اگر نگراني از بالارفتن هزينه‌ها و ناآشنابودن با سازوكار اين سفرها هيچ وقت اجازه نداده به‌طور جدي درباره سفر با هواپيما فكر كنيد، بد نيست اينجا و بدون هزينه از زير و بم اين سفرها سر دربياوريد و خودتان را كنار پنجره هواپيما در حال نظاره ابرهاي آسمان تصور كنيد. اين را هم بايد يادآور شد كه باوجود اتفاق اخير از نظر آماري، اين راه سفر، هنوز هم مطمئن‌ترين انتخاب است. حتي بعضي‌ها مي‌گويند ميزان تلفات مسافران در راه رسيدن و برگشتن از فرودگاه، بيشتر از ميزان كشته‌هاي ناشي از سانحه‌هاي هوايي است!
روز، ساعت، مقصد
مثل بيشتر خريدهاي امروزي، بليت هواپيما را هم مي‌توانيد به‌صورت حضوري يا اينترنتي تهيه كنيد. اگر خيلي وسواس داريد و فكر مي‌كنيد بايد اطلاعات بيشتري درباره انتخاب هواپيما داشته باشيد بهتر است به همراه مدرك شناسايي تشريف ببريد به آژانس مسافرتي تا كاملا در جريان جزئيات قرار بگيريد اما اگر نه وقت و نه حال و حوصله خريد حضوري را داريد، مي‌توانيد اينترنتي بليت بخريد؛ البته در اين حالت انتخاب‌هاي كمتري داريد چرا كه هنوز خيلي از شركت‌ها امكان خريد اينترنتي را در سايت‌هايشان ندارند. اما به هر حال دست خالي نخواهيد ماند و يك شركت را پيدا خواهيد كرد. حتي تلفني هم مي‌توانيد با يك آژانس تماس بگيريد و بليت رزرو كنيد. آنها خودشان بليت را برايتان ارسال مي‌كنند. حواستان باشد كه از همان موقع صدور بليت به فكر برگشت هم باشيد و براي رفت و برگشت خريد كنيد. حواستان به هواپيماهاي چارتر هم باشد. پرواز چارتر يعني اينكه يك آژانس يا ارگان تمام يا قسمتي از صندلي‌هاي هواپيما را در يك مسير و براي مدتي معلوم اجاره كرده. گاهي و به‌خصوص در فصول خلوت، اين آژانس‌ها صندلي اضافه زياد مي‌آورند كه آنها را به افرادي غير از مسافرين خودشان به حداقل قيمت مي‌فروشند.
من مسافر، بار اضافي دارم!
همه پروازها محدوديت در حمل بار دارند. براي سفر با هواپيما وزن مجاز براي هر مسافر معمولا تا 30كيلوگرم است. حمل ساك‌دستي با وزن حداكثر ۵ كيلوگرم هم به داخل هواپيما مجاز است. اندازه اين ساك دستي بايد به‌صورتي باشد كه در محل مخصوص بار بالاي سر مسافرها جا بگيرد. نكته اينكه در بيشتر خطوط هوايي ايران بسته‌هاي بيش از 32كيلوگرم قابل پذيرش نيستند و ناچاريد آنها را در 2 بسته سبك‌تر بسته‌بندي كنيد. در مورد اضافه‌بار هم به‌طور طبيعي بايد اضافه پرداخت داشته باشيد كه مبلغش با توجه به ميزان اضافه‌بار و فاصله تا مقصد تعيين مي‌شود. اگر سفرتان تفريحي نيست، مي‌توانيد بار را به‌صورت غيرهمراه بفرستيد و از نرخ‌هاي ارزان‌تر براي بارهاي زياد و اضافي استفاده كنيد، در غيراين صورت نرخ اضافه بار، برابر يك صدم بليت درجه يك همان مسير سفر، در ازاي هر كيلوگرم باراضافي خواهد بود. سعي نكنيد ميزان بار را پنهان كنيد چون اگر احيانا گم شود پرداخت خسارت به‌شما فقط براساس وزن اعلام شده خواهد بود و اگر خالي بسته يا لايي كشيده باشيد، سرتان بي‌كلاه خواهد ماند. ضمنا يادتان نرود روي بارتان برچسب يا تگ بچسبانيد كه به منزله رسيد بار و چمدان‌هاست. دست آخر هم اينكه هنگام تحويل بار مدرك شناسايي‌تان را در داخل ساكي كه تحويل مي‌دهيد جا نگذاريد. جا ماندن مدرك شناسايي يعني جا ماندن از پرواز!
