‌کنند بلدند، به نمایش بگذارند، یعنی سؤال‌ها را در برگه‌ای بنویسند و بعد جواب بدهند بعد به کتاب مراجعه کنند ببینند کجا را جا گذاشته‌اند و آیا در بین این خط‌ها کلید را نوشته‌اند؟
گاهی دانش‌آموزی پنج خط جواب می‌نویسد، اما همان چیزی که مدنظر بوده یا کلید سؤال را ننوشته است.همین‌طور دانش‌آموزانی که کم درس خوانده‌اند روزها بهتر است به سؤال‌های پرتکرار که در طول سال روی آن تأکید شده و بارها امتحان داده‌اند را بخوانند.»