خانواده جان باختگان همين پنجشنبه گذشته دور هم جمع شدند تا مراسم چهلم درگذشت عزيزانشان را برگزار كنند؛ مراسمي كه علاوه بر طبس در چند شهر ديگر هم برگزار شد. آنها هنوز سينه‌ها‌شان مالامال از درد و رنج است و اظهارنظرهاي گاه و بيگاه مسئولان در اين‌باره نتوانسته رنج و آلامشان را تسكين دهد. مي‌گويند كه منتظرند تا مقصران اين حادثه شناسايي شوند تا شايد مرهمي باشد بر دل داغديده‌شان. در چهلمين روز درگذشت مسافران هواپيماي مرگ، پاي درددل‌ها و گلايه‌هاي خانواده‌هايشان نشستيم و آنها از گلايه‌هايي گفتند كه مدت‌هاست آزارشان مي‌دهد.
- جان عزيزان‌مان به بازي گرفته شد
«من هم قرار بود با پدرم به طبس بروم اما به‌دليل بيماري از سفر انصراف دادم.» اين اظهارات سيدحميدرضا شكيبي، فرزند مرحوم سيدماشاءالله شكيبي نماينده سابق طبس در مجلس شوراي اسلامي است. او قرار بود همراه پدرش براي افتتاح چند پروژه صنعتي به طبس سفر كند اما بيمار شد و يك روز قبل از اين حادثه از سفر انصراف داد تا به جاي او مسافر ديگري سوار هواپيماي مرگ شود. او در اين‌باره مي‌گويد: «من قرار بود همراه پدرم باشم اما بيماري به سراغم آمد و پدر به تنهايي به سفر رفت.» وي ادامه مي‌دهد: «من دست‌كم 20مرتبه سوار همان هواپيما شده بودم. معلوم بود كه استاندارد نيست.
بين درهايش باز بود و هوا عبور مي‌كرد. هر وقت سوارش مي‌شديم همه مسافران هزار نذر و نياز مي‌كردند تا سالم به مقصد برسند. چند مرتبه تيك آف مي‌كرد تا بتواند پرواز كند. با وجود همه اين مشكلات نمي‌دانم براي پرواز اين هواپيما چه اصراري وجود داشت.» شكيبي نيز مثل ساير خانواده‌هاي داغدار دل پري دارد: «شرايط خانواده ما متفاوت است. از طرف رئيس مجلس و وزارتخانه‌هاي مختلف به ما تسليت گفتند اما ساير خانواده‌ها شأنشان رعايت نشد.
متأسفانه از آنها آنطور كه بايد دلجويي نشد. مثلا اگر وزير راه از خانواده‌ها معذرت‌خواهي مي‌كرد ممكن بود تسكيني برايشان باشد اما اين كار انجام نشد و از يك عذرخواهي كوچك هم دريغ كردند. اين شرايط، فشارها روي خانواده ما را زياد كرده است. هيچ‌كدام از خانواده‌هاي داغدار دنبال پول بيمه و ديه نيستند. اين چيزها ما را آرام نمي‌كند. همه مي‌خواهند بدانند چرا هواپيمايي كه نقص فني داشت و خلبان اول حاضر نشد با آن پرواز كند به پرواز در آمد و جان عزيزان ما به بازي گرفته شد. اين اشكال در سطح مديريتي است. درهرحال اين داغي است كه بر دل‌هاي ما مانده است و مرهمي ندارد اما ما مي‌خواهيم اين حادثه براي هموطنان ديگرمان اتفاق نيفتد. متأسفانه صنعت حمل‌ونقل كشورمان ناكارآمد و غيراستاندارد است و باز هم بايد منتظر چنين حوادثي باشيم.»
- سهل‌انگاري شده است
يكي ديگر از سرنشينان اين هواپيما غلامحسين قاسمي، از مديران وزارت راه بود كه براي انجام ماموريت راهي طبس شده بود. برادر او در اين‌باره مي‌گويد: «برادرم براي بازديد از چند طرح عازم طبس شده بود. روز حادثه در محل كارم بودم كه اين خبر را شنيدم. اول گفتند او مجروح شده است اما چند ساعت بعد واقعيت را فهميدم. مي‌خواستم برادرم را در پزشكي قانوني شناسايي كنم اما اجساد همه از بين رفته و شناسايي ممكن نبود. به همين دليل آزمايش دي‌ان‌اي داديم و اجساد را تحويل گرفتيم.» وي ادامه مي‌دهد: «اين حادثه صد درصد به‌دنبال سهل‌انگاري و قصور اتفاق افتاده است.
