به گزارش مهر، بیش از 140 رودخانه کوچک و بزرگ در مازندران جریان دارد که عبور رودخانه‌ها در حاشیه و میان شهرها و روستاها سبب شده که انواع فاضلاب‌های خانگی، زهکش شهرها و فاضلاب کارگاه‌ها و کارخانه‌ها و در برخی موارد حتی فاضلاب‌های خطرناک بیمارستانی در رودخانه‌ها تخلیه می‌شود.
به تاکید کارشناسان، ساخت كارخانه‌هاي بازيافت و كمپوست زباله در مناطق شهري و روستايي، سيستم تصفيه فاضلاب، تغيير الگوي مصرف سموم و كودهاي شيميايي در مزارع و باغ‌ها و گرايش به سمت مبارزه بيولوژيك با آفات، برخورد جدي با قاچاقچيان شن و ماسه، ارزيابي زيست محيطي و رعايت ملاحظات منطقه‌اي و اكولوژيك در اجراي طرح‌هاي عمراني و صنعتي، از مهم‌ترين راهكارهايي است که می‌تواند، روند خشک شدن رودخانه‌های مازندران را به تاخیر اندازد.
- روند رو به افزایش آلودگی رودخانه‌های مازندران
بازرس کل استان مازندران از وضعیت زیست محیطی رودخانه‌های استان مازندران ابراز نگرانی کرد و آلودگی رودخانه‌ها را رو به افزایش دانست و بر عزم جدی متخصصان، کارشناسان و صاحب نظران امر، برای توقف آن تأکید کرد.
سید حسن میری قلعه سری در ادامه به عوامل آلودگی رودخانه‌های مازندران اشاره کرد و گفت: آلودگی بالای فاضلاب‌های کشاورزی، زراعی، شهری و روستایی و روانه شدن این فاضلاب‌ها به جریان آب‌های سطحی و زیر زمینی و تخلیه پساب و فاضلاب واحدهای تولیدی خدماتی صنعتی و... به آب‌های سطحی از عوامل مهم آلودگی رودخانه‌های مازندران است که مدیران دستگاه‌های مرتبط باید آن را جدی بگیرند.
بازرس کل مازندران گفت: استفاده بیش از حد سموم و کودهای شیمیایی توسط کشاورزان و هدایت آلودگی‌ها از طریق زه‌آب‌های کشاورزی و ورود آنها به آب‌های سطحی، عدم رعایت مسائل زیست محیطی و استانداردها از سوی صاحبان مزارع پرورش ماهیان سردآبی و گرمابی از جمله عوامل آلودگی رودخانه‌های مهم مازندران است که بازرس کل این استان بر آن تأکید نمود.
وی سپس به برداشت بی‌رویه و غیر مجاز شن و ماسه از بستر رودخانه‌ها و عدم رعایت مسائل زیست محیطی از سوی واحدهای معدنی شن و ماسه اشاره نمود و آن را یکی دیگر از عوامل آلودگی رودخانه‌های این استان دانست.
وی از کارشناسان مدعو که عضو کمیته تخصصی محیط زیستِ کمیسیون علمی تخصصی به شمار می‌روند، خواست وضعیت رودخانه‌ها را به صورت تخصصی و کاربردی آسیب شناسی نمایند و اگر دستگاهی تخلف نمود به اداره کل بازرسی استان گزارش نمایند تا هم هشدار‌های قانونی لازم داده شود و هم این که به عنوان مبنای نظارت و بازرسی قرار گیرد.
میری قلعه سری در ادامه اظهار داشت: نباید در حل و برطرف ساختن آلودگی رودخانه‌ها آرمانی فکر کرد بلکه باید ضمن بررسی قابلیت‌های اجرایی با توجه به امکانات، تجهیزات و سرمایه‌های موجود، ابتدا به فکر توقف آلودگی‌ها بود که خود گام بزرگی است.
وی با بیان این که پیشنهاد‌های سازمان بازرسی الزام آور است تصریح کرد: ما خواهان پیشنهاد‌های علمی، کاربردی و اثر بخش جهت جلوگیری از آسیب‌ها و تخلفات هستیم.
وی در پایان خاطرنشان کرد: ما در اداره کل بازرسی استان مازندران بر آنیم که از ظرفیت‌های کارشناسان درون و برون سازمانی برای امر نظارت بر دستگاه‌های اجرایی بهره گیریم که تا کنون قدم‌های مهم و محکمی در این راستا برداشته ایم و امیدواریم با تکیه بر عزم و اراده‌ای که در این اداره کل نمایان است شاهد پیشرفت روز افزون این مهم باشیم.
