این در حالی است که بهگفته دکتر پیمان یوسفی آذری، درختان قطعشده بالغ بر 800سال عمر دارند و جزو نادرترین گونههای درختی جهان محسوب میشوند. عضو شورایعالی جنگل در گفتوگو با همشهری افزود: درحالیکه کشور ما با خشکسالیهای پیدرپی مواجه است و ریزگردها امان شهروندان را بریده و تا درون یخچالهای شهرنشینان هم نفوذ کرده، بخشی از رویشگاههای ارزشمند ارس را از دم تیغ بولدوزرها میگذرانند تا بتوانند برخلاف تمام معیارها و ضوابط زیستمحیطی، جادهای را از قلب منطقه حفاظتشده عبور دهند. یوسفی آذری خاطرنشان کرد: درختان ارس در حالی قلعوقمع میشوند که بنا به تصریح قانون حفظ ذخیرهگاههای جنگلی، اینگونه درختان ممنوعالقطع هستند و مجازات قطع هر درخت، 6ماه زندان است. اما عمق فاجعه آن است که این درختان در منطقه حفاظتشده قلعوقمع میشوند. در واقع طبق قوانین و ضوابط زیستمحیطی هرگونه عملیات اجرایی در این مناطق ممنوع است چه برسد به آنکه گونههای جنگلی قلعوقمع شود باوجود این، همچنان این عملیات مخرب ادامه دارد.
به بیابانزایی دامن نزنید
وی ضمن انتقاد از سهلانگاری در حفاظت از منابع طبیعی استان در مقابله با قلعوقمع درختان ارس گفت: تخریب رویشگاههای جنگلی و قلعوقمع گونههای ممنوعالقطع آن هم در استان خراسانشمالی که مستعد بیابانزایی است جز دامن زدن به بیابانزایی ثمر دیگری ندارد. این درحالی است که بنا به آخرین یافتههای بینالمللی، یکی از مهمترین کارکردهای رویشگاههای جنگلی (بهویژه جنگلهایی که در مناطق مرتفع روییدهاند) تقویت سفرههای زیرزمینی آب است. به همین دلیل، اگر مجلس و دولت بهدنبال مدیریت منابع آب هستند باید مانع تخریب رویشگاههای جنگلی در ارتفاعات شوند و رویشگاههای تخریب شده را احیا کنند. منطقه حفاظتشده گلولوسرانی در استان خراسانشمالی در حالی مورد هجوم راهسازان قرار گرفته که سعید پرهام یکی از محیطبانان جوان 3 سال پیش در رویارویی با متجاوزان در همین منطقه به شهادت رسید. بر این اساس انتظار میرفت سازمانهای مربوطه با استناد به قوانین و مقررات حاکم بر مناطق چهارگانه مانع تخریبها شود اما هیچکدام تاکنون اقدامی صورت ندادهاند.
گزارشهای دریافتی همشهری حاکی از آن است که طی روزهای اخیر چندین دستگاه لودر و بولدوزر در منطقه حفاظتشده گلولوسرانی در حال ریشه کن کردن درختان ارس چندصدساله و خاکبرداریهای عظیم هستند. محیطبانان در تماس با همشهری میگویند که در مواردی درختان قطعشده زیر بستر جاده دفن میشوند تا از حجم نابودی و قلع وقمع درختان ارس کاسته شود.احداث این جاده مرزی در استان خراسانشمالی، منطقه حفاظتشده گلولوسرانی را 2 تکه کرده و هزاران درخت ارس تنومند و کهنسال را که براساس قانون حفظ ذخیرهگاههای ژنی در زمره گونههای ممنوعالقطع محسوب میشود نابود میکند. این جاده که از «باجگیران» در استان خراسانرضوی تا «اینچهبرون» در استان گلستان در حال احداث است از محدوده «کمر خانعلی» واقع در شرق منطقه گلولوسرانی وارد این منطقه میشود. تصاویر دریافتی از محل احداث جاده در منطقه حفاظتشده حاکی از شدت تخریب رویشگاههای جنگلی است. جاده مورد نظر 300کیلومتر طول دارد که 10کیلومتر آن در منطقه حفاظتشده پیشروی داشته و بخشهای ارزشمندی از پوشش گیاهی منطقه را نابود کرده است.
نابودی زیستگاههای حیات وحش
منطقه حفاظتشده گلولوسرانی علاوه برآنکه یکی از رویشگاههای درختان ارس است زیستگاه مهم پلنگ در شمال ایران نیز هست. این منطقه از نخستین مناطق شمالی کشور است که پذیرای پلنگهای مهاجر از آن سوی ایران از کشور ترکمنستان است. مطالعات میدانی صورت گرفته در شمال غربی و شمال شرقی ایران نشان میدهد که در زیستگاههای این مناطق، پلنگها با عبور از مرز، بین ایران و کشورهای همسایه در تردد هستند. این تردد که به تبادل ژن جمعیتهای مختلف پلنگ در ایران و کشورهای همسایه منجر میشود، باعث پویایی و پایداری بیشتر جمعیت پلنگ میشود. اما احداث جاده در بخش شمالی منطقه گلولوسرانی نهتنها باعث قطع این کریدور عبوری میشود، بلکه با برهم زدن امنیت این زیستگاه، ارزشهای حفاظتی آن را نیز بهشدت کاهش میدهد. این منطقه حفاظتشده، همچنین جمعیت قابلتوجهی از قوچ و میش اوریال، کل و بز، کبک دری و پلنگ ایرانی را در خود جای داده است.
یک منبع آگاه در تماس با همشهری گفت: هفته گذشته اسکندر گردمردی، کارشناس حیات وحش اداره کل محیطزیست استان خراسانشمالی در اعتراض به تخریبهای گسترده جنگلهای ارس در منطقه حفاظتشده گلولوسرانی از سمت خود استعفا کرده است. گردمردی که دارای مدرک کارشناسی ارشد محیطزیست و از نیروهای رسمی حفاظت محیطزیست خراسانشمالی است سالها بهعنوان کارشناس حیاتوحش مشغول بهکار بوده. باوجود این، تخریبهای گسترده در منطقه حفاظتشده را تاب نیاورده و با چشمپوشی از سابقه کار خود، تمام قد به دفاع از این منطقه حفاظتشده برآمده است. اقدام درخورتحسین این کارشناس محیطزیست، درسی است برای مدیرانی که تحت هیچ شرایطی میز ریاست خود را رها نمیکنند و به قیمت حفظ پست خود بهراحتی چشم بر همه تخریبها میبندند. آنچه مسلم است محیطزیست و منابع طبیعی کشور بیش از هر چیز به گردمردیها و محیطبانان شهیدی چون سعید پرهام نیاز دارد که منافع محیطزیست کشور را قربانی مصلحتاندیشی نکردند.