کره چشم (گلوب) حاوی یک ماده ژلاتینی به نام زجاجیه، و عدسی با عنبیه است که مانند یک دوربین در قسمت جلوی آن قرار گرفته‌اند.نوری که وارد کره چشم می‌شود، توسط عدسی و عنبیه، روی شبکیه انداخته می‌شود. شبکیه نیز نقش فیلم در دوربین عکاسی را ایفا می‌کند.
شبکیه با کمک عصب بینایی به مغز متصل است و احساس دیدن اشیای خاص را در ذهن ما تداعی می‌کند.
بیشتر انواع سرطان‌ها با توجه به مکان اولیه‌ای که سلول‌های سرطانی از آنجا شکل گرفته‌اند، نامگذاری می‌شوند.
گاهی در خلال فرایند تکامل سلول‌های شبکیه‌ای، اختلال غیر طبیعی به وجود آید وبه جای تکامل سلولی و تولید سلول‌های بالغ برای دریافت پیام‌های نوری، برخی رتینوبلاست‌ها به رشد سریع و مهار نشده خود ادامه داده و یک توده سرطانی را به وجود می‌آورند که رتینوبلاستوم نامیده می‌شود.
اگر رشد این سلول‌ها، با درمان مناسب تحت کنترل قرار نگیرد، توده‌ای به وجود خواهد آمد که تمامی فضای کره چشم را در برمی‌گیرد. این امکان هم وجود دارد که سلول‌های سرطانی از محدوده توده توموری مربوطه فراتر رفته و در میان مایع زجاجیه شناور شوند و به این ترتیب به سایر قسمت‌های چشم دست اندازی کرده و توده‌های توموری جدیدی در مکان‌های مختلف چشم به وجود می‌آورند.
اگر این توده‌های توموری، کانال‌هایی که مسئول جریان یافتن مایع داخل چشمی هستند را مسدود کنند، می‌توانند فشار محتویات داخل چشم را افزایش داده، منجر به وضعیتی شوند که اصطلاحا گلوکوم (آب سیاه) نامیده می‌شود. گلوکوم یکی از عوارض جدی رتینوبلاستوم است که می‌تواند منجر به کاهش بینایی در چشم شود.
اگرچه بیشتر رتینوبلاستوم‌ها پیش از آن که بتوانند به خارج از محدوده کره چشمی دست اندازی کنند، قابل تشخیص و درمان مناسب هستند، با این حال امکان دارد قبل از تشخیص، سلول‌های رتینوبلاستومایی به سایر بخش‌های بدن گسترش یافته باشند.
تشخیص رتینوبلاستوم در مراحل اولیه، منجر به درمان قطعی آن می‌شود.
رتینوبلاستوم، علت 5 درصد از موارد نابینایی دوران کودکی را به خود اختصاص می‌دهد.
علل
نوع رژیم غذایی پرچرب و فاقد میوه و سبزیجات زمینه ابتلا به بیماری رتینو بلاستوم را فراهم می‌کند.
الکل، سیگار و عدم فعالیت بدنی کافی نیز از عوامل زمینه ساز ابتلا به این بیماری به شمار می‌روند.
رتینوبلاستوم در بزرگسالان بسیار نادر است و متوسط سن ابتلا به رتینوبلاستوم حدود دو سالگی است.
رتینوبلاستوم از جمله بیماری‌هایی است که می‌تواند به واسطه ارث نیز انتقال پیدا کند و کودکانی که در چنین خانواده‌هایی متولد می‌شوند باید تحت معاینات دوره‌ای قرار گیرند.
تشخیص رتینوبلاستوم
به طور طبیعی هنگامی که نور به چشمان یک کودک تابانده می‌شود، مردمک نمای قرمز رنگی پیدا می‌کند. این تغییررنگ در نور، به علت وجود عروق خونی در حفره چشم است. هرگاه به جای رفلکس نوری قرمز، مردمک به رنگ سفید درآید، باید معاینات و بررسی دقیق‌تر صورت گیرد.
گاهی به نظر می‌رسد چشم‌های کودک در یک راستا نیستند که به آن لوچی یا چپ چشمی هم می‌گویند. وجود این حالت در چشم کودکان می‌تواند نشانه‌ای از بیماری رتینو بلاستوم باشد اما توجه داشته باشیم که این وضعیت چشم‌ها الزاما نشانه این بیماری نیست..
علاوه بر شیوه‌های گوناگون تصویر برداری و اسکن، نمونه برداری از مایع مغزی نخاعی، نمونه گیری از مغز استخوان نیز از دیگر شیوه‌های تشخیص رتینو بلاستوم است.
درمان رتینوبلاستوم
در درمان این بیماری مانند سایر سرطان‌ها میزان گسترش سلول‌های بدخیم نقش اساسی در درمان دارد، علاوه بر آن باید بررسی شود که رتینو بلاستوم تا چه اندازه بر بینایی بیمار تاثیر گذاشته و از همه مهم‌تر اینکه آیا سلول‌های بیمار به اطراف کره چشم نیز راه پیدا کرده‌اند یا خیر. زیرا در صورتی که تومور به خارج از کره چشم گسترش نیافته باشد، امید به درمان موثرتر افزایش می‌یابد.
خوشبختانه بیش از 90 درصد از کودکان مبتلا را می‌توان کامل و قطعی درمان کرد.
درمان‌های اصلی برای رتینوبلاستوم عبارتند از: جراحی، جراحی با اشعه لیزر، جراحی با سرمای یخ زننده، پرتودرمانی و شیمی درمانی.
پیشگیری
متاسفانه باید گفت هیچ روشی وجود ندارد که والدین یا کودک برای پیشگیری از ابتلا به این سرطان انجام دهند. فقط توجه به این نکته لازم است که تشخیص زودهنگام این سرطان، شانس درمان موفقیت آمیز را افزایش می‌دهد.
cancer.org