- عبور 140 رودخانه از مازندران/ لزوم حفظ شریانهای حیاتی
استان مازندران داراي ۱۴۰ رودخانه است كه از اين تعداد ۶۳ رودخانه از اهميت بالايي برخوردار است، در اين ميان رودخانه هراز به عنوان بزرگ‌ترين رودخانه منطقه از وسط شهر آمل عبور مي‌كند و در صورت اعمال مديريت صحيح مي‌تواند به جاي آن كه به محلي براي تخليه زباله و فاضلاب تبديل شود به عنوان يكي از اصلي‌ترين جاذبه‌هاي توريستي و گردشگري مورد استفاده قرار گيرد كه در نتيجه درآمد قابل توجهي را نصيب مردم مي‌كند.
در سراسر كشور، هم اينك ۵ رودخانه به عنوان مهم‌ترين رودخانه‌هاي كشور تحت عنوان حفاظت شده در شوراي عالي محيط زيست به ثبت رسيده‌اند كه از اين تعداد رودخانه چالوس و سردآبرود به عنوان رودخانه‌هاي حفاظت شده در استان مازندران واقع شده است و اين فرصت بزرگي است براي مازندران كه تاكنون نصيب هيچ يك از استان‌هاي كشور نشده است.
مدیر کل حفاظت محیط زیست مازندران با تاکید بر اینکه 23 رودخانه مهم در مازندران جریان دارند که هراز یکی از مهم‌ترین رودخانه‌های شمال کشور است.
ناصر مهردادی تصریح کرد: این رودخانه بزرگ بسیار از لحاظ زیست‌محیطی و شیلات مهم بوده و گونه‌های کم‌یاب ماهیان سردآبی در آن زیست دارند.
این مسئول استانی با تاکید بر اینکه با کمک مسئولان در دستگاه قضایی استان مشکلات زیادی در عرصه محیط زیست مازندران را کاهش دادیم، گفت: باید در زمینه حفاظت از رودخانه هراز همه مسئولان تمام تلاش خود را به کار گیرند.
بر اساس آمارها، هر ساله ۱۱۰۰ ميليون ليتر فاضلاب وارد شاهرگ‌هاي حياتي استان مي‌شود كه از اين ميزان شامل پساب‌هاي صنعتي، پساب‌هاي شهري، فاضلاب مناطق روستايي و زه‌آب زمين‌هاي كشاورزي است، اما آنچه امروز استان مازندران را بيشتر از ساير آلاينده‌ها در معرض خطر جدي قرار داده و نه تنها حيات رودخانه‌ها بلكه سلامت مردم را هم تحت الشعاع قرار داده است، ميزان بالاي سم و كودي است كه در اراضي كشاورزي و باغ‌هاي استان مصرف مي‌شود.
به طوري كه هر ساله بالغ بر ۱۷۰ هزار تن كود شيميايي و بيش از ۲ ميليون ليتر انواع حشره كش، علف كش و قارچ كش در مازندران مصرف مي‌شود كه تنها بار آلودگي زه‌آب‌هاي كشاورزي و در نهايت بار آلودگي رودخانه‌ها را بيشتر مي‌كند.
- نبود طرح آمایش سرزمین و مصرف بی رویه کودهای شیمیایی
یک کارشناس ارشد مسائل زیست محیطی می‌گوید: با توجه به گوناگونی عناصر تشکیل دهنده این فاضلاب‌ها، شرایط زیستی رودخانه‌ها در بیشتر نقاط دگرگون شده که نابودی زیستگاه ماهیان خاویاری و مولد آزاد در چشمه کیله تنکابن یکی از آنهاست.
ناصر ابطحی افزود: به دلیل نبود طرح جامع آمایش سرزمین، استفاده غیراصولی از خاک، ضعف تکنیک‌های مهندسی، مصرف بی‌رویه و بسیار زیاد انواع کودهای شیمیایی و سموم دفع آفات نباتی و واقع شدن درصد قابل توجهی از زمین‌های کشاورزی در حاشیه رودخانه‌ها، پسابهای زراعی از نهرها و جوی‌های کوچک با شستشوی خاک توسط باران، وارد رودخانه‌ها شده است.
وی بیان داشت: این امر باعث تغییرات اساسی در ترکیبات شیمیایی و فیزیکی آب می‌شود که خسارات و پیامدهای زیان‌بار حاصل از آن بسیار چشمگیر است. ورود فاضلاب‌های خانگی یا کشاورزی به رودخانه‌ها هم موجب غنی شدن این آب‌ها شده است.
تشديد آلودگي رودخانه‌ها، نابودي آبزيان و كاهش منابع شيلاتي و خسارات اقتصادي، تشديد احتمال سيل خيزي مناطق حاشيه‌اي رودخانه‌ها، تهديد سلامت مردم و بروز بيماري‌ها و سرطان‌ها را در پی خواهد داشت.