این موضوع باعث شد تا مردم برای ابطال واحد‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری هجوم ببرند. مدیر نظارت بر بورس‌های سازمان بورس هم در تازه‌ترین اظهارنظر خود ضمن تأیید این موضوع، نزول بخشی از شاخص بورس تهران را ناشی از ابطال واحد‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری عنوان کرد.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری به‌دلیل ساختارشان مجموعه‌ای از سهام را در قالب یک سبد سهام متشکل مدیریت می‌کنند. با توجه به آنکه اداره این صندوق‌ها توسط یک مدیر حرفه‌ای انجام می‌شود، انتظار می‌رود صندوق‌های سرمایه‌گذاری کمتر تحت‌تأثیر صعود یا نزول شاخص بورس قرار بگیرند اما تازه‌ترین اطلاعات نشان می‌دهد که عملکرد این صندوق‌ها در یک‌ماه گذشته همگام با نزول شاخص بورس با افت زیادی مواجه شده است. این در حالی است که عملکرد این صندوق‌ها در زمان صعود شاخص عموما افزایش می‌یابد. این موضوع بیانگر آن است که عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری وابستگی زیادی به شاخص بورس پیدا کرده است و در زمان صعود یا نزول شاخص بورس واکنش مشابه نشان می‌دهد. در چنین شرایطی از نیمه دوم دی‌ماه، همزمان با نزول شاخص بورس تهران بازده این صندوق‌ها نیز کاهش یافته است. محمود‌رضا خواجه‌نصیری در تازه‌ترین اظهارنظرش یکی از دلایل اصلی نزول شاخص‌های بورس را ابطال واحد‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری عنوان کرد.
گزارش عملکرد صندوق‌ها
صندوق‌های سرمایه‌گذاری با هدف مدیریت دارایی سهامداران تازه وارد در بورس تاسیس شدند. تقریبا بیشتر سرمایه‌گذاران در بورس‌های پیشرفته از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری به‌صورت غیرمستقیم در بازار سهام سرمایه‌گذاری کرده‌اند. بر این اساس صندوق‌های سرمایه‌گذاری از یک سو به سهامداران تازه وارد برای مدیریت دارایی‌هایشان کمک کرده و از سوی دیگر هیجان‌های ناشی از رفتار غیرحرفه‌ای را که منجر به تلاطم در شاخص بورس می‌شود کنترل می‌کنند. اما اطلاعات جدید حکایت از آن دارد که عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری بیش از آنکه نقش تعدیل‌کننده شاخص را داشته باشد از شاخص بورس تأثیر می‌گیرد.
روند فعالیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری در طول 3سال گذشته نشان می‌دهد وابستگی زیادی بین عملکرد بورس تهران و صندوق‌های سرمایه‌گذاری به‌وجود آمده است، به‌طوری که هر گاه شاخص‌های بورس تهران صعود می‌کند بازده صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز افزایش می‌یابد اما در مقابل هر زمان که شاخص بورس با نزول مواجه می‌شود بازده صندو‌های سرمایه‌گذاری نیز کاهش می‌یابد. این در حالی است که بر اساس اطلاعات موجود فقط 30درصد از دارایی صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بازار سهام سرمایه‌گذاری شده است. اطلاعات جدید نشان می‌دهد بخش زیادی از دارایی صندوق‌های سرمایه‌گذار ی درقالب سپرده بانکی یا گواهی سپرده، مدیریت و اداره می‌شود.
این اطلاعات بیانگر آن است که ارزش کل صندوق‌های سرمایه‌گذاری در پایان آذرماه به 3هزارو962میلیارد تومان رسیده که از این میزان 7/53 درصد در سپرده‌های بانکی سرمایه‌گذاری شده است. این در حالی است که از مجموع کل ارزش صندوق‌های سرمایه‌گذاری 31/4درصد به‌طور مستقیم در بازار سهام سرمایه‌گذاری شده است. درعین حال 12/4 درصد از ارزش کل صندوق‌ها در قالب اوراق مشارکت سرمایه‌گذاری شده است.
این اطلاعات بیانگر آن است که صندوق‌های سرمایه‌گذاری برای کاهش ریسک سرمایه‌گذاری‌شان و کاهش نوسان بازده سرمایه‌گذاری به سمت سپرده‌کردن دارایی‌ها در نظام بانکی روی آورده‌اند تا از این طریق حداقل بازده مورد انتظار سهامداران به میزان 20درصد را تضمین کنند. اما با وجود چنین تلاش‌هایی میزان بازده سرمایه‌گذاری صندوق‌های سرمایه‌گذاری همچنان با میزان بازده شاخص بورس ارتباط معناداری پیدا کرده است.
