جوانهایی که هر روز راهی باشگاه های ورزشی می شوند تا به اصطلاح خودشان، هیکل را بسازند معمولا یکی از نوشابه‌های انرژی‌زا را در دستشان دارند و برخی از آنها هم که بدون نوشیدن هر روزه آنها نمی‌توانند زندگی کنند یا حتی آنان که دوست دارند تمام طول شب و روز را یک سره سرحال و پر انرژی باشند به شدت به این قوطی وابسته‌اند.
بد نیست بدانیم این نوشابه‌ها که به تازگی بسیار پر طرفدار شده‌اند از کجا آمده اند و از چه چیز تشکیل شده‌اند حتما به انتخاب بسیاری از افراد کمک خواهد کرد.
نوشابه های انرژی زا همانطور که از اسمشان پیداست، باید به شما انرژی مضاعف ببخشند اما دقت در اجزای تشکیل دهنده آنها حقایق دیگری را هم آشکار می‌کند.
این نوشابه‌ها گرچه حاوی انرژی هستند اما به طور خاص از کافئین و شکر تشکیل شده‌اند و در واقع این انرژی به بدترین شکل موجود برای افراد تولید می‌شود.
یک قوطی این نوشابه‌های انرژی‌زا معمولا از 80 میلی گرم کافئین (دقیقا به اندازه کافئین موجود در یک فنجان قهوه) است که بسیار زیاد است. زیرا به طور مثال یک قوطی سودا(آب گاز دار) به طور متوسط 18 تا 48 میلی گرم کافئین دارد و در مقایسه، این مقدار در نوشابه های انرژی زا بسیار بیشتر است.
در کنار مقدار کافئین موجود در این نوشیدنی‌ها آنچه که نوشابه‌های انرژی زا را با دیگر نوشابه‌ها متفاوت می کند آن است که نوشابه‌هایی همچون سودا یا آب گاز دار معمولا از مقدار زیاد آب و در کنار آن، شکر و مزه دهنده‌ها تشکیل شده‌اند و قرار است که فقط خوشمزه باشند اما نوشابه های انرژی‌زا در واقع تنها کافئین و شکر بسیاری دارند تا بتوانند به اصطلاح انرژی تولید کنند و در واقع با بدن شما سر و کار دارند و برای افرادی ساخته شده اند که می خواهند در سراسر روز مقدار بیش از حد انرژی داشته باشند.
نوشابه‌های انرژی‌زا قبل از آنکه در آمریکا همه‌گیر شوند در آسیا تولید شدند. در سال 1962 یک کارخانه تولید دارو ژاپنی به نام "تایشو" برای اولین بار از این نوع نوشیدنی ساخت تا به اصطلاح به کارمندان کمک کند تا بهتر و بیشتر کار کنند و این نوشیدنی دقیقا همان موادی را داشت که امروزه نوشابه های انرژی زا دارند.
در آمریکا نیز اوایل سال 1980 کارخانه کوکاکولا نوشابه ای را با پسوند "جولت" به معنی "سریع" و "پر انرژی" روانه بازار کرد که به شدت مورد توجه جوانان قرار گرفت اما از نوع این نوشابه ای انرژی زا نبود.
تا اینکه در نهایت یک تاجر اتریشی زمانی که به آسیا سفر کرده بود توجهش به این نوشابه‌ها جلب شد. او به همراه دو تن از همکارانش تصمیم گرفتند تا این نوشابه‌ها را به طور گسترده تولید کنند که نتیجه آن کارخانه "رد بوول" یا گاو نر قرمز شد که امروزه بزرگترین تولید کننده نوشابه های انرژی زا در سراسر دنیاست.
فروش این نوشابه انرژی‌زا به گفته تولید کنندگانش از سال 1997 در آمریکا شروع شده و در هر سال دو برابر شده است تا جائی که در سال 2000 حدود 1 بیلیون دلار از فروش آن کسب در آمد شده است که اکثر استفاده آنها توسط افراد مشهور این جامعه به خصوص خوانندگان و هنرپیشه‌ها بوده است.
