در اين ميان سهم زيرساختهاي فرهنگ و هنر تهران نسبت ناچيزي در مقايسه با جمعيت ساكن دارد. اما پايتخت هراندازه نبض اقتصاد كشور را در دست دارد، در بخش فرهنگي فاقد شاخصهاي زيرساختي است. براين مبنا، رويكرد اصلي طرح جامع توسعه فضاهاي فرهنگي شهر تهران و سند راهبردي آن، ساماندهي و تجهيز فرهنگي شهر بهمنظور ارتقاي جايگاه آن در مقام مركز و پايتخت فرهنگي جمهوري اسلامي ايران تعريف شده است.
محورهاي برنامهاي طرح شامل توسعه فرهنگ شهر با ارزشها و باورهاي ديني، هويت و تمدن اسلامي- ايراني، حفظ هويت فرهنگي شهر با تكيه بر راهبرد محله محوري با مركزيت فضاي عبادي- آييني، توجه به جايگاه شهر تهران در مقام پايتخت فرهنگي كشور براي ايفاي نقش ملي و بينالمللي است.
همچنين شناسايي كمبودهاي ارائه و عرضه محصولات و خدمات و صنايع فرهنگي و هنري، شناسايي ظرفيتهاي ذاتي شهر و استعدادهاي نهفته در مكانها و پهنهها، فراهمكردن امكان مشاركت علمي شهروندان و نهادهاي غيردولتي و غيروابسته به شهرداري و پيشبيني امكانات و تسهيلات براي سرمايهگذاري بخشخصوصي از ديگر محورهاي اين برنامه است.
بازسازي آثار و اماكن انقلاب
يكي از محورهاي توسعه فضاهاي فرهنگي شامل «حفاظت و بازسازي آثار و بناها و اماكن انقلاب اسلامي» است كه در سيامين سالگرد پيروزي انقلاباسلامي برآن تأكيد شد. اين طرح شامل مطالعه و ساماندهي و حفظ بافت طبيعي و فرهنگي و تاريخي برخي از پهنههاست. يكي از اين پهنهها خيابان ايران است كه علاوه بر بخشهاي تاريخي اين مسير، از مراكز اصلي فعاليت براي انقلاب اسلامي به شمار ميرود. همچنين حضور و سكونت امام خميني(ره) در ماههاي ابتدايي انقلاب در خيابان ايران و در مدرسه علوي و رفاه از اهميت بالايي برخوردار است.
در اوايل انقلاب نيز منزل موقت رهبر معظم انقلاب، منزل شهيد رجايي و منزل آيتالله طالقاني و خيلي از شخصيتهاي تأثيرگذار در انقلاب اسلامي در آنجا بوده است. مراكز آموزشي نيز در آنجا زياد بود و نخستين فعاليت رسانهاي يعني راديويي كه با برد محدود در اختيار انقلاب بود و نخستين تصاويري كه در تلويزيون انقلاب اسلامي ديده شد در حوزه شبكه محدود آنجا طراحي شد. پهنه ديگر منطقه جماران است كه علاوه بر بيت امام خميني، به لحاظ طبيعت زيبا نيز يكي از نقاط ارزشمند طبيعي است و قناتهاي زيادي در آنجا بوده است.
همچنين اين منطقه دسترسي به آب دربند و بهنوعي حقابه داشته است. باغهاي مهمي مثل باغ اميرسليماني و مرحوم خسروشاهي و باغ زاهدي هم در اين محدوده است. بحث حفاظت و بازسازي آثار، بناها و اماكن انقلاب اسلامي در ارتباط با يادمانهايي مطرح شده كه در حوزه انقلاب اسلامي در محلات و حسينيهها داراي نقاط قوتي هستند.
بر اين اساس طرحي در شوراي شهر تهيه شد تا 30نقطه در تهران كه فضاهاي رويدادي مكاني بهحساب آمده و 30خاطره در خود دارند، شناسايي شوند. اين فضاها حتي شامل فرودگاه مهرآباد نيز ميشود كه يادآور صحنه استقبال يكپارچه گروههاي مردمي از ورود تاريخي امام در سال57 بوده است. خيابان آزادي، تپههاي قيطريه، ميدان شهدا، چهارراه سيروس، مسجد جامع بازار تهران، خيابان پيروزي و حسينيه ارشاد نيز نقاط ديگري هستند كه خاطرههاي بسياري از انقلاب را در خود داشته و جزو اين طرح بهحساب ميآيند.
پيشرفتهاي 9ساله
پروژههاي شاخص فضاهاي فرهنگي كه در 9سال اخير توسط مديريت شهري تكميل و در اختيار اهالي تهران قرار داده شد، شامل باغ موزه دفاعمقدس، برج پرچم جمهوري اسلامي، باغ موزه قصر، مسجد صاحبالزمان سعادتآباد، مركز ترويج افكار امام خميني(ره) و خانه موزههاي شهيد مطهري، شهيد بهشتي، پروفسور حسابي، دكتر شريعتي، استاد شهيدي و شهيد چمران است كه توانسته نهضتي نو در برجستهسازي مشاهير پايتخت ايجاد كند. همچنين پروژههاي دردست احداث شامل پانوراماي عمليات بيتالمقدس، باغ كتاب، مركز نمايشهاي آييني صبا، باغ اميرسليماني، موزه تئاتر، مسجد 72تن و پرديس علوم و نجوم است كه قرار است در سالهاي پيشرو به فضاهاي زيرساختي فرهنگي پايتخت افزوده شوند.