ما شكايت كرده‌ايم و منتظر جواب هستيم. هرچند تا حالا جوابي به ما داده نشده اما اين ماجرا را تا انتها پيگيري مي‌كنيم. هر روز تماس مي‌گيرند و مي‌گويند بياييد مدارك بدهيد تا ديه برادرتان را بدهيم. اما ديه به چه درد ما مي‌خورد. برادرم 3فرزند( 3،12و17ساله) داشت. من چه جوابي به آنها بدهم. در اين 40 روزي كه مي‌گذرد هيچ‌كس حتي براي دلجويي و عرض تسليت هم در خانه مان نيامد. وزير راه كه بايد عذرخواهي مي‌كرد، تاكنون چنين كاري نكرده است. با اينكه چهل روز گذشته اما دل ما هنوز خون است، چراكه هواپيماي معيوب نبايد پرواز مي‌كرد. ما تا آخر شكايت مان را پيگيري مي‌كنيم تا ديگران مثل برادرم قرباني سهل‌انگاري نشوند.»
- مي‌دانم پيگيري‌ها نتيجه نمي‌دهد
جواد طالبي مرد داغداري است كه در اين حادثه همسر و 2فرزندش را از دست داده است. عزيزان او سيدمحمد طاها (2ساله)، زينب‌السادات (7ساله) و نسرين بي‌طرف‌ثاني(27ساله) بودند. حالا 40روز از داغدار شدن اين مرد گذشته است اما او هيچ وقت سياه‌ترين روز زندگي‌اش را فراموش نمي‌كند. او در اين‌باره مي‌گويد: «همراه همسر و 2فرزندم براي ديدن اقوام به تهران آمده بوديم و وقتي قصد داشتيم به طبس برگرديم هواپيما فقط براي همسر و فرزندانم جا داشت و من با اتوبوس راهي طبس شدم. صبح روز حادثه سوار خودرو شدم تا بروم فرودگاه طبس و بچه‌هايم را بياورم اما يكي از دوستانم گفت انگار هواپيماي تهران - طبس سقوط كرده است.» او ادامه مي‌دهد: «بعد از 3روز بلاتكليفي اجساد را تحويل گرفتيم . نمي‌دانيد در اين 3روز به من و بقيه خانواده‌ام چه گذشت. هر كس كه همسر و فرزند داشته باشد مي‌فهمد من چه مي‌گويم.»
حالا 40روز از اين حادثه گذشته و جواد جاي خالي عزيزانش را بيشتر از هميشه در خانه حس مي‌كند: «با اينكه 40روز از اين حادثه گذشته هنوز هم باورش برايم سخت است كه عزيزانم را از دست داده‌ام. اين حادثه باعث شد كل خانواده از هم بپاشد. در اين شرايط ادامه زندگي برايمان سخت است. فقط روزها را شب مي‌كنيم.
من، خودم هيچ، اما نمي‌دانيد پدر، مادر و خانواده همسرم چه مي‌كشند.» طالبي مي‌گويد در اين مدت دلجويي خاصي از او و خانواده‌اش نشده است: «يكي‌دو نفر از شركت هواپيمايي و استانداري و فرمانداري براي تسليت آمدند، در اين مدت مسئولان جز اينكه بگويند در حال بررسي هستيم جوابي به ما ندادند.» مرد داغدار خودش هم قبلا سوار همين هواپيما شده بود و تجربه خوشي از آن نداشت. او مي‌گويد:« قبلا 3مرتبه با اين هواپيما پرواز كرده بودم. سؤالي كه هميشه برايم پيش مي‌آمد اين بود كه چرا عقب هواپيما صندلي ندارد.
