گروه دانش و سلامت- آرش نهاوندی: پیدا شدن انگشت شست در همبرگر، شایعه تولید کالباس و سوسیس از گوشت گربه، تولید فرآورده‌های گوشتی از آشغال گوشت و مرغ در برخی کارگاه‌های غیرمجاز و اخیرا پیدا شدن سیم ظرفشویی در کالباس، این شائبه را در ذهن تقویت می‌کند که در برخی کارخانه‌ها و به‌ویژه در کارگاه‌های تولید فرآورده‌های گوشتی به هیچ وجه بهداشت رعایت نمی‌شود، علاوه بر این به‌نظر می‌رسد نظارت‌ بر تولید‌کنندگان سوسیس و کالباس آنگونه که انتظار می‌رود، انجام نمی‌گیرد.


به گفته دکتر سیدمسعود کیمیاگر، عضو هیأت علمی دانشگاه علوم‌پزشکی شهید‌بهشتی، متأسفانه در کشور ما امروزه تعدد کارخانه‌های تولید سوسیس و کالباس وجود دارد. حتی در آمریکا هم تعداد کارخانه‌های تولید فرآورده‌های گوشتی یا کارخانه‌های تولید نوشابه به تعدادی که در کشور ما هست، وجود ندارد و زمانی که تعداد زیاد باشد امکان نظارت بر این کارخانه‌ها نیز کمتر می‌شود. از سوی دیگر تعدادی از کارخانه‌های تولید فرآورده‌های گوشتی در کشور ما کوچک هستند و امکان ایجاد آزمایشگاه‌های مجهز در این کارخانه‌ها وجود ندارد؛ چراکه دستگاه‌هایی که برای آزمایش کنترل کیفیت به‌کار می‌رود برای یک کارخانه گران است و خرید آن چندان به‌صرفه نیست.

البته این وضعیت بیشتر در ایران و کشورهای در حال توسعه نمود پیدا می‌کند، درحالی‌که در خیلی از موارد و در بسیاری از کشورها این مسئله را حل کرده‌اند و آزمایشگاه‌ مرکزی توسط چند کارخانه ساخته شده است و مواد این چند کارخانه به‌طور مشترک در این آزمایشگاه مورد آزمایش قرارمی‌گیرد اما هنوز در کشور ما کنترل‌های لازم بر فرآورده‌های غذایی اعمال نمی‌شود. کارشناسان نبود آزمایشگاه‌ها و تجهیزات کافی برای نظارت بر نحوه تولید فرآورده‌های گوشتی را دلیلی برای پایین‌بودن ایمنی مواد غذایی در ایران می‌دانند. اما همه کارشناسان در مورد مبحث نظارت بر تولید مواد غذایی و کمبودهایی که در این حوزه وجود دارد، نظر یکسانی ندارند.

به اعتقاد کتر سیدضیاءالدین مظهری، متخصص تغذیه و رژیم‌درمانی، سازمان‌های کنترل کیفیت و نظارت بر مواد غذایی مانند وزارت بهداشت و سازمان استاندارد، بر تولید سوسیس و کالباس در اغلب کارخانه‌ها نظارت دارند و بر همین مبنا تولید‌کنندگان ناگزیرند به میزان مجاز، مواد افزودنی به این فرآورده‌های گوشتی اضافه کنند اما برخی افراد و تولید‌کنندگان درخارج از کارخانه‌ها نسبت به فرآوری سوسیس و کالباس اقدام می‌کنند. برخی افراد سودجو نیز در اماکنی که تحت نظارت وزارت بهداشت نیست، اقدام به تولید سوسیس و کالباس می‌کنند. این احتمال وجود دارد که در این مراکز تولیدی، نیترات بیش از حدمجاز به سوسیس و کالباس افزوده شود.

اما درباره شایعات استفاده از لاشه مردار(حیوان مرده) و گوشت گربه میان کارشناسان اتفاق نظر بیشتر است و اغلب آنها این مسئله را تکذیب می‌کنند و بر این باورند که امکان رخ دادن چنین اتفاقی نادر است. به اعتقاد دکتر کیمیاگر، وضعیت در ایران به‌گونه‌ای نیست که در کارخانه‌ای حتما از لاشه دام مرده برای فرآورده‌های گوشتی استفاده شود. اما به هرحال باید کیفیت ارتقا داده شود چرا که امروزه برخی مواد غذایی در کشور ما کیفیت لازم را ندارد. دکتر مظهری نیز بر این باور است که شایعات را نمی‌شود به‌عنوان خبر موثق تلقی کرد اما در رابطه با افراد ناباب و سودجو امکان دارد یک در هزار چنین اتفاقی بیفتد و این تولید‌کنندگان غیرمجاز از گوشت برخی حیوانات غیرمتعارف استفاده کنند اما این قضیه در مورد کارخانه‌های مشهور تولید‌کننده سوسیس و کالباس صدق نمی‌کند.

پیشنهاد کارشناسان

کارشناسان برای حل این معضل علاوه بر درخواست از وزارت بهداشت برای افزودن بر تعداد ناظران خود در واحدهای تولید‌کننده سوسیس و کالباس راهکار ایجاد آزمایشگاه‌های بزرگ مجهز و متمرکز را برای اینکه چند کارخانه بتوانند به‌طور همزمان از آن‌ استفاده کنند، پیشنهاد می‌کنند. یکی از توصیه‌های کارشناسان تغذیه که به‌خود افراد مربوط می‌شود، کاهش میزان مصرف سوسیس و کالباس است. در توجیه این راهکار اغلب گفته می‌شود که نمی‌توان افراد را به‌طور کامل از خوردن غذاهایی که مورد علاقه آنان است منع کرد اما می‌توان به آنها توصیه کرد که افرادی که به‌دلیل کار و مشغله زیاد ناگزیر به مصرف سوسیس و کالباس هستند، هفته‌ای یک‌بار بیشتر مصرف نکنند؛ چرا که اگر این مواد را هفته‌ای یک‌بار یا 2هفته یک‌بار مصرف کنیم بدن فرصت پیدا می‌کند که مواد افزودنی این گوشت‌ها را دفع کند اما اگر مکرر استفاده شود، بدن فرصت دفع نخواهد داشت.