رسانه‌ها با همه قوا تلاش مي‌كنند كه فرهنگ درست استفاده از آب به همراه صرفه‌جويي حداكثري را به ما ياد بدهند اما آنچه مي‌بينيم اين است كه ما همچنان با اين بحران دست و پنجه نرم مي‌كنيم و احتمال كم‌آبي يا خداي ناكرده بي‌آبي يك معضل دور از ذهن نيست. در اين يادداشت مي‌خواهيم راه‌هاي ساده صرفه‌جويي در مصرف آب را بگوييم؛ راهكارهايي كه نه هزينه اقتصادي دارد و نه وقت زيادي مي‌گيرد. فقط كمي دقت مي‌خواهد و دغدغه.
ماشين‌هاي همكار
ماشين‌هاي لباسشويي و ظرفشويي 2ماشيني هستند كه در كنار بقيه وسايل در آشپزخانه‌هاي ما جا خوش كرده‌اند و در انجام امور مربوط به منزل به خانم‌ها كمك مي‌كنند. حتما توجه داشته باشيد كه اين ماشين‌ها را تا تكميل‌شدن ظرفيت، مورد استفاده قرار ندهيد. مثلا اگر ماشين لباسشويي 5كيلو ظرف دارد تا تكميل‌شدن ظرفيت، آن را روشن نكنيد. با توجه به اينكه ماشين لباسشويي ميزان آبي كه مصرف مي‌كند براساس ظرفيت كامل آن است، درصورتي كه كمتر از ظرفيت مورد نظر در آن لباس ريخته شود، باز به همان اندازه آب مصرف مي‌كند. اين موضوع در مورد ماشين‌هاي ظرفشويي هم صدق مي‌كند.
فقط يك ليوان آب
هر كدام از ما در طول روز معمولا 3بار بايد وضو مي‌گيريم. در طول انجام هر كدام از مراحل وضو مي‌توانيم شير آب را ببنديم كه هدر نرود. بعضي‌ها فكر مي‌كنند كه با بستن شيرآب يا به طور كل لمس كردن هر چيز مرطوبي وضوي آنها باطل مي‌شود. در رساله غالب مراجع، هيچ اشاره‌اي به اين نكته نشده است؛ اين يعني اينكه درصورت بستن شير آب بين مراحل وضو، وضو باطل نمي‌شود. شما مي‌توانيد بعد از ريختن آب روي دست‌ها شير آب را ببنديد و بقيه مراحل وضو را انجام دهيد. در مورد وضو روايت مشهوري از حضرت امام(ره) هم آمده است كه ايشان در انجام مراحل وضو دقت زيادي در مورد اسراف نكردن آب داشتند و خيلي اوقات با يك ليوان آب وضو مي‌گرفتند. مورد مشابه ديگر مصرف آب هنگام مسواك زدن است. متأسفانه خيلي از افراد هنگام مسواك زدن از شروع تا پايان آن، شير آب را باز مي‌گذارند در حالي كه براي اين كار هم يك ليوان آب كافي است.
كولر و لذت پتو
كولرهاي آبي يكي از سيستم‌هاي خنك كننده‌اي هستند كه در غالب خانه‌ها در نقاط خشك و كويري استفاده مي‌شوند. معمولا در اين روزها كولرهاي آبي مدام و بي‌وقفه روشن هستند. اين كار جدا از اينكه به‌خود سيستم و ساختار كولر آسيب وارد مي‌كند، مقدار مصرف آب را هم به‌طور تصاعدي بالا مي‌برد. پيشنهاد مي‌كنيم حتما در طول روز در يك بازه حداقل يك ساعته اين سيستم‌ها را خاموش كنيد. همين مدت خاموشي روزانه كولرهاي آبي مي‌تواند كمك قابل‌توجهي به مديريت بحران كمبود آب باشد. حتي در روزهاي اخير با اينكه از شدت گرماي هوا كم شده اما بعضي‌ها دوست دارند به‌طور مداوم از شب تا صبح كولر را روشن نگه دارند و در ازاي خنكي زياد فضاي خانه و به‌خصوص حوالي صبح، از شدت سرما از رو انداز يا پتو استفاده كنند، انگار از استفاده از پتو در مقابل باد كولر حس خوشايندي دارند اما به‌نظر مي‌رسد اين خوشايندي و احساس لذت، به نوعي خودخواهي منجر مي‌شود كه به قيمت اسراف مقادير زيادي آب تمام مي‌شود. ضمن اينكه با توجه به جدا بودن سيستم آبرساني كولرها و سيستم موتور مي‌توان زماني كه هوا كمي خنك است، در شب‌ها و ابتداي روز، سيسستم آبرساني را از مدار خارج كرد تا موتور كولر به‌صورت به‌اصطلاح پنكه‌اي كار كند.
