انتخابات هفتمین دوره مجلس شورای اسلامی در حالی برگزار شد که صف بندی و آرایش جریان‌ها و جناح‌های سیاسی کشور در یکی از بی‌نظیرترین حالت‌های عمر خود شکل گرفته بود. پس از اعلام نتایج انتخابات، اصولگرایان سه همایش سراسری، به عنوان منتخبان ملت را در مرکز همایش‌های صدا و سیما برگزار کردند تا سازوکار تشکیل کمیسیون‌ها، اداره مجلس و تغییر در آیین‌نامه داخلی را به بحث بنشینند.
مجلس هفتم بالاخره در هفتم خرداد با پیام مقام معظم رهبری آغاز به کار کرد. حال 3 سال از آن روز گذشته و نمایندگان امروز برای آخرین بار ترکیب هیأت رئیسه مجلس را تعیین خواهند کرد. به همین مناسبت تحلیلی بر ترکیب 3 ساله اعضای هیأت رئیسه مجلس خواهیم داشت.
اولین جلسه رسمی مجلس، دو روز بعد تشکیل شد و بنابر آنچه از قبل مشخص شده بود، غلامعلی حداد عادل رئیس و محمدرضا باهنر و محمدحسین ابوترابی فرد، نواب رئیس موقت مجلس شدند. نکته قابل توجه در مجلس هفتم این بود که حداد عادل به عنوان اولین رئیس مجلس غیرروحانی بر صندلی قرمز رنگ مجلس تکیه زد که این امر در همان زمان می‌رفت تا تنش‌هایی را ایجاد کند.
دیگر نکته حائز اهمیت آن بود که احمد توکلی که پیش از آن نامش در میان نامزدان ریاست مجلس مطرح شده بود، نه برای ریاست و نه برای نایب رئیسی مطرح نشد. شاید او می‌خواست در صحن باقی بماند تا این بار مدیریت از پایین را تجربه کند. تقسیم بندی‌ها به گونه‌ای شد که حداد عادل رئیس مجلس، باهنر رئیس سیاسی و توکلی رئیس اقتصادی شد و بی شک مدیریت اقتصادی از صحن به مراتب ممکن‌تر از مدیریت از بالا بود. احمد توکلی در جهت تکمیل مدیریت اقتصادی‌اش بر مجلس هفتم به مرکز پژوهش‌های مجلس رفت و عهده دار ریاست آن شد.
در انتخابات هیأت رئیسه دائم هم محسن کوهکن، احمد ناطق نوری، حسن نوعی اقدم، حمیدرضا حاجی بابایی، علیرضا زاکانی، حسین سبحانی، موسی قربانی، جهانبخش محبی نیا و نهایتاً سید احمد موسوی به عنوان دیگر اعضای هیأت رئیسه برگزیده شدند تا سهم فراکسیون اقلیت مجلس ششم در هیأت رئیسه به بالاترین حد ممکن برسد.
تنها تفاوت انتخابات موقت با دائم، جایگزینی موسی قربانی به جای الیاس نادران بود. انتخاب هیأت رئیسه کمیسیون‌ها هم نشان داد که نمایندگان مجلس هفتم با نگرش تخصصی و کارکردی و در راستای اهداف خود در کمیسیونهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی که متأسفانه در دوره گذشته با استقبال چشمگیر مواجه نمی‌شد، ثبت نام کردند که این رویکرد در ابتدای کار هفتمی‌ها جالب به نظر می‌رسید.
فراکسیون سازندگی که در برگیرنده اعضای حزب کارگزاران است، در مجلس ششم چهار عضو بیشتر نداشت. این رقم با شرکت نکردن حسین مرعشی در انتخابات مجلس هفتم و ناکامی علی هاشمی در حوزه تهران به دو نفر رسیده است. اما با این همه یکی از این دو نفر یعنی سید حسین هاشمی توانست در مجلسی که برخی سعی در فرمایشی و یکدست نمایاندن آن دارند، عنوان رئیس کمیسیون صنایع و معادن را در حضور رقیبان جدی به دست آورد.
کمیسیون اصل نود آخرین کمیسیونی بود که ترکیب آن شکل گرفت. با انتقال محمدرضا فاکر از کمیسیون امنیت ملی به این کمیسیون و کسب کلیدی‌ترین جایگاه آن، اصولگرایان نشان دادند که جایگاه ویژه‌ای را برای این کمیسیون قائل هستند.