این اطلاعات همچنین حاوی این نکته است که در آذرماه امسال از مجموع کل معاملات نرمالی که در بازار سهام انجام شده است 3 /4درصد به معاملات صندوق‌های سرمایه‌گذاری اختصاص داشته است. در آذرماه امسال به‌طور میانگین 11هزارو282میلیارد تومان سهام به‌صورت خرد و بلوک در بورس دادوستد شده است. در عین حال ارزش کل سهام موجود در سبد صندوق‌های سرمایه‌گذاری در پایان آذر ماه به 1330میلیارد تومان رسیده است.
مقایسه میانگین ساده بازده صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سال و ماه گذشته
| نوع صندوق سرمایه گذاری | بازدهی صندوق‌های سرمایه‌گذاری (درصد) | بازدهی بازار(درصد) | ||
| سال گذشته | ماه گذشته | سال گذشته | ماه گذشته | |
| اوراق بهادار با درآمد ثابت | 28،01 | 3،68 | 2،143 | 11 |
| صندوق مختلط | 76،49 | 6،05 | ||
| سهام (اندازه بزرگ) | 94،48 | 12،16 | ||
| سهام (اندازه کوچک) | 122،66 | 13،77 | ||
| شاخصی | 122،30 | 9،67 | ||
| قابل معامله | - | 10،40 | ||
مقایسه بازده صندوق‌های سرمایه‌گذاری
| ردیف | بازدهی در یک سال گذشته | تعداد صندوق* | درصد | ارزش (میلیاردریال) | درصد |
| 1 | بازدهی بیشتر از 143 درصد | 16 | 29 | 6،077 | 68 |
| 2 | بازدهی بیشتر از 122 درصد و کمتر از 143 درصد | 6 | 11 | 471 | 5 |
| 3 | بازدهی بیشتر از 20 درصد و کمتر از 122 درصد | 33 | 60 | 2،379 | 27 |
| 4 | بازدهی کمتر از 20 درصد | - | - | - | - |
| جمع | 55 | 100 | 8،927 | 100 |
ترکیب دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری در آذرماه 1392
| نوع صندوق | ارزش صندوق(میلیون ریال) | ارزش سهام(میلیون ریال | ترکیب دارایی‌های صندوق‌ها(درصد) | ||||
| سهام | اوراق مشارکت | گواهی سپرده و سپرده بانکی | نقد | سایر | |||
| اوراق بهادار با درآمد ثابت | 28،292،740 | 2،259،810 | 7،81 | 16،27 | 73،79 | 0،88 | 1،25 |
| مختلط | 396،266 | 374،649 | 66،93 | 13،95 | 17،51 | 0،00 | 1،61 |
| سهام(اندازه بزرگ) | 1،975،211 | 1،831،790 | 89،20 | 4،65 | 1،88 | 0،85 | 3،42 |
| سهام(اندازه کوچک) | 8،061،092 | 8،128،028 | 93،82 | 1،51 | 2،21 | 0،46 | 2،00 |
| شاخصی | 109،764 | 106،006 | 94،47 | 2،41 | 0،00 | 0،00 | 3،12 |
| قابل معامله | 794،884 | 601،613 | 71،42 | 9،12 | 18،56 | 0،00 | 0،90 |
| کل | 39،629،957 | 13،301،897 | 31،47 | 12،48 | 53،77 | 0،77 | 1،51 |
مقایسه ارزش معاملات سهام و حق تقدم سهام صندوق‌ها با ارزش معاملات بورس اوراق بهادار تهران و بازار اول فرابورس ایران در آذرماه
| شرح | جمع (میلیاردریال) | درصد |
| متوسط معاملات سهام و حق تقدم سهام صندوق‌های سرمایه‌گذاری | 5،049 | - |
| معاملات نرمال (خرد و بلوک) بورس تهران | 112،019 | - |
| کل معاملات بورس تهران | 112،892 | - |
| معاملات بازار اول فرابورس ایران | 4،586 | - |
| ارزش سهام در صندوق‌های سرمایه‌گذاری در پایان آذرماه | 13،302 | - |
| ارزش کل بازار بورس تهران در پایان آذرماه | 4،258،686 | - |
| ارزش کل بازار اول فرابورس ایران در پایان آذرماه | 163،310 | - |
| متوسط معاملات صندوق‌های سرمایه‌گذاری به مجموع معاملات نرمال بورس تهران و بازار اول فرابورس ایران (درصد) | - | 30،4 |
| ارزش سهام صندوق‌ها به ارزش کل بازار بورس تهران و بازار اول فرابورس ایران | - | 30،0 |