مواد تشکیل دهنده این قوطی انرژی زا و اثرات آنها روی بدن از قرار زیرند:
- افدرین: محرکی که روی اعصاب مرکزی بدن تاثیر می‌گذارند که معمولا در داروهای کاهش وزن استفاده می‌شوند اما تاثیرات مخربی روی کارکرد قلب می‌گذارند.
- تورین: آمینو اسید طبیعی که ضربان قلب و کارکرد ماهیچه‌ها را منظم می کند که باز هم در مفید بودن آن برای بدن شک بسیاری وجود دارد.
- جینسنگ: برای کاهش استرس و ازدیاد انرژی
- ویتامین گروه ب: گروهی از ویتامین‌ها که می‌توانند شکر موجود در نوشابه را به انرژی تبدیل کرده و سبب ساخته شدن ماهیچه شوند.
- دانه گوارانا: که از برزیل تهیه شده و محرکی قوی است.
- کرتین: اسید اورگانیکی که برای تولید انرژی ماهیچه‌ها مفید است.
- دانه جینکو: دانه‌ای درختی که برای بهبود حافظه مفید است.
با نگاه به اجزای تشکیل دهنده این نوشابه به نظر می‌رسد که تمامی اجزای تشکیل دهنده آن را مواد طبیعی تشکیل داده‌اند.
کسانی که نوشیدن آن را حتی یک بار تجربه کرده‌اند از طعم آن به چیزی شبیه مزه دارو یاد می کنند و با وجود آن که سازندگان آن مدعی هستند که این نوشیدنی‌ها کاملا بی خطر هستند اما پزشکان عقیده دیگری دارند. آنها معتقدند آنچه که انرژی را در بدن افراد به وجود می‌آورد تنها به خاطر موجود مقدار بسیار زیاد شکر و کافئین است که بسیار برای بدن ضرر دارد.
از نظر آنها وجود کافئین در این نوشیدنی باعث می‌شود که خواب افراد به شدت بهم بریزد و در واقع آنها بی خواب شوند. وجود فعالیت‌های شیمیایی و اختلال در هورمونها در مغز نیز که به همین خاطر پدید می‌آیند سبب بالا رفتن ضربان قلب شده و فعالیت چشم را مختل می‌کنند.
همچنین کبد مقدار بیشتر شکر را به جریان خون می‌فرستد تا انرژی بیشتری تولید شود و این در اتفاقات ناخوشایند در واقع همانهایی هستند که به انرژی دار شدن شما کمک می‌کنند.
در نهایت آنچه که به نظر می‌رسد آن است که نوشیدن این نوشابه‌ها برای مقدار بسیار کم بی خطر است اما مصرف روزانه آن با وجود کافئین بسیاردر آن، مطمئنا شما را به مشکلات بسیاری دچار خواهد کرد که اعتیاد به آن یکی از آنهاست.
در کنار این مشکلات مختل شدن کار کلیه شما باعث می شود مقدار بیشتری از آب بدنتان را از دست برود که اگر در حال ورزش کردن هم باشید و عرق کنید به سادگی ممکن است به خاطر این دو علت دچار افت شدید آب در بدنتان شوید.
نوشابه‌های انرژی زا گرچه در کشورهایی همچون آمریکا از پر فروشترین‌ها هستند اما در کشوری همچون فرانسه که مردم آن مرگ یک جوان 18 ساله را بر اثر مصرف این نوشابه در یک بازی به چشم دیده اند، خرید آن تنها با کافئین بسیار کم مجاز به فروش اعلام شده است.
دانمارک و نروژ این نوشیدنی را ممنوع اعلام کرده‌اند و کشوری همچون کانادا نیز با وجود برچسبی از هشدار روی قوطی آن را به فروش می‌رساند.