این روند طی دوره 8ساله اخیر با اطلاعرسانی لحظهای و آنلاین از قیمت تمامشده پروژههای شهرداری تهران به مردم شکل گرفته است که در پایگاه اینترنتی شهرداری تهران وجود دارد و علاوه بر درآمدها و هزینههای سالانه و ماهانه، 12پروژه اصلی پایتخت را نیز شامل میشود.
سیستم اداری و مالی شهرداری تهران بیش از ۵۰ سال براساس یک الگوی ناتوان و قدیمی کار میکرد و همین امر زمینه ایجاد فسادهای بزرگ مالی و تخلفهای گوناگون اداری را فراهم کرده بود، از اینرو اصلاحات مالی و اداری در شهرداری تهران، یکی از مهمترین اقدامات مدیریت فعلی در این مسئولیت و یکی از بینظیرترین اصلاحات اداری و مالی در تاریخ نظام اداری ایران قلمداد میشود. بزرگترین اقدام مدیریت شهری تهران در حوزه مالی «اصلاح نظام حسابداری شهرداری تهران از نقدی به تعهدی» است. این تصمیم مهم نتایج بسیار بزرگی به همراه داشته است که مهمترین آنها شفافسازی وضعیت مالی شهرداری تهران است.
اصلاح دستورالعملهای مالی و معاملاتی شهرداری، اقدام برای کسب رتبه مالی بینالمللی، طراحی و استقرار بودجه جامع، ساماندهی و اصلاح هزینههای شهرداری و تاسیس مؤسسه مالی و اعتباری شهر از دیگر اقدامات شهرداری در این حوزه بوده است. در همین زمینه شهرداری تهران این افتخار را داشته است که برای سومین سال پیاپی جایزه مدیریت مالی ایران را در میان دهها دستگاه دولتی، بهخود اختصاص دهد که نشان دهنده به ثمر نشستن تلاشهای شهرداری برای شفافیت مالی بوده است.
پیش از سال84 نیمی از بودجه شهرداری به پروژههای جاری اختصاص مییافت و نیم دیگر در پروژهها و طرحهای عمرانی هزینه میشد. این رقم هماکنون به 18درصد در بخش جاری و 82درصد در بخشهای عمرانی رسیده است. برای نمونه سال گذشته از 9هزارو700میلیارد تومان بودجه شهر، 7هزارو500میلیارد تومان در امور عمرانی و مابقی در امور نگاهداشت شهر خرج شد.
نکته دیگر اینکه قبل از سال 84 و در دوره مدیریت شهردار قبل و شهرداران گذشته، اطلاع دقیقی از بودجه و هزینهکرد شهرداری تهران در دست نبود و واژههای «تفریغ بودجه» و «حسابرسی» ناآشنا بود. شهرداری تهران این مهم را نیز در کارنامه خود دارد که در آذر و دیماه هرسال بودجه سال آینده را به شورای شهر تقدیم کند و پیش از فرارسیدن اسفندماه، رقم دقیق بودجه سال آینده را به مجلس شورای اسلامی ارائه کند.
امروز در شهرداری، حسابهای نقدی و غیرنقدی براساس آخرین استانداردهای حسابداری، حسابرسی میشود. شورای شهر نیز حسابرس مخصوص بهخود را دارد که به جزئیات همه حسابها رسیدگی میکند. همچنین از سال88 رقمها بهصورت تلفیقی، درآمد و هزینهها بهصورت شفاف به مردم اعلام میشود. بر این اساس مردم میتوانند با ورود به وبسایت TEHRAN.IR صورتحسابهای مالی شهرداری را ببینند. این اقدامات باعث شده تا شهرداری تهران در 3سال اخیر رتبه نخست شفافیت و سلامت مالی را از سوی سازمانهای نظارتی مانند سازمان بازرسی کل کشور، دیوان محاسبات و سازمان حسابرسی کسب کند.
از دیگر محورهای شفافیت مالی در شهرداری تهران موضوع گزارشهای مستمر است که همه شهرداریها طبق قانون مکلفند هر6 ماه یکبار صورت درآمد و هزینههای خود را به مردم و شورای شهر اعلام کنند و شهرداری تهران نیز این کار را کرده است. اما درآمدهای شهرداری تهران به 2بخش پایدار و ناپایدار تقسیم میشود. هماکنون حدود40 درصد درآمدهای شهرداری پایدار و 60 درصد آن نیمهپایدار و ناپایدار است. این درحالی است که امروز در دنیا 80درصد درآمدهای شهرداریها پایدار است و 20درصد نیمهپایدار، اما این میزان در کشور ما برعکس است و بیشتر درآمد متکی بر ساختوسازهاست.
در مدیریت فعلی شهری با نظام درآمدی که توسط شورای شهر به تصویب رسیده، مقرر شد سالی 5درصد به درآمد پایدار اضافه شود. رشد خیرهکننده درآمدهای ثابت شهرداری تهران در حالی است که در سال84 تنها 12درصد درآمدهای شهرداری پایدار بود و این رقم اکنون به حدود 40درصد رسیده است. اجرای حسابداری تعهدی و نظام قیمت تمامشده کار بزرگی برای واقعی کردن قیمتهای تمامشده و روشنشدن هزینههای پنهان و آشکار بود. این راهحل کمکی برای پایدارسازی درآمدهای شهری است.