" بالاخره سکوت سازمان هواپیمایی شکست و دلیل سقوط هواپیما آنتونف 140 پس از 49 روز اعلام شد، دلایلی که می‌تواند بی‌اعتمادی به صنعت هوایی را بیش از پیش کند؛ این‌که موتور هواپیما دو ثانیه قبل از پرواز از کار افتاده بود، هواپیما اضافه بار داشته، آن روز دمای هوا بسیار بالا بوده و در نهایت این‌که خلبان به موقع نسبت به از دست رفتن موتور آگاه نشده‌است از جمله عواملی بود که از سوی علیرضا جهانگیریان، رئیس سازمان هواپیمایی کشوری اعلام شد.
معاون وزیر راهوشهرسازی در ابتدا با بیان این‌که در سقوط یک هواپیما مجموعه‌ای از عوامل تاثیرگذار هستند، اظهار کرد: حادثه نوزدهم مرداد ماه گذشته نیز از این مسئله مستثنا نیست؛ در حادثه سقوط هواپیمای آنتونف 140، سه عامل اصلی اشتباهات انسانی، نقص فنی و عوامل محیطی دخیل بودند.
او درخصوص دلیل سقوط این هواپیما اعلام کرد: در لحظه بلندشدن هواپیما از باند فرودگاه موتور راست آن از کار می‌افتد، متاسفانه خلبان و کمک او نتوانستند در لحظه‌ای که این موتور خاموش می‌شود این مسئله را شناسایی کنند و این مسئله باعث شده هواپیما از زمین بلند شده و کنترل آن بسیار دشوار شود.
جهانگیریان اضافه کرد: طراحی این هواپیماها به صورتی است که وقتی یکی از دو موتور هواپیما از دست می‌رود به شکل خودکار موتور دیگر هواپیما تا 10 درصد با توان بیشتر به کار خود ادامه می‌دهد اما حتی این مسئله نیز نتوانسته بود مانع سقوط هواپیما شود.
رئیس سازمان هواپیمایی کشوری با بیان این‌که وقتی یکی از موتورهای هواپیما از کار می‌افتد به شکل طبیعی هواپیما به همان سمت کشیده شده و می‌پیچد، توضیح داد: خلبان باید در این شرایط تلاش می‌کرد هواپیما را در مسیری مستقیم نگه دارد و از حرکت زیاد به سمت موتور خاموش شده کنترل کند اما با توجه به این‌که لحظه خاموش‌شدن موتور فاصله اندکی از زمان بلندشدن هواپیما از باند داشته است، هواپیما نتوانسته قدرت مانور بالایی پیدا کند و ارتفاع بگیرد.
او ادامه داد: از این رو هواپیمای آنتونف 140 که حدود یک دقیقه و 30 ثانیه زمان پروازی داشته‌است تنها تا ارتفاع 45 متر از زمین بلند شده و پس از چرخش بسیار زیاد به سمت راست که طرف موتور خاموش شده بوده در یکی از خیابان‌های نزدیک فرودگاه سقوط می‌کند.
جهانگیریان درباره عوامل محیطی تاثیرگذار در این حادثه نیز اظهار کرد: روز 19 مرداد‌ماه یکی از گرم‌ترین روزهای سال در تهران به حساب می‌آید و در لحظه بلندشدن هواپیما از باند که ساعت 9:20 صبح بوده است دمای باند حدود 38 درجه سانتیگراد ثبت شده که یکی از واضح‌ترین اصول فنی در پرواز هواپیماها این است که توان موتور در دمای بالا بسیار پایین می‌آید. از سوی دیگر با توجه به ارتفاع باند فرودگاه مهر‌آباد نسبت به دریا و بالا بودن آن‌که در توان موتور تاثیرگذار می‌باشد از دیگر عوامل مطرح شده در زمینه سقوط بوده است.
او درخصوص شمار تلفات این سانحه اعلام کرد: این هواپیما شامل 40 نفر مسافر و هشت نفر کادر پرواز بوده که از این 48 نفر 11 نفر به بیمارستان منتقل شدند که یک نفر از آنها در مسیر بیمارستان و دو نفر در بیمارستان فوت کردند. افزون بر این‌که طبق شواهد عینی اکثر مسافران پس از سقوط زنده بودند و در اثر سوختگی فوت کردند.
جهانگیریان با بیان این‌که خلبان هواپیمای سقوط کرده تجربه بسیار زیادی در هدایت هواپیماهای مسافرتی به‌خصوص آنتونف 140 داشته است، اظهار کرد: خلبان ایزدپناه 9015 ساعت پرواز غیرنظامی داشته که از این ساعات 2200 ساعت مربوط به پرواز با آنتونف 140 می‌شود.
کمک خلبان این پرواز نیز نزدیک به 500 ساعت سابقه پرواز با این هواپیما را ثبت کرده‌است.
رئیس سازمان هواپیمایی کشوری با بیان این‌که پس از حادثه سقوط نوزدهم مرداد تمامی عملیات‌های پروازی آنتونف 140 متوقف شد، اظهار کرد: پس از تاریخ سقوط این هواپیما دیگر هیچ‌گونه عملیات مسافرتی نداشته و تمامی پروازهای آن در این حوزه متوقف شده است.