بعدا فهميدم اين هواپيما نبايد بيشتر از 20مسافر را سوار كند. اما مدتي گذشت تا اينكه تعداد صندلي‌ها را اضافه كردند و راهروي هواپيما تنگ شد. در همين حادثه اگر بين صندلي‌ها فاصله بود مسافران چند ثانيه بيشتر فرصت داشتند تا خودشان را نجات دهند. از طرفي وقتي مسافران داخل هواپيما مي‌نشستند مهمانداران آنهايي را كه چاق بودند و وزن بيشتري داشتند را جابه‌جا مي‌كردند تا هواپيما متوازن شود. چيزي كه ما شنيديم اين بود كه اين هواپيما نبايد در دماي بالاي 40درجه پرواز كند و اجازه پرواز در جنوب كشور را نداشت. اما در شرايطي كه دما بالاي 40درجه بود پرواز كرد. با همه اينها قرار نيست وقتي يك موتور هواپيما از كار مي‌افتد هواپيما سقوط كند اما اين هواپيما چون مشكل اساسي داشت اين اتفاق برايش افتاد.»
طالبي پيگيري‌هاي قضايي زيادي انجام داده اما اميد چنداني براي به نتيجه رسيدن اين پيگيري‌ها ندارد. او مي‌گويد: «مي‌خواستم وكيل بگيرم و به‌طور رسمي شكايت كنم اما وقتي مشورت كردم ديدم مگر خانواده آنهايي كه در بقيه سوانح هوايي كشته شده‌اند بعد از مدت‌ها پيگيري نتيجه‌اي گرفته‌اند. در نهايت به آنها ديه دادند. مي‌دانم كه شكايت ما هم به جايي نمي‌رسد.»
- كسي سراغي از ما نگرفت
خانواده يزداني يكي ديگر از خانواده‌هاي داغدار سقوط ايران140 است كه پنجشنبه مراسم چهلم عزيزانشان را برگزار كردند. آنها در اين حادثه مهدي(29ساله)، همسرش فرانك شيرواني(39ساله) و فرزندشان آرمينا كه نوزادي 15روزه بود را از دست دادند. برادر مهدي درباره اين حادثه مي‌گويد: «برادرم و همسرش 15روز قبل از اين حادثه به تهران رفتند. قرار بود همسر مهدي در بيمارستاني در تهران وضع حمل كند. همه‌‌چيز به خوبي پيش مي‌رفت. زندگي برادرم رنگ و بوي ديگري گرفته بود تا اينكه آنها 15روز بعد از به دنيا آمدن آرمينا تصميم گرفتند برگردند طبس.
يك روز قبل از پرواز برادرم توانسته بود براي همسر و فرزندش بليت هواپيما بگيرد اما براي خودش جا نبود تا اينكه بالاخره يكي از مسافران(فرزند نماينده سابق طبس) از پرواز انصراف داد و برادرم توانست همراه خانواده‌اش سوار هواپيما شود. ظهر روز حادثه بود كه من فهميدم پرواز تهران - طبس سقوط كرده است. با سختي خودم را رساندم تهران.
چند روز بلاتكليف بوديم تا اينكه بالاخره اجساد را تحويل مان دادند. روزهاي اول هيچ‌كس سراغي از ما نگرفت اما بعد چند نفر از مسئولان براي دلجويي سراغمان آمدند. ما در تهران شكايت كرديم و خواستار پيگيري ماجرا شديم اما تا حالا كه خبري نشده است. متأسفانه رئيس‌جمهور بعد از اين حادثه پروازهاي طبس را لغو كرد درحالي‌كه بايد مشكل برطرف شود نه اينكه پروازهاي طبس را لغو مي‌كردند. در اين حادثه سهل‌انگاري شده و مسئولان بايد پاسخگو باشند، چرا كه هواپيما مشكل داشته و خلبان اول حاضر نشده بود با آن پرواز كند.»
- ناگفته‌هاي آخرين بازمانده
هرچند بيش از يك‌ماه از اين حادثه تلخ مي‌گذرد اما يكي از حادثه‌ديدگان هنوز گرفتار تخت بيمارستان است. تيمور رضا خسروي مرد 45ساله طبسي كه در اين حادثه 6نفر از اعضاي خانواده‌اش شامل 2فرزند، همسر، مادر، عمو و مادر عمويش را از دست داده با وجود جراحي‌هاي متعدد همچنان در بستر است و حتي مجال حضور در مزار عزيزانش را هم نيافته است. او مي‌گويد: وقتي هواپيما روي باند آمد نمي‌توانست پرواز كند. انگار موتورش مي‌خواست از جايش كنده شود. معلوم بود هواپيما مشكلي دارد.
