تاریخ انتشار: ۱۳ مرداد ۱۳۹۳ - ۱۲:۲۰

آیدا ابوترابی:

پروانه‌های نمكی

در فصل زمستان روی جاده‌ها نمک پاشیده می‌شود. این کار باعث می‌شود یخ‌ها آب شوند و احتمال تصادف و لیز‌خوردن کم‌تر شود. حتماً‌ می‌پرسید این موضوع چه ربطی به پروانه‌ها دارد؟! ماجرا از این قرار است که پروانه‌ها این نمک یا آب نمک را می‌خورند و در فصل تابستان دچار مشکل می‌شوند. دانشمندان با بررسی پروانه‌ها دریافتند که نمک استفاده شده در زمستان، باعث اختلال مغز و عضلات پروانه‌ها در تابستان می‌شود.

سدیم برای بسیاری از موجودات ضروری است. ما آن را با خوردن نمک تأمین می‌کنیم، ولی حیوانات از راه‌های دیگری مثل برخی گیاهان، خوردن اشک برخی حیوانات دیگر یا حتی خوردن خاک تأمین می‌کنند. اما همان‌طور که مصرف بالای سدیم برای ما مضر است، حیوانات را نیز می‌تواند بیمار کند.

 

بالا بپر، بیش‌تر عمر كن

همه‌ی ما می‌دانیم كه طول عمر هر موجودی با دیگری متفاوت است. بعضی موجودات تنها چند روز زنده هستند و برخی دیگر چند صد سال! این كه موجودات زنده با توجه به ساختار و ویژگی‌های طبیعی‌شان عمر متفاوتی داشته باشند، موضوعی روشن است؛ اما چیزی كه توجه دانشمندان را به خودش جلب كرده این است كه چه ویژگی‌ خاصی باعث بالا رفتن عمر موجودات می‌شود؟ به عبارت دیگر مدت زمانی كه هر موجود زنده است، به چه عواملی بستگی دارد؟ در پاسخ این پرسش باید گفت كه تا به حال جانورشناسان تحقیقات، متفاوتی كرده‌اند.

مثلاً آن‌ها متوجه شده‌اند اندازه‌ی جانداران با طول عمرشان رابطه‌ی مستقیم دارد. یعنی هر چه موجودی بزرگ‌تر باشد، بیش‌تر عمر می‌كند. البته این موضوع استثناهایی هم دارد! در ادامه‌ی این تحقیقات، دانشمندان پی بردند در پرندگان، این موضوع به‌صورت دیگری هم اتفاق می‌افتد؛ توانایی پرواز پرندگان و زمانی كه بیدارند، در طول عمرشان مؤثر است. پرندگانی كه توانایی پرواز در ارتفاع بالاتری را دارند، بیش از سایر پرندگان عمر می‌كنند. مثلاً‌ كركس‌ها در مقایسه با خفاش‌ها در ارتفاع بالاتری پرواز می‌كنند و عمر درازتری هم دارند. در این تحقیق مشخص شده پرندگانی كه شب‌ها یا روزها فعالند، بیش از پرندگانی عمر می‌كنند كه هنگام طلوع و غروب خورشید فعالند.

 

قطب‌نمای سرخود

تا به حال این سؤال برایتان پیش آمده که چرا پرنده‌ها گم نمی‌شوند؟ چه‌طور صدها کیلومتر پرواز و مسیرشان را پیدا می‌کنند؟ اصلاً چه‌طور می‌فهمند که به سمت کجا دارند می‌روند؟

بسیاری از پرندگان و به‌ویژه پرندگان مهاجر، برای پیدا کردن مسیر خود از میدان مغناطیسی زمین کمک می‌گیرند. آن‌ها این توانایی را دارند تا مثل یک قطب‌نما جهت‌یابی کنند و شمال و جنوب را تشخیص دهند. اما خبر بد این‌که برخی امواج مغناطیسی که از دستگاه‌های الکترونیکی منتشر می‌شود، روی پرندگان اثر منفی می‌گذارد و این قطب‌نمای ذاتی آن‌ها را دچار مشکل می‌کند.

دانشمندان برای بررسی این موضوع روی تعدادی از پرندگان آزمایش‌هایی انجام دادند و متوجه شدند که برخی امواج آن‌ها را سردرگم می‌کند. یعنی پرندگان مسیر اشتباهی می‌روند! در این آزمایش انواع مختلف امواج روی پرندگان بررسی و مشخص شد امواج موبایل و خطوط برق بر خلاف تصور، اثری روی پرندگان ندارد و برخی امواج دیگر ساختار درک آن‌ها را مختل می‌کند.

 

پایان امپراتور، نزدیك است

امپراتورهای سرزمین سفید در خطرند! زندگی پنگوئن‌های امپراتور با گرم شدن زمین به خطر افتاده و بر اساس جدیدترین تحقیقات انجام شده تا اوایل قرن ۲۲ میلادی ممکن است دیگر خبری از این گونه‌ی زیبا و مهم قطب جنوب نباشد.

مهم‌ترین عامل از بین رفتن پنگوئن‌ها، از بین رفتن زیستگاه‌های آن‌ها یعنی سرزمین‌های یخی است. با گرم‌شدن زمین و آب‌شدن یخ‌ها، سکونتگاه‌های پنگوئن‌ها در حال از بین رفتن است. دانشمندان حدود ۴۵ محل زندگی پنگوئن‌های امپراتور را شناسایی کرده‌اند و تغییرات آب و هوایی در آن‌جا را مرتب بررسی می‌کنند.

آن‌ها پیش‌بینی کرده‌اند که به احتمال زیاد نسل پنگوئن‌های امپراتور تا سال ۲۱۰۰ میلادی منقرض خواهد شد. پنگوئن‌های امپراتور بزرگ‌ترین و سنگین‌ترین گونه‌ی پنگوئن‌ها هستند. حدود ۱۲۲ سانتی‌متر قد دارند و وزنشان بین ۲۲ تا ۴۵ کیلوگرم است.