رئیس سازمان هواپیمایی کشوری درباره نحوه بازخوانی اطلاعات دو جعبه سیاه هواپیما نیز گفت: خوشبختانه هر دو جعبه سیاه هواپیما در روز حادثه پیدا شده و برای بازخوانی اطلاعات به آزمایشگاه مخصوص که در آن متخصصان اوکراینی و روسی نیز حاضر بودند فرستاده شد. همچنین یک کمیته بررسی سانحه با حضور پنج متخصص و با تشکیل 11 کمیته مجزا آغاز به کار کرد که تا امروز جلسات مکرری به منظور بررسی دقیق ابعاد ماجرا برگزار کرده است.
به گفته جهانگیریان، در آینده‌ای نزدیک اطلاعات دقیق حادثه و گزارش رسمی کمیسیون بررسی ارایه خواهد شد.
معاون وزیر راه تصریح کرد: علت از کار افتادن موتور هواپیما با حضور شرکت طراح و سازنده تحت بررسی قرار گرفت زیرا آنها باید پاسخگوی این اتفاق باشند.
او درباره تاریخچه ساخت و مونتاژ آنتونف در ایران توضیح داد: این هواپیما در سال 1374 در اوکراین طراحی شد و در سال 1375 قرارداد ساخت آن در ایران بسته شد. در سال 1376 ساخت هواپیما در اوکراین به پایان رسید و مراحل آزمایشات پروازی آن آغاز شد. عملیات مونتاژ آنتونف 140 در ایران از سال 1378 آغاز شد و سازمان هواپیمایی کشورهای مشترک‌المنافع جواز پرواز آن را از سال 1379 و سازمان هواپیمای ایران نیز مجوز پرواز آن را از سال 1380 ثبت کرد.
معاون وزیر راهوشهرسازی با بیان این‌که کار ساخت اولین نمونه مونتاژ این هواپیما در سال 1380 در ایران به پایان رسید درباره تعداد این هواپیماها توضیح داد: در حال حاضر نزدیک به 20 فروند از این مدل از آنتونف 140 در کشورهای روسیه و اوکراین پرواز می‌کنند از این مدل 10 فروند در ایران وجود داشته که شش فروند در اختیار سازمان‌ها و ارگان‌های نظامی بوده و چهار فروند نیز در اختیار شرکت هسا قرار داشته است.
جهانگیریان اضافه کرد: اولین پرواز مسافری آنتونف 140 در ایران در سال 1383 و از سوی شرکت هواپیمایی سفیران انجام شده که این شرکت پس از دو سال بنا به دلایلی پروازهای مسافرتی آن را متوقف کرده است. در سال 1390 شرکت هسا و بخش مسافرتی با نام هسا ایر که بعدها به سپاهان‌ایر تغییر کرد با چهار فروند آنتونف مبادرت به حمل مسافر کرد که این مسئله تا نوزدهم مرداد‌ماه امسال که منجر به سقوط یک فروند از این هواپیماها شد ادامه داشت.
معاون وزیر راهوشهرسازی همچنین گفت: برنامه‌ای برای ورود توپولف ۲۰۴ به ایران نداریم البته ورود توپولف 204 به ایران از 10 سال قبل مطرح بود و مدت کوتاهی یکی از این هواپیماها در شرکت ماهان مورد استفاده قرار گرفت و مسافران را جابه‌جا می‌کرد اما ورود این هواپیماها به ایران ادامه پیدا نکرد.
او افزود: برای ورود این هواپیما باید ایرلاین‌ها متقاضی بوده و درخواست خود را به سازمان هواپیمایی کشوری ارائه دهند پس از آن سازمان نیز قابلیت‌ها و مشخصات لازم برای پرواز را در شرایط آب و هوایی ایران بررسی می‌کند.
جهانگیریان ادامه داد: با توجه به این‌که هیچ شرکت هواپیمایی درخواستی در رابطه با ورود توپولف 204 به ما نداده از این رو سازمان هواپیمایی کشوری وارد مرحله بررسی نشده است.
معاون وزیر راهوشهرسازی با تاکید بر این‌که درخواستی از سوی ایرلاین‌های داخلی ارایه نشده است، بیان کرد: سازمان هواپیمایی کشوری برنامه‌ای برای تشویق ورود این هواپیما به ایران ندارد.
شرایط آزادسازی قیمت مهیا نیست
معاون وزیر راه در ادامه با بیان این‌که فعلا درخواستی از سوی ایرلاین‌ها برای خرید توپولف نداشته‌ایم، گفت: به دلیل نبود ظرفیت کافی اعم از هواپیما و صندلی پرواز فعلا قوانین آزادسازی نرخ بلیت هواپیما اجرا نمی‌شود.
او درخصوص نظارت بر عملکرد ایرلاین‌ها در فروش بلیت هواپیما گفت: شرکت‌ها موظف به درج قیمت روی سایت اطلاع‌رسانی خود هستند.