مصرف چندباره
همه ما بدون شك قبل از مصرف سبزي‌ها و ميوه‌ها آنها را با‌آب مي‌شوييم. بديهي است در اين شست‌وشوها معمولا مقادير قابل توجهي آب مصرف مي‌شود. علاوه بر اين به ما ياد داده‌اند كه بايد سبزي‌ها و ميوه‌ها در چند مرحله شسته شوند كه يكي از مراحل آن با مواد شيميايي و ضد‌عفوني‌كننده است. ولي بقيه مراحل شست‌وشوي اين مواد خوراكي بايد با آب و بدون افزودني انجام شود. اگر شما كه زحمت اينگونه شست‌وشوها را بر عهده داريد از ظروف به جاي سينك ظرفشويي استفاده كنيد، مي‌توانيد در مصرف آب به مقدار قابل توجهي صرفه‌جويي كنيد. ضمن اينكه با اين كار، بعد از شست‌وشوي ميوه‌ها وسبزي‌ها، مقداري آب گل آلود داريد كه مي‌توانيد براي آب دادن به باغچه و ريختن در گلدان‌ها استفاده كنيد. يكي ديگر از مواردي كه براي مصرف چند باره مي‌توان به آن اشاره كرد، آب مواد پخته شده و به تعبيري آب غني شده است؛ موادغذايي‌اي كه در آب پخته مي‌شوند، مانند حبوبات و مواد پروتئيني و گوشت. اين مواد حين پخته شدن، مقاديري از خواص خود را به آب مي‌دهند. شما مي‌توانيد بعد از سرد شدن اين آب هم آن را به گلدان‌ها داده يا در باغچه بريزيد. با كمي تدبير و تفكر مي‌بينيد كه براي آب دادن به گلدان‌هاي خانه خود هر روز لازم نيست از آب آشاميدني خالص استفاده كنيد.
گوشت و مواد فريزي
ما براي اينكه بتوانيم خوراكي‌ها را در طولاني مدت نگهداري كنيم آنها را در فريزر مي‌گذاريم. متأسفانه بعضي‌ها استفاده از آب و آبگرم را يكي از راه‌هاي سريع‌تر يخ‌زدايي از مواد غذايي مي‌دانند؛ يعني با مصرف مقدار زيادي آب و هدر دادن آن مي‌خواهند از مواد غذايي فريزشده، يخ زدايي كنند. براي جلوگيري از اسراف و هدر دادن آب، بهترين راه براي بازكردن يخ مواد غذايي اين است كه فقط يك ساعت زودتر تصميم بگيريد كه چه غذايي بپزيد و بسته‌هاي منجمد شده را از فريزر دربياوريد يا اگر هم عجله داريد به جاي باز گذاشتن شير آب، بسته يخ‌زده را در يك كاسه آب گرم قرار دهيد.
آب بازي تلخ
يكي از مواردي كه قطعا همه ما با آن خاطره داريم و دوران خوشايندي را گذرانده‌ايم، آب بازي است؛ آب بازي به بهانه شستن فرش روي پشت بام يا آب دادن به گل‌ها در حياط خانه‌ها. خيلي از پدرها و مادرها دلشان مي‌خواهد همان احساس خوشايند آب بازي را به بچه‌هاي خود منتقل كنند و بهترين و ساده‌ترين راه براي اين كار استفاده از حمام است. نوزادان و خردسالان از آب بازي لذت مي‌برند، حتي بعضي از پدرها و مادرها در زمان بي‌قراري بچه‌ها بدون اينكه كودكان نياز به حمام داشته باشند، آنها را به حمام مي‌برند تا آرام شده و بي‌قراري نكنند و خوب بخوابند. اين كار مقدماتي هم دارد. يكي از مقدمات واجب هم اين است كه حمام داغ و گرم باشد. پدرها و مادرها قبل از اينكه نوزاد يا كودك خود را وارد حمام كنند، از آب گرم فراوان براي گرماي داخل حمام استفاده مي‌كنند. بديهي است اين روش يعني مصرف زياد و بدون دليل آب، آن هم براي مصرفي غيرصحيح. اگر براي گرم‌شدن، حمام از لوازم گرمايشي استفاده شود قطعا ميزان زيادي صرفه‌جويي در مصرف آب خواهيم داشت. نكته ديگري كه در مورد حمام نوزادان و كودكان وجود دارد آب بازي و طولاني‌كردن زمان حمام است. براي نوزادان اين كار هيچ ضرورتي ندارد، براي كودكان هم خوب است توضيح بدهيد كه چرا نبايد به‌مدت طولاني در حمام بمانند و چرا بايد از آب مواظبت كنند و آن را هدر ندهند. بچه‌ها علاوه بر اينكه خوب ياد مي‌گيرند، تذكر‌دهندگان خوبي هم هستند.
يك تذكر كوچك
اين روزها بيشتر مردم مي‌دانند كه شست‌وشوي خودرو، شستن پياده‌روي جلوي در خانه، آبپاشي كوچه و خيابان و... با آب آشاميدني، حق‌الناس است و حتي خيانت به ديگران محسوب مي‌شود اما گاهي در اين ميان ممكن است افرادي را در كوچه و خيابان و محله ببينيم كه مشغول شستن خودروي شخصي خود با آب آشاميدني هستند. شما در چنين موقعيتي چه كار مي‌كنيد؟ سري تكان مي‌دهيد و رد مي‌شويد؟ به شيوه‌اي به آن فرد و كارش نگاه مي‌كنيد كه خودش خجالت بكشد؟ و... . ما به شما پيشنهاد مي‌دهيم كه در هر مكان و هر زماني كه با چنين صحنه‌اي مواجه شديد بي‌خيال از كنار آن رد نشويد، حتما با زبان خوش به فرد مذكور تذكر بدهيد تا متوجه اشتباه خود بشود. اثر تذكر دادن در اينگونه موارد را دست‌كم نگيريد؛ البته تذكري كه با رعايت اصول اوليه باشد؛ يعني به شكلي نباشد كه طرف، شما را در مقابل خودش ببيند و بخواهد در برابرتان جبهه‌گيري كند. اينكه احساس كند شما از روي دلسوزي و براي دغدغه‌اي مشترك و براي صلاح همه مردم شهر و كشور با او حرف مي‌زنيد و از روي احساس ضرورت چنين حسي داريد، بسيار مهم است.