آیا "کوتاه کن و بگو" یا "ساده کن و بنویس" یک سبک است یا کاربردی عمومی در همه سبک‌های روزنامه‌نگاری دارد؟ چرا بر روی کوتاه گویی و کوتاه نویسی تاکید می‌شود؟ کاربرد آنها در دنیای مدرن چیست؟
برخی از پژوهش‌ها در این زمینه نشان می‌دهد که مطالبی مانند گزارش‌های خبری تنها تا ۵۰۰ یا ۱۰۰۰ کلمه اول خواننده دارند و بعد از آن مخاطب میل چندانی به خواندن ادامه مطلب نشان نمی‌دهد.
در این صورت آیا گزارش‌های خبری مفصل و یا گفتگوهای چند هزار کلمه‌ای خوانده می‌شوند؟ اگر پاسخ نه است! چه باید کرد؟
سبک روزنامه‌نگاری کیس (KISS ) یکی از طراحی‌های ساده و دور از پیچیدگی است که سعی دارد به این سوال پاسخ دهد. اصل و سبک کیس مخفف عبارت "Keep It Short, and Say" به معنی "کوتاه کن و بگو" است. البته با عنوان "Keep It Short and Simple" به معنای "کوتاه و ساده کن" نیز رایج است.
این سبک می‌خواهد، بگوید؛ اگر اکثر سیستم‌ها و ساختارها ساده و دور از پیچیدگی باشند، عملکرد بهتری خواهند داشت. بنابراین سادگی باید هدف اصلی و کلیدی در طراحی سیستم‌ها باشد و از پیچیدگی‌های بیهوده در آنها اجتناب کرد.
یکی از کاربردهای‌رایج این سبک در رسانه‌ها به خصوص در رسانه‌های آنلاین است. بسیاری از کارشناسان و مدرسان اصول خبرنویسی با تکیه بر همین اصل KISS بر اختصار و مفید بودن عبارت‌ها و جمله‌هایی که قرار است خبری را گزارش کند، تاکید می‌کنند.
بر اساس بررسی‌ها و تحقیقات جامع؛ سازمان ارتباط و سیاست‌گذاران جمعیت و بهداشت؛ هدف استفاده از اصل KISS ر ا انتشار خبری خلاصه و در عین حال کامل و موجز معرفی می‌کند. خبری ساده، کوتاه، خلاصه و اثرگذار که از قابلیت چاپ و پخش هم برخوردار باشد.
این خبر ساده، کوتاه و کامل یا توسط یک خبرنگار نوشته و منتشر می‌شود یا روزنامه‌نگاران و نویسندگان از آن به عنوان یک نقطه شروع بسیار ایده آل برای تهیه اطلاعات تکمیلی به منظور نوشتن یک گزارش، مقاله، برای تلویزیون یا رادیو یا در روزنامه‌نگاری الکترونیک و وبلاگ استفاده کنند.
به طور معمول، یک خبر ساده، خلاصه، موجز و کامل را می‌توان همزمان توسط چند روزنامه‌نگار و از ابعاد مختلف نوشت. اما اولین و مهم‌ترین قدم در نوشتن و انتشار چنین خبری (ساده، خلاصه و در عین حال کامل) این است که دربرگیرنده همه واقعیت باشد.
به طور کلی، زمانی یک نوشتار در قالب یک خبر کوتاه اما کامل در رسانه‌ها منتشر می‌شود که ارزش انتشار داشته باشد. در میان ارزش‌های خبری، بهانه خبری (News Peg) اصلی‌ترین عامل به شمار می‌آید که می‌توان با آن یک رویداد را که سال‌ها تحقیق و پژوهش را پشت سر گذاشته است در قالب خبری مهم اما کوتاه منتشر کرد.
بهانه خبری می تواند رویدادی بیرونی باشد که به کارشناسان و متخصصان حوزه یک سازمان مربوط باشد یا هر چیز دیگر...
ویژگی خبرهای کوتاه و خلاصه چیست؟ اگرچه، این موارد که به گونه‌ای اساس کار همه روزنامه‌نگاران حرفه‌ای و آماتور است، ممکن است تکراری به نظر آید، ولی با وجود این تکرار و خواندن آنها بی‌اثر نخواهد بود. چرا که تمرین خواندن و نوشتن برابر با قدرت قلم یک روزنامه‌نگار است. به همین خاطر این اصول را یکبار دیگر در قامت و سبک "کیس" مرور می‌کنیم؛
- خبر ساده، خلاصه، کوتاه و موجزی که برای انتشار نوشته می‌شود باید شبیه به یک سرمقاله کوتاه روزنامه یا یک آیتم خبری کوتاه در رادیو یا تلویزیون باشد.
