اما دیری نمیپاید که هوای لطیف بهاری و پس از آن هوای گرم تابستانی جای خود را به هوای پاییزی و سرد زمستانی میدهند. آن موقع است که باید منتظر پدیده وارونگی دما و خاکستری شدن آسمان کلانشهرها بود. پس باید از همین حالا به فکر بود؛ وگرنه هوای آلوده با وجود آنکه بهگفته مسئولان دولتی کیفیت بنزین به استانداردهای یورو4 نزدیک شده است دوباره، خیلی زود شهر را میبلعد.
نخستین قدم برای اینکه بتوان این معضل را درمان کرد این است که کار را بهدست یک طبیب سپرد. این نکته را هم مدیران شهری و اعضای شورای شهر میگویند و هم کارشناسان محیطزیست. در این بین شهرداری تهران برای حل معضل آلودگی هوای پایتخت اعلام آمادگی کرده و حاضر شده تبعات اقداماتی که برای این منظور انجام میدهد را نیز بپذیرد. پس از این اعلام آمادگی بود که وزیر نفت و رئیس سازمان محیطزیست در سالگذشته و استاندار تهران در سال جدید در راستای افزایش تعامل میان دولت و مدیران شهری به شورای شهر تهران رفتند. مشخص بود که آلودگی هوا یکی از مهمترین مسائلی باشد که در حضور این افراد در شورا مطرح شود.
حال استاندار تهران پس از حضورش در شورای شهر و شنیدن نظرات اعضا در گفتوگو با فارس درباره واگذاری مسئولیت آلودگی هوا به شهرداری اظهارنظرکرده است. سیدحسین هاشمی درحالیکه از اهمیت تعامل بین دولت و شهرداری برای حل مشکلات شهری میگفت، بیان کرد: «آلودگی هوا برای یک دستگاه نیست و یک موضوع حاکمیتی است. شهرداری پول نخواهد، صددرصد معضل آلودگی هوا را واگذار میکنیم.»
این اظهارنظر باعث شد تا به سراغ اعضای شورای شهر برویم و نظر آنها را در اینباره بپرسیم. رضا تقیپور، بهعنوان سخنگوی شورای شهر تهران در رابطه با این مسئله به همشهری گفت: در بحث شکلگیری مدیریت یکپارچه شهری و مدیریت واحد بر آلودگی هوا موضوع فقط پول نیست، بلکه بحث واگذاری اختیارات نیز مطرح است. وی با مثال زدن این مسئله را روشنتر کرد: «طبق مصوبهای دولت موظف است که 8هزار تاکسی فرسوده را از رده خارج کند. حال اگر اعتبارات لازم برای از رده خارج کردن این تعداد تاکسی فرسوده هم به شهرداری داده شود ولی اختیارات واگذار نشود، هیچ جای این کار به شهرداری ارتباط پیدا نمیکند.»
کار روی ادبیات مدیریت یکپارچه
این عضو شورای شهر تهران در مورد بحث مدیریت یکپارچه شهری نیز اینطور بیان کرد که تا حالا فقط روی ادبیات این موضوع کار شده و مدیریت شهری جایگاه مناسبی در این بین ندارد و این مسئله هنوز بهرسمیت شناخته نشده است. به عقیده وی باید در مقررات و قوانین تغییرات زیادی بهوجود آید و برای این منظور مجلس و دولت بسیار تأثیرگذار هستند؛ آن موقع است که میتوان به رفع آلودگی هوا خوشبین بود. تقیپور اعتقاد دارد مدیریت واحد بر آلودگی هوا موضوعی چند بُعدی است و برای حفظ محیطزیست شهری حتما باید مدیریت آن به شهرداری واگذار شود.
به میان آمدن تأثیرگذاری مجلس باعث شد تا از سخنگوی شورای شهر تهران بپرسیم آیا کارگروه ویژه (متشکل از چند نماینده تهران در مجلس و شورای شهر تهران) فعالیت دارد یا خیر؟ کارگروهی که قرار بود که مسائل مختلفی ازجمله آلودگی هوای تهران را بررسی کند و اعضای آن از رابطه شکلگرفته و جویاشدن نظرات یکدیگر پیگیریهای لازم را چه در مجلس و چه در شورا انجام دهند. تقیپور اما خبر داد: این کارگروه متأسفانه پس از شکلگیری جلسهای را تشکیل نداد و یکی از دلایل آن به موضوع بالادستی و به تعبیری بهخاطر نبود قوانین لازم برای ورود به نواقص برمیگردد. بهگفته وی دلیل اینکه این کارگروه در اجرا موفق نبوده است به این نکته نیز مربوط میشود که اعضای تعیین شده آن نمیدانند کار را باید از کجا شروع کنند.
وزارتخانهها پاسخگو باشند
معصومه آباد نیز در واکنش به صحبت استاندار تهران گفت: «بخش اعظمی از مدیریت آلودگی هوا به سازماندهی بینبخشی مربوط میشود تا راهحلهای اساسی برای کاهش آلودگی هوا پیدا شود. حال وزارتخانههایی مثل نفت، صنعت، معدن و تجارت، بازرگانی و... باید با اعتباراتی که در اختیار دارند پاسخگوی بخش مربوط بهخود باشند.» صحبتهای آباد را اینطور میتوان معنا کرد که وزارتخانهها و سازمانها باید به اندازه سهم خود در برابر آلودگی هوا نقش ایفا کنند و تا وقتی اعتبارات و اختیارات واگذار نشود، پاسخگوی کار خود نیز باشند. به عقیده وی با واگذاری فقط پول به یکبخش نمیشود مسئله آلودگی هوا را حل کرد چراکه همکاری و هماهنگی بینبخشی با پول شکل نمیگیرد.
بدون پول نمیشود مدیریت کرد
نایبرئیس کمیسیون عمران و حملونقل شورای شهر تهران هم اینطور بیان کرد که «مگر میشود مسائل مربوط به آب و هوا را بدون پول مدیریت کرد، از طرف دیگر مگر شهرداری تهران چقدر پول از دولت میگیرد که بخواهد بدون دریافت اعتباری معضل آلودگی هوای پایتخت را حل کند؟»
اسماعیل دوستی اضافه کرد: بهنظر من استاندار تهران که فردی منطقی است چنین عقیدهای ندارد. وی در رابطه با شکلگیری مدیریت واحد بر مسئله آلودگی هوا هم گفت: «به هر حال این قضیه در مدتی کوتاه میسر نمیشود و چندین سال طول میکشد. با این حال مجلس شورای اسلامی باید آنرا با اهمیت بالا در دستور کار قرار دهد و قوانین مربوط به آنرا هرچه زودتر به بحث بگذارد و بررسی کند.»