هر چند از سال 2007 که از سوی یونسکو بهعنوان «سال مولانا» نامگذاری شده بود، برنامههای مفصل و متنوعی با محوریت پیوند «خوی، قونیه و نیشابور» و «خوی، قونیه و شیراز» برگزار شد اما در سالهای اخیر دیگر از این دست برنامهها هم خبری نیست. امسال هم گویا جز یک برنامه، از برگزاری مراسم برای بزرگداشت این روز خبری نیست. البته در حال حاضر، ماهگفتارهایی در بنیاد شمس تبریزی و مولانا برگزار میشود، به این ترتیب که مجموعه نشستهای «شمس در آینه مولانا» هرماه میزبان شمسپژوهان و مولویشناسان است.
امروز هم قرار است برنامهای با سخنرانی افرادی همچون محمدعلی موحد، مهدی محبتی، عباس کیارستمی و حجتالله ایوبی - رئیس بنیاد - برگزار شود. حجتالله ایوبی که رئیس بنیاد شمس و مولاناست، در دولت جدید به سمت رئیس سازمان سینمایی منصوب شده و روزهای شروع کارش را در این سازمان میگذراند. به گزارش ایسنا در ایران برای شاعرانی مثل حافظ و سعدی مرکزهایی با نامهای حافظشناسی و سعدیشناسی وجود دارد که متولی برگزاری روزهای این شاعران هستند. یا مثلا برای فردوسی در توس و خیام و عطار در نیشابور دستکم برنامههایی از سوی مرکزهایی در همان شهرها برگزار میشود، اما ظاهرا از آنجا که مقبره مولانا در قونیه است، در ایران نهادی خود را مسئول برگزاری بزرگداشت این شاعر مطرح در سطح جهان نمیداند.
همه اینها در حالی است که ترکیه بهخاطر وجود مقبره مولانا در قونیه، مولانا را شاعری ترک معرفی میکند و ترجمه «مثنوی معنوی» او را برای چهرههای سرشناس دنیا میفرستد. همچنین از این رهگذر، درآمد ارزی بسیاری برای خود ایجاد کرده است. در معرفی مولانا میخوانیم: جلالالدین محمد بلخی مشهور به مولانا ششم ربیعالاول سال 604هجری در شهر بلخ که آن زمان جزوی از خراسان امروزی بود، به دنیا آمد و به سبب اینکه در سال 628هجری در شهر قونیه از بلاد روم وفات یافت، به مولانای روم مشهور شد. مثنوی معنوی، دیوان شمس و فیه ما فیه از آثار مشهور مولانا هستند. مولانا کتاب مثنوی معنوی را که مشتمل بر 26هزار بیت میشود، با بیت «بشنو از نی چون حکایت میکند / از جداییها شکایت میکند» آغاز میکند که این مثنوی را چکیده کل مثنوی معنوی میدانند. این کتاب از 6 دفتر تشکیل شده و یکی از برترین کتابهای ادبیات عرفانی کهن فارسی و حکمت پارسی پس از اسلام است. این کتاب در قالب شعری مثنوی سروده شده که در واقع عنوان کتاب نیز هست. اگرچه قبل از مولوی، شاعران دیگری مانند سنایی و عطار هم از قالب شعری مثنوی استفاده کرده بودند، مثنوی مولوی از سطح ادبی بالاتری برخوردار است که آن را به درخواست حسامالدین چلبی سروده است.