من مسافر، كودك دارم
بليت كودكان تا 11سال، نيم‌بهاست و صندلي خواهند داشت اما به بچه‌هاي زير 2 سال صندلي تعلق نمي‌گيرد. ضمن اينكه اين امكان فراهم است كه اگر قصد داريد كودكان 5تا 12سال را به تنهايي عازم جايي كنيد و به مشكل برنخوريد از قبل بايد هماهنگ كرده و خودتان هم بايد او را تا مرحله سوار شدن به هواپيما همراهي كنيد. بعد از آن ديگر سرمهماندار مراقب او خواهد بود.
وايسا، من مي‌خوام پياده شم
اگر از سفر به هر دليلي پشيمان شديد مي‌توانيد بليت را پس داده و هزينه را پس بگيريد. قوانين به اين صورت است كه اگر تا قبل از 12ظهر 3 روز قبل از پرواز آن را كنسل كنيد 5 درصد از قيمت بليت كم شده و مابقي به شما پس داده مي‌شود. بعد از 12ظهر 3 روز مانده به سفر تا يك روز قبل از پرواز 10درصد و بعد از 12ظهر روز قبل تا نيم ساعت مانده به پرواز، 30درصد از بهاي بليت كسر خواهد شد. بعد از آن 50درصد مبلغ بليت كم مي‌شود.
پرنده رفتني است...
سابقه تاسيس ايرلاين‌هاي مسافربري در ايران به 45 سال قبل برمي‌گردد. نام برخي از آنها شناخته شده‌تر و مقبول‌ترند و بعضي هم كمتر به گوش خورده‌اند. اينها مشهورترين‌ها هستند.
هما: هما يا هواپيمايي جمهوري اسلامي ايران نخستين ايرلاين ايراني است كه با هدف حمل مسافر و بار و محصولات پستي به داخل و خارج از ايران تاسيس شد و هنوز هم در بسياري از مسيرهاي داخلي و خارجي تردد دارد. لوگوي اين شركت به انتخاب اسكيفت، زيباترين لوگوي شركت‌هاي هواپيمايي جهان است.
ايران ايرتورز: اين شركت در سال 72تاسيس شده و شركت فرعي شركت هواپيمايي هما براي انجام كارهاي چارتري و توريستي است. البته بعد از مدتي اين شركت تعدادي هواپيما اجاره كرد و خريد. حالا در اختيار وزارت دفاع است و مسيرهاي مختلفي دارد. مسافريني كه با اين خطوط سفر كرده‌اند معتقدند كيفيتش عين همان هواپيماهاي هماست و همان سرويس‌دهي را دارد. اين شركت مسيرهاي مختلف پروازي دارد كه به‌عنوان مثال براي سفر از تهران به مشهد بايد 132200تومان هزينه كنيد و براي سفر از تهران به اردبيل 97300تومان و به تبريز 103600تومان.
آسمان: اين شركت بعد از انقلاب از ادغام 6 شركت كوچك به‌عنوان ايرتاكسي تشكيل شد. اول كار قرار بود براي نقاط دورافتاده و با هواپيماهاي كوچك فعاليت كند چون طبق قانون آن زمان، فقط شركت هواپيمايي جمهوري اسلامي مي‌توانست هواپيماي پهن‌پيكر داشته باشد اما قانون كه تغيير كرد هواپيماهاي بزرگ‌تر گرفت و در منطقه‌هايي كه مسافر كمتر و مشكلات بيشتر دارد پرواز كرد. جزو شركت‌هايي است كه رضايت نسبي از آن وجود دارد(به اعتقاد مسافرين). با اين هواپيمايي مي‌توانيد به شهرهاي مختلف ازجمله اصفهان سفر كنيد كه براي آن از تهران بايد 95100تومان بدهيد و براي سفر به بندرعباس 178900تومان.
ماهان: اين شركت خصوصي سال 72تاسيس شد و خوب هم رشد كرد. اين ايرلاين جزو لاين‌هاي امن و ايمن در منطقه است. هواپيماهايش هم در داخل و هم در اروپا و آسيا پرواز دارند. جزو شركت‌هايي است كه هواپيماهاي نو نوارتري دارد و مشتري‌هايش رضايت بالايي از اين شركت دارند. هزينه سفر به شيراز از تهران با هواپيماي ماهان 116000تومان است و به ساري 97300تومان.
