بيشتر مردم از دوندگي‌هاي اداري بيزار هستند و از اينكه چرا اين كار‌ها سريع انجام نمي‌شوند گله‌مند. نخستين قدم بعد از خريد هر خودرو تعويض پلاك آن است كه خود به‌نظر، يك راه خاكي و پردست‌انداز است. اما به ما اعتماد كنيد؛ اين راه نه‌تنها سخت نيست بلكه با خواندن اين راهنما آسان‌تر هم مي‌شود. يادتان باشد براي طي مراحل تعويض پلاك، فروشنده بايد حتما حضور داشته باشد يا به خريدار و يا شخص ديگري وكالت قانوني براي انجام امور تعويض پلاك بدهد. اگر خودروي شما صفر كيلومتر است هم بايد نامه و رسيد خريد خودرو از كارخانه را همراه داشته باشيد.
قدم اول
مراجعه به مركز تعويض
گام نخست تعويض پلاك خودرو با ورود شما به محوطه پاركينگ مركز تعويض پلاك آغاز مي‌شود. هر خودرويي كه به اين مركز مراجعه مي‌كند بعد از پرداخت مبلغ ورودي، قبضي را از نگهباني پاركينگ دريافت مي‌كند. در اين قبض اطلاعات مربوط به ساعت ورود و همچنين پلاكي كه خودرو با آن وارد مركز تعويض پلاك‌شده يادداشت مي‌شود. خودرو در يكي از محل‌هاي مشخص‌شده پاركينگ متوقف مي‌شود و صاحب خودرو با در دست داشتن قبض پاركينگ، مراحل بعدي را ادامه مي‌دهد. اين قبض بايد در لحظه خروج خودرو به نگهباني تحويل داده شود، پس بايد مراقب آن بود. معمولا در شهرهاي بزرگ، مركز تعويض پلاك وجود دارد. تهران داراي ۵مركز تعويض پلاك است. شهرستان‌هاي اطراف تهران هم از وجود اين مراكز بي‌بهره نيستند.
قدم دوم
دريافت نوبت و كمي انتظار
شخصي كه براي تعويض پلاك اقدام مي‌كند بعد از پارك خودرو بايد براي دريافت شماره باجه و نوبت، به بخش اطلاعات مراجعه كند. متصدي اطلاعات، رسيد نوبتي را به مراجعان ارائه مي‌دهد كه در آن شماره سالن و شماره باجه‌اي كه بايد به آن مراجعه كنند درج شده است؛ چيزي شبيه به سيستم نوبت‌دهي در بانك‌ها. تا زماني كه سيستم، شماره شما را اعلام نكرده است مي‌توانيد در سالن انتظار روي صندلي بنشينيد و به رانندگي با خودروي جديدتان فكر كنيد! اگر مداركتان، به‌خصوص كپي آنها ناقص باشد اين زمان فرصت مناسبي است براي تكميل مدارك تا وقت كمتري از شما گرفته شود. در برخي از مراكز تعويض پلاك، رسيد نوبت‌دهي در همان بدو ورود و توسط نگهباني ارائه مي‌شود.
قدم سوم
بررسي مدارك شما
شماره شما از طريق بلندگو اعلام مي‌شود. بايد به كار‌شناس حقوقي باجه مراجعه كنيد و مدارك مربوط به‌خودرو و خريدار و فروشنده را ارائه دهيد. فهرست مدارك مورد نياز براي تعويض پلاك را مي‌توانيد در ستون كنار بخوانيد. كار‌شناس حقوقي در اين مرحله مدارك شما را بررسي و آنها را تأييد مي‌كند. بعد فرم بازديد فني خودرو به‌دست شما داده خواهد شد تا آن را پر كنيد. مشخصات خودرو كه در كارت خودروي شما درج خواهد شد مهم‌ترين اطلاعاتي است كه در اين فرم وارد مي‌كنيد. پس در وارد كردن اين اطلاعات نهايت دقت را داشته باشيد. فرم تقاضاي بازديد فني خودرو در اين مرحله بايد به تأييد كار‌شناس حقوقي برسد.
قدم جهارم
تأييد اصالت خودرو
با تأييد فرم تقاضاي بازديد فني خودرو، بايد همراه كار‌شناس فني سراغ خودروي پارك شده برويد. در همان پاركينگ، محلي براي طي كردن اين مرحله در نظر گرفته شده است. خودرو بازديد مي‌شود و كار‌شناس فني اطلاعات وارد شده در فرم تقاضاي بازديد را با مشخصات دفترچه خودرو تطبيق مي‌دهد و در‌‌نهايت همه اين اطلاعات با اطلاعات درج شده روي بدنه موتور و ساير اجزاي خودرو مطابقت داده مي‌شود و درصورت نبود هيچ مشكلي، فرم بازديد فني و تأييديه كار‌شناس فني به‌دست شما داده مي‌شود تا همراه ساير مدارك، سراغ گام بعدي برويد. در اين مرحله خيالتان بابت خودرويي كه مي‌خريد راحت مي‌شود؛ سرقتي بودن و نبودن خودرو يا قطعات آن در اين مرحله مشخص خواهد شد.
قدم پنجم
دريافت گواهي عدم‌خلافي
صاحب خودرويي كه براي تعويض پلاك به مركز تعويض پلاك مراجعه مي‌كند بايد تمام جريمه‌ها و خلافي‌هاي خود را تسويه كرده باشد. حتي اگر در مورد اين موضوع اطمينان هم داريد باز هم بايد گواهي عدم‌خلافي را به متصدي باجه تعويض پلاك تحويل دهيد. برگه عدم‌خلافي خودرو را مي‌توانيد از دفا‌تر پليس +۱۰ دريافت كنيد. با اين حال اگر بدون برگه عدم‌خلافي به مركز تعويض پلاك مراجعه كرديد چندان نگران نباشيد؛ در اغلب مراكز تعويض پلاك باجه‌هايي براي صدور گواهي عدم‌خلافي وجود دارد كه كار شما را راحت كرده است. اگر خودرو خلافي‌اي داشته باشد در همين مرحله بايد آن را پرداخت كنيد.
قدم ششم
مراجعه به باجه پست
مدارك جديد خودرو قرار است به وسيله پست به‌دست شما برسد، بنابراين بايد هزينه‌هاي مربوط به پست و همچنين مدارك لازم را به دفا‌تر پستي ارائه دهيد. پست در قبال دريافت اين هزينه و مدارك، رسيدي به شما ارائه مي‌دهد. بعد از يك هفته تا 10روز از مراجعه به مركز تعويض پلاك، مأمور پست، مدارك جديد خودرو را در قبال دريافت اين رسيد به شما تحويل مي‌دهد. رسيدي كه از پست دريافت مي‌كنيد در طول اين مدت براي صاحب جديد خودرو حكم نوعي مدرك شناسايي خودرو را دارد؛ يعني مي‌توانيد اين رسيد را به مأموران راهنمايي و رانندگي ارائه دهيد. براي دريافت اين رسيد پستي لزومي ندارد كه از محل مركز تعويض پلاك خارج شويد؛ در سالن اداري، باجه‌اي به انجام امور پستي اختصاص داده شده است.
قدم هفتم
تأييديه سند خودرو
بار ديگر مدارك را به متصدي باجه تحويل مي‌دهيد تا اين بار امور مربوط به سندگذاري و هويت خودرو انجام شود. مشخصات مالك جديد خودرو، شماره پلاك جديد و اطلاعاتي از اين دست در اين گام تكميل مي‌شود. مدارك جديد در اين مرحله به تأييد نهايي مي‌رسند. در اين مرحله شماره‌اي به‌دست شما داده مي‌شود كه همان شماره پلاك جديد است. البته اگر شما قبلا خودرويي فروخته باشيد و بعد از آن اقدام به خريد خودروي جديد نكرده باشيد پلاك قديمي خودرو هنوز به نام شما ثبت شده است. در اين صورت اين پلاك از روي سامانه شناسايي مي‌شود و همان شماره پلاك را دريافت مي‌كنيد.
فدم هشتم
تحويل پلاك قديمي
وقت آن رسيده است تا پلاك قديمي خودرو از روي آن برداشته شود. مأموران «فك‌پلاك» پلاك را از روي خودرو باز مي‌كنند و آن را به انبار مي‌سپارند. هر پلاكي كه از روي خودرويي برداشته مي‌شود حدود ۶ماه در انبار باقي مي‌ماند. در طول اين مدت اگر صاحب پلاك، براي خريد خودروي جديدي اقدام كند و سراغ همان مركز تعويض پلاك برود، مي‌تواند همان پلاك قديمي خود را داشته باشد. در غيراين صورت پس از ۶ماه پلاك قيچي مي‌شود و از بين مي‌رود.
قدم نهم
دريافت پلاك جديد
اگر پلاك قديمي شما بعد از 6 ماه قيچي شده باشد به اين معنا نيست كه ديگر نمي‌توان آن را به‌دست آورد؛ پلاك به نام افراد به ثبت مي‌رسد و درصورت مراجعه مجدد، همان پلاك دوباره ضرب مي‌شود. در غير اين صورت پلاك جديد به شما مي‌دهند. خريدار و صاحب جديد پلاك اهل هر شهري كه باشد، با ارائه مدارك مربوط به محل تولد يا سكونت مي‌تواند پلاك مخصوص شهر خود را داشته باشد. افراد براي دريافت پلاك خودرو هيچ محدوديتي ندارند؛ اما اگر كسي بخواهد براي دريافت ششمين پلاك خودرو به نام خود يا بيش از اين تعداد اقدام كند، بايد خلافي تمام پلاك‌هايي را كه به نام او است تسويه كند.
قدم دهم
گرفتن كارت سبز
بعد از دريافت پلاك جديد، صاحب خودرو سراغ متصدي باجه مورد نظر مي‌رود. متصدي با دريافت مدارك و گواهي عدم‌خلافي خودرو و رسيد پست، كارت سبز جديد خودرو را صادر مي‌كند. اين كارت سبز مدركي است كه مورد قبول راهنمايي و رانندگي است و هويت خودرو و دارنده پلاك را مشخص مي‌كند. بعد از دريافت كارت سبز، تقريبا كاري باقي نمانده است و خريدار و فروشنده بايد مركز تعويض پلاك را ترك كنند. درست در كنار اتاق نگهباني، زماني كه از پاركينگ خارج مي‌شوند، پلاك جديد را به همراه رسيد پاركينگ به نگهباني تحويل مي‌دهند. نگهباني مشخصات پلاك جديد را نيز در رسيد مي‌نويسد و آن را بايگاني مي‌كند و بعد پلاك جديد را روي خودرو نصب مي‌كند.
براي تعويض پلاك كجا برويم؟
تهراني‌ها بايد بدانند كه مركز تعويض پلاك «ميثم» در كيلومتر ۱۱ جاده مخصوص كرج، مركز «خاوران» مقابل سه‌راه خاورشهر، مركز «الغدير» در يافت‌آباد، مركز «شكوفه» در بزرگراه آزادگان و مركز «اتحاد» در انتهاي خيابان دماوند قرار دارد. كرج، ورامين، شهريار، رباط‌كريم و هشتگرد هم شهرستان‌هاي اطراف تهران هستند كه در آنها مركز تعويض پلاك داير است. اگر ساكن شهر ديگري به جز تهران هستيد و قرار است خودرو به شهر ديگري منتقل شود، مي‌توانيد امور مربوط به تعويض پلاك را در شهر مورد نظر خود يا در يكي از مراكز تعويض پلاك تهران انجام دهيد.
چقدر خرج دارد؟
براي تعويض پلاك خودرو، روي‌هم‌رفته مبلغي كمتر از ۶۰ هزار تومان بايد هزينه كنيد. اين هزينه‌ها شامل هزينه ورودي پاركينگ مركز تعويض پلاك، هزينه دريافت گواهي عدم‌خلافي خودرو، هزينه پستي كه حدود ۵هزارتومان است، دريافت فيش بانكي به مبلغ ۴۰هزارتومان و هزينه بازديد فني خودرو مي‌شود. در مورد پرداخت اين هزينه‌ها يك نكته مهم را به‌خاطر داشته باشيد؛ همه اين هزينه‌ها در مركز تعويض پلاك دريافت مي‌شود و بايد براي پرداخت آن از كارت‌هاي الكترونيك استفاده كنيد.
چه مداركي با خود ببريم؟
براي تعويض پلاك بايد اين مدارك را با خودتان ببريد: 1 - اصل شناسنامه و كارت ملي فروشنده و خريدار 2- اصل سند مالكيت خودرو 3- اصل سند فروش كارخانه سازنده (توليد داخل) 4 - اصل كارت شناسايي خودرو 5- در صورت مفقود شدن كارت شناسايي، اخذ تعهد از مالك يا نماينده قانوني وي الزامي است. 6 - مفاصا حساب شهرداري و خلافي 7- مدارك احراز سكونت خريدار در آدرس اعلامي 8- فيش بانكي به مبلغ تعيين شده