اساسا شوراياريها براي ايجاد همدلي و اعتماد، ايجاد فضاي مشاركت فعال و درگيرانه، افزايش سرمايه اجتماعي و در نهايت براي بهرهگيري از تجربه و تخصص شهروندان هر محله در اداره امور شهر زيرنظر شوراي شهر شكل گرفتند. حال كه دوره فعلي شوراياريهاي محلهها رو به پايان است و احتمالا پس از ماه مبارك رمضان انتخابات شوراياريها در 374محله تهران انجام ميگيرد، بهترين زمان براي بررسي عملكرد شوراياريهاست.
اصليترين وظيفه، نظارت است
در اين ميان نظرات دبيران شوراياري مناطق نيز ميتواند به مشخصشدن عملكرد شوراياريها و همچنين مشكلات آنها كمك كند. دبير شوراياران منطقه يك تهران در همين رابطه ميگويد: بايد شوراياريها نسبت به گذشته در شوراي شهر پايگاه و جايگاه بهتري پيدا كنند. به گفته سيدمهدي اعرابي در حال حاضر فقط 2وظيفه بهصورت كلي و كليدي بر دوش شوراياريها گذاشته شده است؛ يكي مشورت و ديگري نظارت و كنترل. بهنظر وي اين محدوده وظايف كافي نيست و بايد شوراياران حق دخالت در تصميمگيريها داشته باشند. اعرابي درباره برخي روشهاي نادرستي كه بعضا در شوراياريهاي برخي مناطق بهكار گرفته شده هم اينطور گفت كه بايد فعاليتهاي شوراياريها پاسباني شود.
حل مشكلات شوراياريها؛ بهزودي
اين در حالي است كه داوود اسعدي خامنه، دبير شوراياري منطقه7 معتقد است كه با برنامهريزي مديريت فعلي، آينده خوبي در انتظار شوراياريهاست. به گفته وي به زودي با از بين رفتن تضاد شوراياري و ستاد مديريت محله، مشكلات از بين ميرود. البته وي مهمترين مشكل فعلي شوراياريها را انتخابات پيشرو ميداند زيرا هنوز تعريف قانوني براي شوراياريها صورت نگرفته و انتخابات آنها تاكنون با همت شوراي شهر برگزار شده است. وي به همين منظور از دولت و مجلس خواست تا همكاري لازم را براي ايجاد جايگاه قانوني شوراياريها انجام دهند. اين مورد نظر بسياري از دبيران شوراياري ديگر مناطق پايتخت هم هست.
گامهاي مؤثر شوراياران در تقويت مسئوليتهاي اجتماعي
مرتضي طلايي كه رياست ستاد شوراياريهاي محلات تهران را برعهده دارد نيز عنوان ميكند كه با تغيير آييننامه شوراياريها و اجراي آن در دور جديد هر يك از اعضا مأموريتي خواهند يافت و اين، سطح مشاركت را بيشتر ميكند. وي يكي از تغييرات شوراياريها را مربوط به هيأت امناي محلهها اعلام ميكند، بهطوريكه احتمالاً تعداد اعضاي هيأت امنا از 13نفر به 15نفر افزايش پيدا ميكند. وي ميگويد: با ارزيابيهاي مستمر صورت گرفته توسط كارشناسان ستاد شوراياريها و همچنين رصد ميداني، اين نهاد مردمي توانسته است نمره قبولي خوبي را براي خود در شرايط فعلي بگيرد. البته طلايي بر اين نظر است كه بايد تلاشهاي فراواني در ارتقاي سطح كمي و كيفي اين نهاد تازه تاسيس مردمي و محلي انجام شود. وي همچنين اعتقاد دارد كه شوراياريها توانستهاند گامهاي مؤثري در ايجاد و تقويت احساس تعلق محلي و مسئوليت اجتماعي در شهر بردارند. رئيس ستاد شوراياري تهران در ادامه به نقاط ضعف شوراياريها هم اشاره ميكند؛ عدمشناخت صحيح شوراياريها از ماموريتهاي مديريت شهري و شفاف نبودن وظايف آنان ازجمله نقاط ضعف شوراياريهاست.
3عامل مانع تكامل شوراياري ها
رئيس ستاد شوراياريهاي شهر تهران 3عامل را مانع پيشروي شوراياريها براي تكامل اعلام ميكند؛ يكي مسائل سياسي كه عموما تأثيرات ناشي از غلبه نگاه تمركزي قدرت، نهادهاي نوپاي محلي و مردمي را با چالش مواجه ميسازند و اين خود را در نوع تدوين قوانين و حدود اختيارات اين نهادها به وضوح نشان ميدهد. در واقع وي نيز از تعريفنشدن جايگاه قانون شوراياريها و نداشتن اختيارات آنها آگاه است. مانع دوم از نظر طلايي مسائل حقوقي است. به گفته وي متأسفانه در اساسنامه فعلي شوراياريها شخصيت حقوقي لازم براساس روح قانون اساسي و مفاد آن و بايستههاي سياسي شكلگيري مديريت شهري مطلوب درنظر گرفته نشده است. مسائل اجتماعي ديگر مانع عنوان ميشود چراكه هنوز شوراياريها از نظر طلايي مورد بيمهري و بيتفاوتي جامعه هستند.
انتخابات شوراياريها پس از ماه مبارك رمضان
اينطور كه مرتضي طلايي، رئيس ستاد شوراياريهاي شهر تهران ميگويد احتمالاً پس از پايانماه مبارك رمضان انتخابات شوراياران جديد برگزار ميشود. وي در اين خصوص ميافزايد: در تغيير آييننامه نيز دقت و توجه ما به سمت تغيير شاخصهاي كيفي عضويت همچون سطح تحصيلات و سكونت، نداشتن سوءسابقه و... تغيير يافته است تا بتوانيم نظارت دقيقتري بر فرايند انتخابات شوراياريها داشته باشيم. در اين ميان با هماهنگي دستگاههاي ذيربط و استعلام از مراجع ذيصلاح از داوطلبين تحقيقات و مصاحبه اخذ خواهد شد.