رئیس سازمان هواپیمایی با بیان این‌که در متنوع‌سازی نرخ‌ها تا سقف 30 درصد بیشتر از نرخ‌های سال 91 افزایش یافته، افزود: برخی دفاتر خدمات مسافرتی که دارای مجوز از سازمان هواپیمایی نیستند نیز اقدام به فروش بلیت می‌کنند و حتی فروش بلیت در برخی از سایت‌ها نیز انجام می‌شود، در حال پیگیری هستیم تا از طریق مراجع ذی‌صلاح، سایت‌هایی که اقدام به فروش بلیت می‌کنند ساماندهی شده یا این‌که بسته شوند.
او یادآور شد: همچنین متخلفان نظیر برخی سایت‌های فروش بلیت و نیز دفاتر خدمات مسافرتی بدون مجوز به سازمان تعزیرات حکومتی معرفی شده‌اند.
در ادامه رئیس کمیته بررسی سقوط آنتونف ۱۴۰ با بيان این‌که سیستم هشداردهنده آنتونف ۱۴۰ با تاخیر ۱۸ ثانیه‌ای از کار افتادن موتور را به خلبان اطلاع می‌دهد، گفت: این هواپیما در زمان بارگیری اضافه وزن قطعی داشته است.
محمد شهبازی با بیان این‌که هواپیمای آنتونف 140 هواپیمایی سپاهان صبح روز حادثه بدون هیچ مشکلی پرواز اصفهان- تهران را انجام داده بود، اظهار کرد: در این مسیر پروازی هیچ اخطار فنی در رابطه با این‌که هواپیما دچار مشکلی است وجود نداشت ضمن آن‌که در چک‌های قبل از پرواز نیز محورهای خاص فنی نیز مشکلی نداشت.
او با اشاره به پرواز بعدی آنتونف 140 که قرار بود به سمت طبس انجام شود، تصریح کرد: سه ثانیه قبل از تیک‌آف هواپیما موتور سمت راست از کار می‌افتد اما سیستم اطلاع‌رسانی هواپیما با تاخیر 18 ثانیه‌ای اطلاعات از کار افتادن موتور را به خلبان اطلاع می‌دهد.
او خاطرنشان کرد: مشکل دوم این سانحه نیز مربوط به ملخ هواپیماست، زمانی که یکی از موتورها از کار می‌افتد موتور دیگر (ملخ) باید عملکرد متفاوتی داشته باشد که در این حادثه موتور سالم عملکرد موردنظر را نداشته است.
رئیس کمیته بررسی سقوط آنتونف 140 با بیان این‌که آنتونف 140 اضافه بار نیز داشته است، بیان کرد: این هواپیما در زمان بارگیری اضافه وزن قطعی داشته است که در حال بررسی‌های کارشناسی برای تعیین میزان آن هستیم.
سن ناوگان هوایی مسافری، ۲۱ سال
معاون وزیر راه با بیان این‌که متوسط سن ناوگان هوایی کشور از ۲۲ سال به ۲۱ سال کاهش یافته است، گفت: در پنج ماهه ابتدای امسال 162 هزار نشست و برخاست هواپیما داشتیم که این رقم در مدت مشابه سال قبل 148 هزار نشست و برخاست بوده است.
او ادامه داد: در زمینه اعزام و پذیرش مسافر در فرودگاه‌ها در پنج ماهه ابتدای سال 20 میلیون نفر اعزام و پذیرش داشتیم که این رقم در مدت مشابه سال قبل 17 میلیون و 287 هزار نفر بوده است.
رئیس سازمان هواپیمایی کشوری گفت: در پنج ماهه ابتدای امسال 5/7 میلیون مسافر داخلی اعزام و پذیرش شدند که سال گذشته این رقم 9/6 میلیون نفر بود.
او یادآور شد: همچنین در بخش پروازهای عبوری امسال 82 هزار پرواز عبوری در پنج ماهه ابتدای سال داشتیم که این رقم سال گذشته 68 هزار پرواز بوده است و روزانه حدود 900 پرواز عبوری از فضای کشور داریم.
رئیس سازمان هواپیمایی بیان کرد: از نظر تعداد هواپیما و صندلی پرواز امسال رشد چندانی نداشتیم و در حال حاضر حدود 140 فروند هواپیمای فعال در قالب 22 هزار صندلی پرواز داریم.
جهانگیریان اظهار داشت: در سال‌جاری بیش از 10 وسیله پرنده وارد کشور شده و 500 صندلی پرواز اضافه شده‌است اما به همین میزان نیز هواپیمای غیرفعال داریم.
رئیس سازمان هواپیمایی کشوری یادآور شد: در پنج ماهه ابتدای امسال تعداد پروازهای تاخیری نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش داشته است. در فرودگاه تهران و تبریز تاخیرات بیشتری داشتیم که به دلیل انجام عملیات عمرانی بود.
او یادآور شد: در حال حاضر متوسط سن ناوگان هواپیماهای تجاری کشور از 22 سال به 21 سال کاهش یافته است.