كاسپين: اين شركت هم خصوصي است و همزمان با ماهان تاسيس شده. علاوه بر شهرهاي مختلف ايران ازجمله مشهد، شيراز، اهواز، دزفول، بندرعباس، چابهار، كرمان، زاهدان به تركيه، اوكراين و دبي هم پرواز دارد. در حال حاضر 9هواپيما دارد و براي سفر به اهواز با اين هواپيما 105700تومان و به دزفول 97300تومان بايد بپردازيد.
كيش اير: اين شركت هم سال 72تاسيس شد و متعلق به سازمان منطقه آزاد كيش است. در حال حاضر 10 فروند هواپيما دارد و گفته مي‌شود تعداد ديگري هم به‌زودي به اينها اضافه خواهد شد. قيمت بليت تهران كيش اكونومي اين خط 172500تومان است و بيزينس‌اش 256300تومان. خطوط پرواز محدودي دارد و از تهران معمولا فقط به عسلويه و كيش مي‌پرد.
قشم: شركت هواپيمايي قشم، با خريد شركت هواپيمايي فراز قشم فعاليت خود را توسعه داده و حالا ۲۲ فروند هواپيما دارد. اين شركت، مثل برخي ديگر از ايرلاين‌ها پرواز خارجي هم دارد. ازجمله به عتبات‌عاليات و دمشق، دبي، شارجه، راس‌الخيمه، منامه بحرين و... . گفته مي‌شود يكي از هواپيماهايي است كه به‌عنوان هواپيماي اختصاصي باشگاه پرسپوليس تهران شناخته مي‌شود. با اين شركت، براي سفر از تهران به قشم 204300تومان و به آبادان 119400تومان بايد پرداخت.
گرفتاري‌هاي آزادسازي
بالاخره بعد از مدت‌ها كش و قوس حدود يك‌ماه پيش بود كه سازمان هواپيمايي، ماجراي آزادسازي نرخ بليت هواپيماها را قطعي كرد و بالطبع جدول قيمت شركت‌هاي هواپيمايي دچار تغييراتي شد. با اين حال هنوز هم پرونده كاملا بسته نشده و اجراي كامل آزادسازي به حداقل 6ماه زمان نياز دارد. در اين بين شما هنوز هم مي‌توانيد پروازتان را ارزان‌تر تمام كنيد. مثلا شركت‌هاي هواپيمايي جمهوري اسلامي ايران (هما) و آسمان همچنان بسياري از پروازهاي خود را با نرخ مصوب قبلي انجام مي‌دهند.
بهاي بليت در پرواز ديگر شركت‌ها نسبت به زمان پرواز و كلاس پروازي متغير است. در اينجا هم شما اگر زمان پروازتان را در فاصله يك‌ماه قبل از سفر نهايي كنيد، مي‌توانيد ارزان‌تر سفر كنيد. اما اگر بخواهيد كارها را بگذاريد براي دقيقه 90، بايد پول بيشتري خرج تا بليت پيدا كنيد. دقت كنيد كه نرخ بليت شركت‌هاي هواپيمايي در زمان پيك سفر مثل تعطيلات چندروزه با روزهاي عادي متفاوت است. تهران- مشهد و تهران-كيش، دو تا از پرطرفدارترين پروازهاي داخلي هستند كه نوسان قيمت آنها براي خيلي‌ها مهم است. در مسير تهران - مشهد همچنان بسياري از هواپيماها با قيمت قبلي 132هزار تومان انجام مي‌شود اما با توجه به برنامه زماني و كلاس پرواز برخي از شركت‌هاي هواپيمايي هزينه سفر در اين مسير را به 157و 170هزار تومان هم رسانده‌اند.اين عدد در تعطيلات عيدفطر تا 240هزار تومان هم بالا رفت. تفاوت قيمت‌ها در مسير كيش قدري بيشتر است و با توجه به نوع شركت‌هاي ارائه كننده، قيمت‌ها تفاوت دارد و در اين مسير پروازهايي با نرخ 172هزار تومان و حتي 231هزار تومان هم ثبت شده است. در ديگر مسيرها با توجه به حضور پررنگ‌تر ايران‌اير، تفاوت نرخ‌ها قدري محدودتر است و سفر در مسير اصفهان، شيراز و تبريز همچنان با نرخ مصوب قبلي به‌راحتي امكان‌پذير است.