در خبرهاي منتشر شده از تلاش دولت براي حل بحران ركود اقتصادي، علامت‌هاي آشكاري وجود دارد كه نشان مي‌دهد ظرف ماه‌هاي آينده تحولات جديدي در بازار سرمايه رخ خواهد داد. تازه‌ترين خبر‌ها حاكي است كه دولت قصد دارد به‌زودي سياست خروج از ركود را اجرا كند، اين برنامه شايد به‌معناي پايان سياست پرس قيمت‌ها باشد، يعني همان چيزي كه بورس به آن نياز دارد.
به گزارش همشهري، پس از چند‌ماه سردرگمي و تشتت آرا ميان كارشناسان سرانجام از هفته پيش همه كارشناسان بازار سرمايه به يك نتيجه واحد درباره دلايل نزول بورس رسيدند. به اعتقاد كارشناسان ركود اقتصادي عامل اصلي نزول شاخص بورس است. اجراي سياست سركوب و پرس قيمت‌ها از سوي دولت با توجه به اجراي فاز دوم هدفمندي يارانه‌ها، شركت‌هاي بورس را با بحران سود مواجه كرده است. اين موضوع اثرش را به‌صورت مستقيم روي شاخص بورس نمايان كرده است. اين استدلالي است كه اكنون كارشناسان كهنه كار بازار سرمايه برسر آن متفق القولند. حتي هادي زنوز يكي از بد بين‌ترين كارشناسان اقتصادي و از اعضاي اتاق بازرگاني كه چند‌ماه پيش اظهارنظرش درباره حبابي بودن قيمت‌ها در بورس سر و صداي زيادي به پا كرد معتقد است: اكنون ديگر حبابي در بورس وجود ندارد. حسين عبده تبريزي عضو شوراي بورس هم تأكيد كرده است: اصلي‌ترين علت نزول شاخص‌هاي بورس ركود است. در عين حال او تأييد كرده ؛ ركود در ساير بازار‌هاي موازي نظير، طلا، سكه و ارز هم دليل مشابهي دارد به اين معنا كه ركود اقتصادي فقط دامن بورس را نگرفته بلكه همه بازار‌ها را دچار ركود كرده است.
اما 2تحول مهم اتفاق افتاده كه نشان مي‌دهد نشانه‌هاي اميد‌بخشي براي خروج بورس از ركود دنباله دار وجود دارد. در كنار اين دو خبر چندين تحول ساختاري هم در داخل بازار سرمايه اتفاق افتاده است، اما اين دو خبر مهم چيست؟
خبر نخست اين است كه اسحاق جهانگيري معاون اول رئيس‌جمهور شنبه شب در يك نشست ويژه به تيم اقتصادي دولت دستور داده است تا پايان تيرماه طرح خروج از ركود اقتصادي را تهيه و به دولت ارائه كنند. اسحاق جهانگيري تيم اقتصادي دولت را مأمور كرده پيش نويس برنامه حمايت از توليد، سرمايه‌گذاري و ارتقاي نظام مالي را حد اكثر تا پايان تيرماه در قالب يك برنامه منسجم و عملياتي آماده كنند. خبر دوم اينكه مجلس هم به‌دنبال دولت يك جلسه ويژه براي بررسي خروج از ركود گذاشته است. هدايت اين برنامه را محمد رضا پور ابراهيمي نايب‌رئيس كميسيون اقتصادي برعهده دارد. قرار است جلسه ويژه حمايت از توليد ملي مجلس با حضور وزير اقتصاد، رئيس سازمان بورس و مديران ارشد بازارسرمايه اين هفته به بررسي سياست پرس قيمت‌ها از سوي دولت بپردازد. پور ابراهيمي حتي پيش از اين در اظهارنظري گفته بود با وجود افزايش قيمت حامل‌هاي انرژي اجازه افزايش قيمت به شركت‌ها داده نمي‌شود، اين موضوع حاشيه سود شركت‌ها را به‌شدت كاهش داده است.
به گفته او اين سياست‌ها بسيار متناقض است و بايد درصدد رفع آن بر آمد. به‌نظر مي‌رسد تا پايان ماه‌رمضان كه بورس تهران به‌صورت سنتي با نزول مواجه است نتايج تصميم‌هاي دولت ومجلس براي خروج از ركود هم روشن شود. با چنين تحولاتي به‌نظر مي‌رسد تيم اقتصادي دولت سرانجام متوجه شده كه سياست‌هايي كه در قالب بودجه سال 93اعمال شده است به‌شدت بورس را آسيب پذير كرده واحتمالا اين موضوع در بودجه سال 94جبران خواهد شد. در كنار اين دو رويداد قيمت سيمان و خودرو نيز مورد بازنگري قرار گرفت و حتي در تازه‌ترين جلسه هيأت دولت موضوع بازنگري در قيمت خوراك شركت‌هاي پتروشيمي گازي هم در دستور كار قرار گرفت. اين عوامل نشان مي‌دهد كه ظرف روز‌هاي آينده پتانسيل‌هاي لازم براي خروج از ركود در بازار سهام به‌دست خواهد آمد. از سوي ديگر ظرف چند هفته گذشته به‌دليل طولاني شدن دوران ركود در بورس برخي مقررات كهنه و قديمي بورس تغيير كرد همچنين طرح بيمه سهام و ايجاد بازار بلوك براي نخستين بار در بورس به اجرا در آمد.
