میان اقتدار دولت مرکزی و نا‌آرامی‌های قومیتی، همواره ارتباط مستقیم وجود دارد و در طول تاریخ نیز هرگاه شاهد ضعف دولت مرکزی بوده‌ایم، تحرکاتی در مناطق قومیتی به‌وجود آمده است.


براین اساس در ابتدای انقلاب نیز که به‌دلیل انتقال قدرت با ضعف دولت مرکزی مواجه بودیم، برخی از مناطق قومیتی دچار ناآرامی و بحران شد و گروه‌های قومی که عمدتا نیز از پشتوانه‌های خارجی برخوردار بودند، در راستای اهداف تجزیه‌طلبانه خودشان اقداماتی را انجام می‌دادند؛ به‌گونه‌ای که در همان ماه‌های اولیه پیروزی انقلاب اسلامی با تحرکات قومیتی‌ در مناطق کردنشین، ترکمن‌نشین و اعراب جنوب کشور و دیگر مناطق قومیتی کشور مواجه بودیم و در کردستان حزب دمکرات که در این زمینه از قبل از انقلاب سابقه‌ای طولانی داشت و مورد حمایت قدرت‌های خارجی بود، دست به تحرکاتی می‌زد و برخی نقاط کردستان را به تصرف خود در‌می‌آورد.

یکی از مناطقی که مورد توجه گروه‌های مسلح و تجزیه‌طلب ازجمله حزب دمکرات کردستان قرار گرفت، شهر پاوه بود؛ چراکه این شهر جنوبی‌ترین نقطه کردستان و از اهمیت راهبردی و استراتژیک برخوردار است. جریان ضدانقلاب بر این باور بود که اگر این شهر راهبردی جنوب کردستان را به تصرف خود در بیاورد، یکی از پایگاه‌های انقلاب را در اختیار می‌گیرد و از این طریق خواهد توانست سراسر استان کردستان را در اختیار خود درآورد‌. در واقع می‌توان گفت که موقعیت راهبردی پاوه از جهتی به جمعیت آن برمی‌گشت(اکثریت مردم این شهر از هواداران انقلاب و جمهوری اسلامی بودند و نیروهای پاسدار محلی به‌عنوان مدافعین انقلاب به‌طور جدی از شهر دفاع می‌کردند) و از جهت دیگر به موقعیت سرزمینی و جغرافیایی آن. با همین نگاه بود که نیروهای مسلح احزاب کرد و به‌ویژه حزب دمکرات 34سال پیش تجهیز شدند و تهاجم خود را به سوی پاوه آغاز کردند و این شهر را به محاصره درآوردند. در همین مقطع شهید چمران ماموریت یافت تا به همراه افرادی به سمت این شهر حرکت کند. روایت‌هایی که شهید چمران از اوضاع و احوال پاوه مطرح می‌کرد، بسیار تأثیرگذار و بیانگر این است که چگونه شهر از هرسو مورد هجوم قرار گرفته بود.

نکته بسیار مهم در این میان آن بود که شهید چمران در گزارش‌های خود با توجه به حجم نیرو‌های مهاجم و قساوت و جنایت‌های آنان و اینکه پایبند به هیچ قواعدی نبودند، ارزیابی‌شان این بود که حفظ پاوه بسیار دشوار است و احتمال این می‌رفت که شهر سقوط کند و به‌دست جریان‌های ضدانقلاب بیفتد.

در چنین فضایی پیام تاریخی حضرت امام(ره) برای آزاد‌سازی‌ شهر پاوه و پاکسازی این شهر از لوث جریان‌های ضدانقلاب و مهاجمین صادر شد. خود شهید چمران نقل می‌کرد که «صبح 27مرداد من به ناگاه متوجه بلندشدن فریاد‌های ‌الله‌اکبر شده و مطلع شدم که حضرت امام پیامی داده‌اند مبنی بر اینکه باید ظرف 24ساعت ارتش، پاوه را آزاد کند و هیچ تعللی قابل‌قبول نیست». پیام تاریخی حضرت امام(ره) را اگر در آن فضا و در آن مقطع تحلیل کنیم، درمی‌یابیم که این پیام 3تأثیر مهم در آن مقطع داشت.

اولین تأثیر این پیام تقویت روحیه نیرو‌های مدافع در شهر بود. وقتی پیام از طریق رسانه‌ها اعلام شد و نیروهای داخل شهر پاوه (پاسداران محلی، نیروهای حزب‌اللهی، مردم مؤمن و انقلابی) این پیام حضرت امام را از طریق رادیو و تلویزیون دریافت کردند و شنیدند که امام(ره) اینگونه ارتش را خطاب قرار دادند و دستور دادند پاوه ظرف 24ساعت آزاد شود، روحیه این نیرو‌های مدافع تقویت شد. دومین تأثیر این پیام تاریخی به هم ریختن روحیه جریان ضدانقلاب و مهاجمین بود؛ چراکه آنها هم وقتی این پیام را با آن صلابت و قاطعیت می‌شنیدند این باور در آنها ایجاد می‌شد که امکان مقاومت و حفظ شهر برایشان وجود نخواهد داشت. لذا به موازات تقویت روحیه مدافعان محلی، روحیه مهاجمین و عناصر ضدانقلابی شکسته شد و خیلی از آنها پا به فرار گذاشتند.

سومین تأثیر پیام تاریخی حضرت امام(ره) نیز حرکت برق‌آسای نیروهای ارتش و ژاندارمری و مهم‌تر از همه نیروهای مردمی بود. اگر به آن مقطع توجه کنیم درمی‌یابیم که تنها ارتش نبود که خود را مخاطب این پیام می‌دید بلکه همه نیروهای انقلابی، حزب‌اللهی، سپاه و بسیج خود را مخاطب پیام حضرت امام(ره) می‌دیدند. اخباری در دست است که در آن زمان مردم در شهر‌های اطراف پاوه و حتی تهران و دیگر استان‌ها با مراجعه به مراکز انتظامی و نظامی‌ خواهان حضور در عملیات آزادسازی پاوه بودند؛ به‌گونه‌ای که نقل است عده‌ای از شهر‌های کرمانشاه و اطراف به‌صورت پیاده به سمت پاوه حرکت کردند چون بر این باور بودند که پیام حضرت امام(ره) باید تحقق ‌یابد. تأثیر این پیام تاریخی حضرت امام(ره) به‌گونه‌ای بود که قبل از آنکه نیرو‌های کمکی به پاوه برسند، نیروهای مهاجم اقدام به فرار کردند و پیروزی مسجل شد‌. حرکتی که نه‌تنها به‌ آزادسازی شهر پاوه انجامید بلکه فضایی ایجاد کرد که دیگر شهر‌های تصرف‌شده مانند مریوان، بستان، بانه، سردشت، مهاباد و بوکان نیز یکی پس از دیگری آزاد شوند.

سردار یدالله جوانی، مشاور نماینده ولی‌فقیه در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی