حتما هم قرار نيست كار خارق‌العاده‌اي انجام بدهي كه چشم همه را گرد كند؛ تو مي‌خواهي از خودت و بودنت راضي باشي. مي‌خواهي زندگي شخصي، خانوادگي، تحصيلي، شغلي و اجتماعي خوبي داشته باشي؛ فارغ از تمام مشكلات و كم‌داشت‌ها و نداشت‌هايي كه كمابيش در زندگي هر كسي پيدا مي‌شود. فارغ از نوع تربيت خانوادگي كه هيچ دخالتي در آن نداشته‌اي و صرف‌نظر از تلخكامي‌ها و شكست‌هايي كه در گذشته داشته‌اي يا ممكن است در آينده داشته باشي. تو مي‌خواهي از چارچوب دختري كه ديگران برايت تعريف كرده‌اند بيرون بيايي؛ مثلا «ديگران» ممكن است دختر تعريف شده رسانه‌ها باشد. هر انساني در هر جايگاهي كه باشد نياز به‌خودباوري و عزت نفس دارد، دختران شايد بيشتر. البته بحث ما اصلا جنسيتي نيست، تنها به‌خاطر شرايط خاص زنانگي در اجتماع امروزي است كه دختران نياز بيشتري به‌خودباوري دارند. عزت‌نفس و خودباوري از آن صفاتي است كه بايد براي به‌دست آوردنش حسابي تلاش و تمرين كرد. در اين يادداشت سعي مي‌كنيم چند راهكار ساده را براي شروع اين نوع تمرين‌ها بگوييم؛ راهكارهايي كه ممكن است يكشبه معجزه نكند اما در گذر زمان خودباوري را به ارمغان مي‌آورد؛ هر چه باشد دست خالي برنخواهيد گشت.
بي‌پرده با خودت روبهرو شو
بي‌حاشيه و رودربايستي و بدون اغراق با خودت روبهرو شو، مثل كسي كه مي‌خواهد از نو خودش را بشناسد. شايد لازم باشد يك كاغذ بياوري و طرحي از خودت بكشي. منظور كشيدن خطوط چهره نيست بلكه روشن ساختن نقاط ضعف و قوت خودت است؛ مثل كسي كه فانوسي را در دست مي‌گيرد و تمام گوشه كنارهاي تاريك روحش را روشن مي‌كند. انساني كه خودش را خوب مي‌شناسد و نقاط قوت و استعدادها و توانايي‌هايش را زير پوشش عدم‌اعتماد‌به‌نفس ناديده نمي‌گيرد، به‌خودباوري مي‌رسد. موفقيت‌هاي گذشته‌ات را بنويس، حتي اگر معدل20 اول ابتدايي‌ات باشد و البته به هيچ كدام به ديد تحقير نگاه نكن. گاهي از ميان همين موفقيت‌هاي كوچك متوجه توانايي‌هاي منحصر به فرد خودت مي‌شوي.
باربي نباش
رسانه‌ها، خصوصا رسانه‌هاي غربي بزرگ‌ترين ظلم را به دختران جوان مي‌كنند. آنها يك چارچوب مشخص طبق سلايق، منافع و اعتقادات خودشان كه بيشتر برآمده از نظام سرمايه‌داري است از دختر زيبا و موفق ترسيم مي‌كنند و بر سر تمام دختران فرياد مي‌كشند «اگر مي‌خواهي زيبا باشي و موفق، بايد در اين چارچوب قرار بگيري». اين ظلم بزرگي است به تفاوت‌هاي انساني كه زيبايي خلقت است. اين به‌معناي حل‌شدن تمامي سلايق فردي در يك سليقه تحميل شده است.
دخترها گاهي فكر مي‌كنند كه زيبايي خلاصه مي‌شود در قيافه‌اي به شكل باربي با همان چشم و بيني و همان هيكل و بدن! همين است كه آمار جراحي زيبايي هر روز بيشتر و بيشتر مي‌شود. همه مي‌خواهيم بيني‌هاي يك شكل داشته باشيم، پيشاني‌اي صاف كه هيچ خطي نداشته باشد، لب‌هاي پروتز شده‌و... . براي همين است آنهايي كه باربي نيستند احساس سرخوردگي مي‌كنند و اعتماد به نفس و خودباوري خود را از دست مي‌دهند. خوب است بدانيد مرگ خودباوري يعني مرگ خوشبختي، موفقيت و آرامش. دختران به شكل غريزي به زيبايي و زيبا بودن گرايش دارند و اين اصلا بد نيست اما نبايد اجازه داد كه ارزش‌هاي زيبايي‌شناسي را ديگران براي ما ترسيم كنند. اين زيبايي، زيبايي مورد نظر سرمايه‌داران و صاحبان صنايع پوشاك و لوازم آرايش است نه زيبايي واقعي. هر كدام از ما دختران زيباييم؛ ملكه‌هايي با تفاوت‌هاي ظاهري و باطني كه اتفاقا همين تفاوت‌ها خود زاينده زيبايي است. پس، از امروز تمام كليشه‌هاي زيبايي را كه به روحت تحميل كرده‌اي دور بريز و به‌خودت همانطور كه هستي، با هر ظاهر و قيافه‌اي و با هر هيكل و قدي احترام بگذار و عشق بورز. اين يك اصل است كه اگر تو خودت را دوست نداشته باشي و به هماني كه هستي احترام نگذاري و عشق نورزي اين گزينه در ناخودآگاهت جا مي‌گيرد و آن وقت در برابر هر احترام و عشقي مقاومت مي‌كني چون خودت را لايق اينها نمي‌داني. بدنت را كمي به حال خودش رها كن؛ اگر از صبح تا شب دنبال رژيم‌هاي مختلف هستي تا خودت را در قالب لباس‌هاي باربي بگنجاني، يا داروهاي لاغركننده مختلف را تجربه كرده‌اي. بگذار روحت درگير چيزي جز ظاهر باشد. اين حق تو نيست كه تمام عمر، خودت را بابت يك تصوير نادرست از زيبايي، از همه آنچه نعمت‌هاي خداست محروم كني. خوب است بگويم كه اين «رهاكردن» به‌معناي اين نيست كه به‌خودت نرسي بلكه تنها به اين معناست كه به ذهن و روح خودت هم فرصت نفس كشيدن و آرامش و احترام بدهي.
كتاب بخوان، تجربه كن
پابلو نرودا شعر معروفي دارد كه مي‌گويد:«به آرامي آغاز به مردن مي‌كني، اگر سفرنكني، اگركتابي نخواني، اگر به اصوات زندگي گوش ندهي، اگر از خودت قدرداني نكني. به آرامي آغاز به مردن مي‌كني، زماني كه خود باوري را درخودت بكشي، وقتي نگذاري ديگران به توكمك كنند، به آرامي آغاز به مردن مي‌كني، اگر برده عادات خود شوي، اگر هميشه از يك راه تكراري بروي، اگر روزمرگي را تغيير ندهي»؛ اين همان چيزي است كه ما مي‌خواهيم به همه دختران بگوييم. كتاب بخوانيد، كتاب‌هاي خوب بخوانيد و تجربه‌هاي جديد داشته باشيد؛ تجربه‌هايي كه به شما عزت نفس و خودباوري مي‌دهد. اين تجربه مي‌تواند باز كردن سر صحبت با دختر همسايه، خواندن يك كتاب جديد يا نوشتن يك داستان باشد. مهم اين است كه نترسي و خود را محصور در فرياد نتوانستنِ ضعفِ نفس نكني.
به‌دنبال مهارت‌هاي جديد باش
داشتن مهارت‌هاي گوناگون به انسان اعتماد به نفس مي‌دهد. البته اين تو هستي كه بايد طبق سليقه و علاقه و البته شرايط و نيازهايت تصميم بگيري كه چه مهارتي را بياموزي. مهم اين است كه هر مهارت تازه به تو استقلال و اعتماد به نفس مي‌دهد و در مسير خودباوري به ياري‌ات مي‌آيد؛ خياطي كردن، كار با رايانه، نقاشي كشيدن، نوشتن، آشپزي، هنرهاي مربوط به خانه‌داري، موسيقي، بافتني و....
همچنين بايد دوباره يادآوري كنم كه مهارت‌هاي موردنياز، الزاما موسيقي و نقاشي نيستند، همه دخترهاي دنيا نبايد به نقاشي و موسيقي علاقه داشته باشند. آشپزي و بافتني و خياطي هم جزو مهارت‌هاي بسيار زيبا و ضروري براي هر دختري محسوب مي‌شوند. پس شايد لازم باشد كه اينجا هم جلوي كليشه‌هاي ذهني‌ات بايستي.
به ديگران لبخند هديه بده
زيبايي مولفه‌هاي مختلفي دارد كه يكي از آنها زيبايي ظاهر است. مولفه‌هاي ديگري هم هستند كه به‌مراتب تأثير عميق‌تر و نقشي مهم‌تر در زيبايي دارند ازجمله اخلاق و مهرباني. ابروهاي دائم گره‌خورده، تكبر و خودبزرگ بيني، دست‌هايي كه تنها گرفتن را فراگرفته‌اند و نه بخشيدن را. نه‌تنها به زيبايي هيچ كمكي نمي‌كنند كه هر روز تصويري زشت‌تر از ما به ديگران ارائه مي‌دهند. از امروز به آدم‌ها مهرباني هديه بده و مطمئن باش اين كار تغذيه‌اي مهم براي رشد خودباوري است. هنگامي كه در مترو نشسته‌اي و با دختر روبه‌رويي‌ات چشم در چشم مي‌شوي به جاي بي‌تفاوتي و نگاه‌هاي سرگردان به او لبخند هديه بده، امتحان كن و ببين كه چه انرژي مثبتي به‌خودت و ديگران تزريق مي‌كني. علاوه بر اينها اخلاقيات را در خودت تقويت كن. خوش‌اخلاقي، مهرباني، متانت و وقار، تواضع و كمك‌رساني قبل از ديگران به‌خود انسان كمك مي‌كند.
مسئوليتي را به‌عهده بگير
آدم بي‌مسئوليت كم‌كم تمام توانايي و استعدادهايش تحليل مي‌رود. مسئوليت‌ها به آدم احساس توانمندي مي‌دهند و استقلال را تقويت مي‌كنند. در هيچ جمع و هيچ مكاني نيروي منفعل نباش. انفعال خودباوري را هدف قرار مي‌دهد. پس از امروز يك مسئوليت هرچند كوچك به‌عهده بگير؛ مسئوليت شستن ظرف‌ها، مسئوليت رسيدگي به درس و مشق خواهر و برادر كوچك‌تر، مسئوليت رسيدگي به گل‌هاي خانه، مسئوليت خريدهاي مهماني دوستانه و... .
آدم‌هاي غرغرو و افسرده سمي مهلك هستند
كساني كه با آنها ارتباط داري اهميت دارند. با آدم‌هاي موفق و خودباور معاشرت كن؛ آدم‌هايي كه خودشان عزت نفس دارند و آن را در اطرافيان تشديد مي‌كنند. آدم‌هاي غرغرو، نااميد و افسرده كه كاري جز ناليدن ندارند براي اطرافيانشان سمي مهلك هستند، به خصوص اگر ظاهر روشنفكرانه داشته باشند. آن‌وقت نااميدي‌هايشان را به‌عنوان چيزي روشنفكرانه و قابل تحسين به خوردت مي‌دهند و در گذر زمان مي‌بيني عضوي از جمعي شده‌اي كه جز ناليدن و ايراد گرفتن و اداهاي نااميدانه و روشنفكرانه كار ديگري ندارند.
معنويت شاهراه درخشان
معنويت شاهراه درخشاني است براي دستيابي به خيلي چيزها، ازجمله آرامش و خودباوري. وقتي خودت را متصل به منبع هستي ببيني ديگر هيچ‌چيز نمي‌تواند تو را تحقير كند يا از پا بيندازد. پس در شبانه روز، زماني را با خدا خلوت كن. اين زمان مي‌تواند هنگام نماز باشد. كمي قبل يا بعدتر از نماز سرسجاده‌ات بنشين و حرف‌هايي را كه به هيچ‌كس نمي‌تواني بگويي به او بگو يا اگر ساكن شهر و روستايي هستي كه حرم امام يا امامزاده‌اي در نزديكي خانه‌تان هست حتما برنامه‌ريزي كن و براي زيارت برو. دوري از معنويت و نداشتن ارتباط و توكل به خدا سرچشمه ترس‌هاست؛ ترس از شكست، ترس از گذر زمان، ترس از رقيبان، ترس از دشمنان، ترس از مرگ و حتي ترس از زيبا نبودن. ترس‌ها خودباوري و اعتماد به نفس را در تو از بين مي‌برند. وقتي خدا را وكيل خود مي‌گيري و به او توكل مي‌كني و روزانه ساعاتي را با شنونده‌ترين شنوايان صحبت و مشورت مي‌كني احساس اعتماد به نفس خودبه‌خود در تو شكل مي‌گيرد؛چرا كه پشتوانه‌اي داري كه هيچ‌كس قادر به فروريختنش نيست.