تاریخ انتشار: ۲۶ تیر ۱۳۸۶ - ۱۵:۴۸

مهدی شیخ جباری، دانشمند فیزیکدان ایران که مطالعات او در زمینه نظریه «ریسمان» شهرتش را در محافل علمی بین‌المللی باعث شده، اخیراً به عنوان برنده امسال جایزه مرکز بین‌المللی تحقیقات فیزیک نظری عبدالسلام معرفی شده‌است.

 آنچه در زیر می‌خوانید چکیده گفتگویی‌است با این دانشمند جوان ایرانی.

  • کمی در مورد جایزه عبدالسلام توضیح دهید.

این جایزه در واقع جایزه مرکز علوم و تحقیقات نظری است که در شهر تیرسته  ایتالیا قرار دارد. بهتر است بگوییم که جایزه این مرکز است.

به دلیل اینکه این مرکز جوایز زیادی را در رشته‌های مختلف اعطا می‌کند، یکی از این جوایز جایزه عبدالسلام است و جایزه دیگر این مرکز همین جایزه‌ای است که به من اهدا شده است و با جایزه عبدالسلام این مرکز متفاوت است.

جایزه مرکز ICTP هر سال به یکی از فیزیکدانان و یا ریاضیدانان از کشورهای درحال توسعه اهدا می‌شود. جایزه امسال این مرکز به مناسبت یکصدمین سالگرد تولد لاندائو فیزیکدان روسی به نام این فیزیکدان نام‌گذاری شده است.

  • نحوه اعطای این جایزه به چه صورتی است؟

نحوه اعطای این جایزه بسیار شبیه جایزه نوبل است به این صورت که حتما یکی از فیزیکدانان سرشناس دنیا باید شما را برای این جایزه نامزد کند و از نامزدی شما حمایت کنند.

سپس یک کمیته بررسی صلاحیت شما را برای دریافت این جایزه بررسی می‌کنند و سایر فیزیکدانان نیز باید صلاحیت شما را برای دریافت این جایزه تایید کنند.

  • می‌توانید بگویید که چه‌ کسانی شما را نامزد دریافت این جایزه کردند؟

یک نفر از داخل کشور و دو نفر از خارج کشور مرا نامزد دریافت این جایزه کردند.

  • قبل از شما چه کسانی برنده این جایزه شدند؟

در 25 دوره قبلی این جایزه 10 نفر از هند و 4 نفر از چین و 3 نفر از برزیل و 2 نفر از آرژانتین و 2 نفر از مکزیک برنده این جایزه شدند و تنها یک فیزیکدان از کشور پاکستان در سال 1987 موفق به دریافت این جایزه شد.

  • اعتبار جایزه عبدالسلام در بین فیزیکدانان جامعه علمی دنیا تا چه حد است؟

اعتبار یک جایزه و یا یک نشان مربوط به نحوه اداره شدن یک جایزه است. به‌عنوان مثال جایزه نوبل در مدت یکصد سال اخیر به قدری خوب اداره شده است که تقریبا همه آن را به عنوان یک جایزه معتبر به رسمیت می‌شناسند و تمام افرادی که موفق به دریافت این جایزه شده‌اند افرادی بودند که واقعا در علومی که در آن تخصص داشتند تاثیر بسیار مهمی گذاشتند و کمتر پیش آمده که جایزه نوبل در اثر فشار عمومی یا وضعیت روانی حاکم بر دنیای علم اعطا شود. به همین دلیل هر چقدر در اهدای یک جایزه دقت بیشتری به عمل بیاید اعتبار آن جایزه نیز افزایش پیدا خواهد کرد. 

  • در مورد اعتبار این جایزه صحبتی نکردید؟

من فکر می‌کنم این جایزه اعتبار قابل قبولی دارد. به دلیل آنکه عده نسبتا زیادی از دانشمندان و فیزیکدانان نامزد دریافت این جایزه می‌شوند و در واقع رقابت نسبتاً خوبی برای دریافت این جایزه وجود دارد و البته این جایزه قابل قیاس با جایزه نوبل نیست حتی خود این مرکز جایزه دیگری به نام جایزه دیراک دارد که از این جایزه نسبتا معتبرتر است با این حال فکر می‌کنم که بتوان این جایزه را بین 20 جایزه برتر در شاخه فیزیک نظری و ریاضیات قرار داد.

  • دلیل اعطای این جایزه به شما چه بود؟

این جایزه به خاطر مطالعات من در زمینه فیزیک نظری و خصوصا نظریه ریسمان به من اعطا شده است و سابقه این مطالعات هم به زمانی برمی‌گردد که من به همراه دکتر ارفعی و دکتر اردلان که استاد مشاوره من بودند در زمینه توسعه مدل‌های ریاضی مربوط به نظریه ریسمان فعالیت می‌کردیم.

این مد‌ل‌ها منجر بر درک تازه‌ای در زمینه فیزیک نظری و اندازه‌گیری‌ فضا شدند. نتیجه این مطالعات که از حدود 10 سال پیش تا به حال جریان دارد به صورت 20 تا 30 مقاله در مجلات معتبر بین‌المللی به چاپ رسیده است که در واقع این جایزه به خاطر این تحقیقات به من اهدا شده است.

منبع:
همشهری امارات
شماره 312 - 25 تیر