دومین انتخاب
سران فراکسیون اصولگرایان کرسی‌هاى هیأت رئیسه مجلس هفتم را براى دومین سال نیز در اختیار خود گرفتند. در این انتخابات که در آخرین روز کارى مجلس هفتم، پیش از انتخابات ریاست جمهورى برگزار شد، حداد عادل به عنوان رئیس، محمدرضا باهنر و محمدحسن ابوترابى فرد به عنوان نایب رئیسان اول و دوم در جایگاههاى خود باقى ماندند و از میان ۹ کرسى دیگر هیأت رئیسه فقط صندلى یکى از منشیان مجلس تغییر کرد. کرسی‌هاى هیأت رئیسه در این دور انتخابات به میدان تحرکات هواداران کاندیداهاى ریاست جمهورى در مجلس تبدیل شد.
به هر حال اتفاق مجلس حاوى پیام‌ها و نکات قابل تأملى بود. در این انتخابات حداد عادل در حالى با ۱۶۰ رأى به عنوان رئیس انتخاب شد که او سال اول ۲۲۶ رأى کسب کرده بود و محمدرضا باهنر به عنوان نایب اول توانست ۱۹۱ رأى به دست آورد.
دیگر نامزدان جدید نیز نتوانستند به هیأت رئیسه راه یابند به طورى که سعید ابوطالب براى حضور در جایگاه کارپردازى هیأت رئیسه تنها توانست ۲۵ رأى کسب کند. همچنین جهانبخش محبى نیا، حسین سبحانى نیا، سید احمد موسوى، موسى قربانى، شاهین محمدصادقى و حمیدرضا حاج بابایى به عنوان منشى‌هاى هیأت رئیسه برگزیده شدند.
تنها تغییر هیأت رئیسه جدید، انتخاب محمد صادقى به جاى زاکانى بود که از حضور در هیأت رئیسه دوم انصراف داده بود. حسن نوعى اقدم، احمدناطق نورى و محسن کوهکن نیز به عنوان کارپرداز هیأت رئیسه انتخاب شدند
سومین انتخاب
در حالی که مجلس هفتم بیش از نیمی از عمر خود را سپری کرده بود و نیمه دوم فعالیت خود را آغاز می‌کرد، نمایندگان برای سومین بار دست به انتخاب اعضای هیأت رئیسه زدند. انتخابات هیأت رئیسه سوم با ابقاء مجدد اعضای سابق آن و ریاست مجدد غلامعلی حداد عادل برای سومین بار در دوره هفتم مجلس شورای اسلامی برگزار شد.
نمایندگان با دادن ۱۵۰ رأی موافق به غلامعلی حداد عادل در مقام ریاست مجلس در مقابل تنها رقیبش حسن سبحانی، نماینده دامغان با این رأی موافق تمایل خود را برای ابقای مجدد حداد عادل در سمت ریاست ایشان نشان دادند.
رأی به نواب رئیس مجلس و ابقاء محمدرضا باهنر با ۱۷۳ موافق و حسن ابوترابی فرد با ۱۵۴ موافق از میان رقبایی چون حیدرپور نماینده شهرضا و محمدحسین استکی و وجود ۱۰ رأی سفید، منشی‌های دوره سوم با حضور جهانبخش محبی نیا با ۱۵۴ رأی، موسی قربانی ۱۳۲ رأی، حمیدرضا حاجی بابایی ۱۳۹ رأی، حسین نجابت ۱۳۱ رأی، حسن سبحانی نیا ۱۷۷ رأی و شاهین محمدصادقی با ۱۷۱ رأی با رقبایی چون رضا طلایی نیک، ابراهیم کارخانه‌ای، محمدحسین نژادفلاح، سیدقباد مرتضوی و عشرت شایق تنها زن کاندیدا بیانگر ابقاء مجدد ۶ منشی سابق هیأت رئیسه است.انتخابات هیأت رئیسه کمیسیونهای تخصصی مجلس هم با کمترین میزان تغییرات برگزار شد و طی آن هیچ رئیس کمیسیونی تغییر نیافت.
سال آخر
در واقع با وجود برخی اختلاف سلائق میان اعضای هیأت رئیسه و سایر اعضای فراکسیون اکثریت، در حال حاضر تنها مخالفین جدی هیأت رئیسه را اعضای فعال فراکسیون اقلیت تشکیل می‌دهند.
ضمن اینکه اساساً جایگزینی برای حداد عادل و حتی محمدرضا باهنر، متصور نیست . البته برخی مخالفت‌های اعضای فراکسیون وفاق هم اخیراً پا از اختلاف سلیقه فراتر گذاشته و ریشه‌ای‌تر به نظر می‌رسد.
البته جایگاه شخص منشی و سه کارپرداز هیأت رئیسه به اندازه رئیس و نواب آن محکم به نظر نمی‌رسد چرا که از ابتدای مجلس هفتم هم تعداد زیادی از نمایندگان به انتخاب اعضای هیأت رئیسه اعتراض داشته و براین باور بودند که حداد عادل، هیأت رئیسه مجلس هفتم را از اعضای فراکسیون اقلیت مجلس ششم چیده است.