چنین خبری دارای خصوصیات زیر است:
- داستانی را روایت کند که مخاطب مایل به خواندن یا شنیدن آن باشد. به عبارت دیگر، انتشار خبر خلاصه، ساده و اثرگذار؛ پاسخی باشد برای یکی از سوال‌های زیر:
- آیا این خبر درباره مردم است؟
- آیا روی مردم اثر می‌گذارد؟
- آیا تازه، چشمگیر و دراماتیک است؟
- آیا بحث برانگیز و چالشی است؟
- آیا درمورد یا نقل قولی از یک فرد سرشناس است؟
دوم اینکه با عنوانی کوتاه و تحریک کننده آغاز شود که در حقیقت جوهره و زیرساخت اصلی یک داستان را تشکیل می‌دهد.
اولین پاراگراف پس از تیتر باید حقایق و دلایلی روشن و صریح بر توضیح اهمیت بیان چنین خبری باشد. در حقیقت چنین ساختاری همان شیوه "هرم وارونه"است که بهترین راه برای انتخاب گزارش مهم‌ترین اطلاعات است.
بنابراین طوری بنویسید که اولین پاراگراف همچون قلابی مخاطب را به دام بیاندازد. انتخاب با شماست: مشکل را برجسته کنید.
یک فرد را نشانه بگیرید یا هر چیز خاص دیگر...
- پاراگراف دوم می‌تواند طوری سازماندهی شود که دلیل انتشار آن خبر و اهمیت بیان آن را توضیح دهد.
مانند عناصر مهم خبری شامل؛ چه کسی؟ چه چیزی؟ چه وقت (کی)؟ کجا؟ چطور؟ چرا؟
- چک کردن عددها را فراموش نکنید.
- وقتی خبری کوتاه، ساده و در عین حال کامل را هر چقدر هم با سرعت برای انتشار آماده می‌کنید، قبل از انتشار باید اسامی، مقیاس‌ها، اعداد و ارقام و تاریخ آن را به دقت کنترل کنید و از صحت و درستی آن مطمئن شوید. ضمنا به یاد داشته باشید که از عبارت‌های مخفف شده به درستی استفاده کنید.
از اصول کیس به درستی استفاده کنید. یک خبر ساده، کوتاه و در عین حال کامل نباید بیشتر از پانصد کلمه (یک الی دو صفحه با فاصله خط استاندارد) باشد. فقط به عناصر مهم خبری توجه کنید.
- تحکم‌امیز ننویسید.
- در این سبک از نوشتن اعداد زیاد اجتناب کنید.
- پرسیدن پرسشی مستقیم از یک فرد سرشناس رادر اولویت قرار دهید.
- به یاد داشته باشید که فرد در دسترس همیشه امکان تهیه یک گزارش یا مصاحبه مفصل را برایتان فراهم نمی‌کند، بنابراین همه اطلاعات ارتباطی مانند؛ شماره تلفن، موبایل، نشانی محل کار، سکونت و... این افراد را حفظ کنید.
امروزه دنیای روزنامه‌نگاری به خصوص روزنامه‌نگاری آنلاین در اینترنت مجبور به کوتاه نویسی است. به عبارتی ناگزیر به استفاده از این سبک نوشتاری "کیس" است.
"ساده کن و بگو "یا "کوتاه کن و بگو "به گونه‌ای در شبکه‌های اجتماعی اینترنت، وبلاگ‌ها و موبایل‌‌ها جای باز کرده و با دیجیتال‌ها پیوند خورده است که خود به یک زبان و نوشتار دیجیتالی تبدیل شده است.
گاهی خواندن و درک این زبان و نوشتار؛ فرهنگ و دانش خاص خود را می‌طلبد. با این وجود، بیشتر جوانان دنیای اینترنت با این سبک یا به قولی با این زبان دیجیتالی مکاتبه و محاوره می‌کنند.
سبک کیس نه تنها در شبکه‌های اجتماعی اینترنت جایگاه خاصی دارد، بلکه در روزنامه‌نگاری آنلاین و بین روزنامه‌نگاران چاپی نیز طرفداران بیشماری پیدا کرده است.
شاید یکی از علت‌های گرایش به این سبک عامل زمان باشد. زیرا زمان انتقال و تهیه خبر در این سبک بسیار سریع است و به همین علت سرعت، رقابت در عرصه انتشار خبر تنگ‌تر و بیشتر شده است. سوخت خبر نیز در این رقابت‌هابسیار است.
در نهایت روزنامه‌نگاران حرفه‌ای باید این جمله معروف را به خاطر داشته باشند که اگر نتوانند چیزی را به سادگی توضیح دهند، نمی‌توانند آن را به خوبی درک کرده و انتقال دهند.
- برگرفته از: ewc-popcomm/ journalismt