چند دقيقه گذشت تا هواپيما دوباره شروع به حركت كرد و يك مرتبه از زمين كنده‌شد اما چند ثانيه بعد با سر به زمين برخورد كرد. همه اينها نشان مي‌دهد هواپيما مشكل داشت. خسروي كه عزيزانش جلوي چشمانش از دست رفتند، ادامه مي‌دهد: همه كساني كه داخل هواپيما بودند سوختند. وقتي به بيرون پرت شدم، مي‌دانستم اعضاي خانواده‌ام داخل هواپيما هستند اما كاري از دستم برنمي‌آمد و اين براي يك مرد خيلي سخت است. در اين حادثه اعضاي خانواده‌ام را از دست دادم. همسرم، بچه هايم... همه رفتند و خودم تنها مانده‌ام. انتظار داشتم وقتي هواپيمايي در اين حد خراب است و نمي‌تواند پرواز كند مسئولان به آن اجازه پرواز ندهند و با جان اين همه آدم بازي نشود.
- سؤال از وزير درباره سقوط مرگبار
نماينده مردم اصفهان در مجلس شوراي اسلامي گفت: مداركي دال بر هشدار كارشناسان و عدم‌استاندارد پرواز پيرامون نقص فني هواپيماي آنتونوف 140در اختيار دارم و اگر مسئولان از اين موضوع خبردار بوده‌اند، در اين رابطه مرتكب خيانت شده‌اند. كامران افزود: در جلسه اين هفته مجلس شوراي اسلامي راجع به اين موضوع سؤالي از وزير مطرح مي‌كنم زيرا استاندارد پرواز در ارديبهشت‌ماه هشدار داده بود كه اين هواپيما نبايد پرواز كند.
- انتظار 400روزه
هر چند ساعاتي پس از سقوط هواپيما كميسيون سوانح با هدف بررسي ابعاد مختلف اين حادثه و البته مشخص‌شدن علت اصلي سقوط آغاز به‌كار كرد اما اين كميسيون هرگونه اظهار‌نظر قطعي درباره دلايل سقوط را منوط به تكميل‌شدن مراحل تحقيقات دانست؛ مراحلي كه بنا به گفته معاون مديريت بحران وزير راه و شهرسازي مي‌تواند تا 400روز نيز ادامه پيدا كند، چرا كه به گفته رئيس سازمان هواپيمايي كشوري، كميسيون عمران در اين‌باره جمع‌بندي نهايي خواهد كرد.
- اتهام؛ قتل شبه‌عمد
محمد حسين شهرياري، سرپرست دادسراي امور جنايي تهران به همشهري مي‌گويد: از همان روزي كه اين اتفاق افتاد پرونده‌اي در دادسراي امور جنايي تشكيل شد و عنوان مجرمانه نيز قتل شبه عمد و ايراد صدمات درنظر گرفته شد. خوشبختانه بعد از تشكيل جلسه‌ها و كميسيون‌هاي متعدد به نتايج خوبي رسيده‌ايم كه اميدوارم بتوانيم به‌زودي اين نتايج را اعلام كنيم. وي ادامه داد: كارهاي مربوط به ديه متوفيان انجام شده و خانواده‌ها مي‌توانند در اين هفته براي دريافت ديه اقدام كنند.
- رمزگشايي جعبه سياه
آخرين خبرها حاكي از آن است كه اطلاعات جعبه سياه هواپيما با موفقيت رمزگشايي شده است. به‌گفته عضو كميسيون بررسي سانحه ايران140، در حال حاضر نوار مكالمات خلبان در هواپيماي ايران140 بازخواني شده و قرائت آن نيز انجام شده و پس از پايان بازخواني و قرائت جعبه سياه هواپيما شامل نوار پارامتر‌هاي موتور و نوار مكالمات خلبان، مرحله تجزيه و تحليل اطلاعات آغاز مي‌شود. به گفته وي، قطعا با اتمام همه بررسي‌ها در اين زمينه اطلاع‌رساني خواهد شد.