این مصوبه که بعدازظهر روز یکشنبه به تصویب هیأت وزیران رسید 8 محور اصلی دارد. این محورها عبارتند از: سوخت، خودروهای در حال حرکت، منابع ساکن، خودروهای نو، مدیریت حملونقل و تقاضای سفر، پایش و پیشبینی هوا، آموزش و اطلاعرسانی و زیرساختهای شهری. در واقع همه آلایندهها ذیل این 8محور مدیریت خواهند شد.
آنطور که متصدی میگوید، مصوبه جدید با برنامه جامع کاهش آلودگی هوا که در سال90 برای 8کلانشهر کشور به تصویب رسید چند تفاوت اساسی دارد؛ ازجمله در مصوبه جدید، نواقصی که در برنامه جامع کاهش آلودگی هوا وجود داشت، برطرف شده است. ضمن آنکه با نگاهی جامعنگر، همه برنامههای اثرگذار در آلودگی هوا در این مصوبه لحاظ شده است.
به گفته معاون محیط انسانی سازمان محیطزیست، بر اساس این مصوبه همه دستگاهها و نهادهای دخیل در موضوع آلودگی هوا ملزم به هماهنگی و تعامل با هم شدهاند. علاوه بر این، مسئولیت و وظایف هر نهاد، دستگاه و فرد حقوقی در قبال آلودگی هوا به تفکیک مشخص شده و درنتیجه همه دستگاهها بنا به وظایف تعریفشده پاسخگو خواهند بود. نظارت بر حسن اجرای فعالیتها از دیگر وجوه تمایز این مصوبه با برنامه جامع کاهش آلودگی هواست.
وی زمانبندی دقیق برای اجرای مصوبه را از دیگر ویژگیهای این مصوبه عنوان کرد و گفت که هر دستگاهی باید در زمان مشخص وظایف خود را انجام دهد و البته در مقاطع مختلف زمانی هم سازمان حفاظت محیطزیست ملزم به ارائه گزارش از پروسه کاهش آلودگی هوا به مردم و دولت است.
فرصت 3ماهه برای وزارت نفت
سعید متصدی در پی این مقدمه به سراغ 8محور مصوبه جدید کاهش آلودگی هوا رفت و گفت که در محور سوخت، وزارت نفت ملزم به حذف حلالهای صنعتی از سوخت شده و از زمان تصویب مصوبه (24فروردینماه جاری) 3ماه فرصت دارد تا این حلالها را حذف کند. استانداردسازی سوخت نیروگاهها از دیگر موارد لازمالاجرا در این مصوبه است. به گفته وی، برای اطمینان خاطر مردم از توزیع و مصرف سوخت استاندارد، سازمان حفاظت محیطزیست مکلف به پایش سوخت مصرفی در بازههای زمانی 3ماهه شده است.
تأمین سالانه 10درصد برق کشور از انرژیهای تجدیدپذیر از دیگر مواردی است که در این مصوبه برای کاهش آلودگی هوا درنظر گرفته شده و البته وزارت نیرو ملزم شده طی یک دوره 5ساله با همکاری معاونت فناوری ریاستجمهوری 50درصد برق مورد نیاز را از انرژیهای تجدیدپذیر تأمین کند.
برای کاهش آلودگیهای ناشی از خودروهای در حال حرکت (منابع آلاینده متحرک) هم متصدی میگوید که وزارت کشور از طریق شهرداریها موظف به تعویض کاتالیستهای این خودروها طی یک دوره 6ماهه شده است. بر این اساس تا پایان مهر کاتالیستهای خودروها در کلانشهرها ازجمله تهران تعویض میشود.
وظایف وزارت صنعت در قبال آلودگی هوا
رعایت حد مجاز آلایندگی خودروهای بنزینی و گازوئیلی ساخت داخل هم از وظایفی است که برعهده وزارت صنعت، معدن و تجارت گذاشته شده است، ضمن آنکه این وزارتخانه باید بهتدریج موتورسیکلتهای برقی را جایگزین موتورسیکلتهای بنزینی کند. از آنجایی که ذرات ناشی از مصرف سوخت در خودروهای دیزلی سرطانزاست، وزارت کشور باید با نصب فیلتر روی تمام خودروهای عمومی درونشهری و وزارت راه، مسکن و شهرسازی با نصب فیلتر روی خودروهای برونشهری مانع تولید این ذرات شوند. شمارهگذاری خودروهای ساخت داخل بهویژه خودروهای دیزلی از اول فروردینماه سال94 علاوه بر رعایت استانداردها منوط به نصب سیستم دوده شده است. ساماندهی و تعیین استانداردهای معاینه فنی طی 3ماه آینده از دیگر الزامات مصوبه جدید هیأت دولت برای کاهش آلودگی هواست که سازمان حفاظت محیطزیست ملزم به آن شده است. اصلاح ساختار و نرخ بیمه از دیگر مواردی بود که متصدی به آن اشاره کرد و گفت که در ایران نرخ بیمه خودروهای فرسوده ناچیز است که با اصلاح نرخ بیمه، این نقص برطرف میشود و از این پس هزینه استفاده از خودروهای فرسوده افزایش مییابد.
2برابر شدن زیرساختهای الکترونیک
توسعه ناوگان حملونقل عمومی، کاهش تقاضای سفر و نیز مدیریت مصرف سوخت یکی دیگر از محورهای این مصوبه است که در شمار وظایف وزارت کشور ذکر شده است. همچنین این وزارتخانه مکلف است طی 30ماه آینده زیرساختهای الکترونیک را با هدف کاهش سفرهای درونشهری به 2برابر زیرساختهای موجود افزایش دهد.
نوسازی صنایع فرسوده برای نخستینبار در کشور از دیگر الزامات برجسته مصوبه جدید کاهش آلودگی هواست که تا پایان فروردین سال آینده اجرا میشود. هوشمندسازی موتورخانههای تجاری، اداری و صنعتی طی 60ماه نیز با هدف کنترل آلایندگی خانگی در کنار نوسازی صنایع به اجرا در میآید. آنطور که معاون انسانی سازمان حفاظت محیطزیست میگوید، براساس این مصوبه قرار است سهم منابع مختلف در انتشار آلایندهها به تفکیک مشخص شود. پایش بیماریها و بهدست دادن آمار دقیق مرگومیرهای ناشی از آلودگی هوا از ویژگیهای دیگر این مصوبه است؛ بهطوریکه بنا به مصوبه هیأت دولت وزارت بهداشت ملزم به ارائه آمار مرگومیرهای ناشی از آلودگی هوا شده و بر این اساس نخستین گزارش این وزارتخانه اوایل سال آینده منتشر میشود.
آموزش و اطلاعرسانی، حمایت از سازمانهای غیردولتی و افزایش میزان مشارکتهای مردمی و پخش رایگان مطالب آموزشی محیطزیست از رسانه ملی هم از دیگر راهکارهایی است که در این مصوبه دیده شده است. متصدی در پایان گفت که هرچند این مصوبه نقطه عطفی در کاهش آلودگی هوا محسوب میشود، زمانی کارساز است که مردم با مشارکت جدی خود به دستگاهها ی ذیربط در کاهش آلودگی هوا کمک کنند.