ريسك و ابهام، 2 چالش اصلي
علي سعيدي معاون نظارت سازمان بورس واوراق بهادار هم با بيان اينكه در حال حاضر، شركت‌هاي حقوقي براي تجهيزشدن، با احتياط بيشتري اقدام به سرمايه‌گذاري در بورس مي‌كنند، درباره دلايل نزول بورس گفت: سال گذشته در كوران رشد قيمت‌ها، بسياري از اشخاص حقوقي اقدام به خريد سهام كردند و حتي معتقد بودند بازار در برخي سهم‌ها بيش از قيمت خريد، ظرفيت بالا رفتن دارد، اما شرايط آنطور كه پيش‌بيني مي‌كردند، محقق نشد و اين تجربه باعث شد تا محتاط‌تر و با تحليل بيشتر، اقدام به معامله كنند و به‌نظر مي‌رسد در حال حاضر نيز سعي دارند از معامله گستـرده و بدون تحليـل پرهيز كنند. سعيدي تأكيد كرد: هم‌اكنون بازار با ريسك سيستماتيك يا غيرسيستماتيك جدي مواجه نيست، اما برخي ابهامات باعث بروز چنين سيكلي در بازار شده كه يك بخش آن مربوط به مذاكرات ايران با 1+5 است و بخش ديگر به اجراي فاز دوم هدفمندي يارانه‌ها و نامشخص بودن ميزان اثر‌گذاري افزايش حامل‌هاي انرژي و نامشخص بودن افزايش قيمت محصولات برمي‌گردد.
بورس ديگر حباب ندارد
بهروزهادي زنوز استاد سابق اقتصاد دانشگاه علامه طباطبايي كه در گذشته معتقد بود رشد قيمت‌ها در بورس حبابي است درباره دلايل نزول بورس گفت به‌نظر من بورس آينه تمام نماي اقتصاد كشور است، وقتي در بازارهايي مانند مسكن، ارز، سكه و كالاها شاهد ركود هستيم نمي‌توان انتظار داشت در بورس ركوردهاي جديد قيمتي شكسته شود. اوافزود: هم‌اكنون شركت‌ها به غيراز معدودي كه در كار صادرات سنگ‌آهن و پتروشيمي هستند چشم‌اندازي به لحاظ سودآوري ندارند، اغلب كمتر از ظرفيت كار مي‌كنند و با مشكل نقدينگي مواجهند.
هادي زنوز افزود: از سوي ديگر سهامداران عمده مانند تأمين اجتماعي هم توان مالي مناسبي براي مداخله و دفاع از ارزش سهام خود ندارند و اين وضعيت باعث ركورد بورس شده است.استاد سابق اقتصاد دانشگاه علامه طباطبايي تصريح كرد: الان نظر من اين نيست كه با شاخص 70هزار واحدي بورس حبابي باشد، هم‌اكنون قيمت‌ها متعادل و نرخ بازده مناسب است.
بازتاب اوضاع اقتصادي
حسين خزلي خرازي كارشناس بازار سرمايه هم گفت: از آنجا كه بورس همواره با تأخير 6 ماهه وضعيت واقعي اقتصاد را بازتاب مي‌دهد، به همين دليل تغييرات بخش واقعي اقتصاد 6ماه آينده در بورس نمايان مي‌شود. او افزود: درصورتي كه توليد، فروش و صادرات شركت‌ها رشد قابل توجهي يابد اطلاعات آن در فاصله 3 تا 6ماه به بازار سرمايه ارسال مي‌شود. به گفته وي، تا زماني كه در بخش واقعي اقتصاد با ركود مواجه هستيم روند كاهشي در بورس كاملا طبيعي است. خزلي خرازي با اشاره به ركود در بخش واقعي اقتصاد افزود: اين امر سبب شده تا نقدينگي در بخش واقعي اقتصاد نيز كم باشد و اين موضوع بر بورس نيز تأثيرگذار است.
بازار منتظر است
زينت مرادي نيا، عضو هيأت مديره كارگزاري تأمين سرمايه نوين هم در اين باره گفت: بازار سرمايه هنوز مناسبت‌ترين گزينه براي سرمايه‌گذاري است و نگراني خاصي در اين بازار مشاهده نمي‌شود. او افزود: درصورتي كه ريسك‌هاي موجود كاهش يافته و ابهاماتي مانند نرخ سود بانكي، يكسان‌سازي نرخ ارز و مذاكرات هسته‌اي روشن شود، بازدهي سال 1393از ميانگين نرخ تورم بيشتر خواهد شد.