ويتراي در طول عمر طولاني‌اش تغييراتي كرده كه مهم‌ترين آن عوض‌شدن كاربردش در حال حاضر است. قديم‌ترها تابلوهاي ويتراي طرفداران زيادي داشت و حالا ظروف تزييني يا كاربردي كه با رنگ‌هاي درخشان طراحي شده‌اند جزو پرطرفدارترين‌ها هستند. به سراغ يكي از هنرمندان اين رشته رفتيم تا بيشتر با چند و چون اين هنر و راه‌هاي كسب درآمد از آن سر دربياوريم. آرام شادمان 31ساله كارشناس‌ارشد كارگرداني است و كارهاي هنري ويترايش را در صفحه اينترنتي‌اش مي‌فروشد. با اينكه فعاليت اصلي‌اش در زمينه رشته دانشگاهي‌اش است اما علاقه به رنگ و طرح‌هاي شيشه‌اي سال‌هاست كه او را مشغول به ساخت دكوري‌هاي ويتراي كرده است.
مجذوب شيشه‌ها مي‌شدم
معمولا ريشه علاقه تمام هنرمندها به گذشته‌شان برمي‌گردد. علاقه آرام به ويتراي به دوران كودكي و زماني كه مادر تابلوهاي مينياتوري ويتراي كار مي‌كرد بر مي‌گردد؛«هميشه تابلوهاي ويتراي مادر برايم جالب بود اما به‌خاطر تحصيل نمي‌توانستم خيلي جدي كار كنم و بعد از شروع دانشگاه كار ويتراي را شروع كردم. از 5سال پيش كه مادرم را از دست دادم اين علاقه بيشتر و بيشتر شد و حس مي‌كردم زماني كه ويتراي كار مي‌كنم به مادرم نزديك‌تر هستم. الان هم در كل حدود 8سال است كه اين كار را شروع كرده‌ام. خيلي آهسته روال كار را شروع و سعي كردم خودم با آزمون و خطا همه‌‌چيز را ياد بگيرم. الان كارهايم نسبت به اوايل خيلي بهتر شده‌اند. حس مي‌كنم رنگ و متريال‌ها را خوب مي‌شناسم و بيشتر طرح‌ها را ذهني مي‌كشم. يكي از اتاق‌هاي دفتر كار همسرم را كه تهيه‌كننده سينماست تبديل به كارگاه كرده‌ايم. چند سال است كه در مناسبت‌هايي مثل عيد نوروز نمايشگاهي از توليدات كارگاه برپا مي‌كنيم. به‌خاطر شرايط كاري و تحصيلي با رنگ‌ها ارتباط زيادي دارم، رنگ ويتراي هم به‌خاطر شفافيتي كه دارد برايم خيلي دوست‌داشتني است. هميشه در ذهنم اين هست كه مي‌شود به جاي يك آشپزخانه بي‌روح، يك دنيا رنگ و طرح به لوازم آن تزريق كرد و از كار و زندگي لذت بيشتري برد. دوست دارم در آينده بيشتر به سمت تابلوهاي مينياتوري ويتراي بروم و اين هنر را دوباره زنده كنم». شما هم يادتان باشد براي كار ويتراي اگر دستي در طراحي داشته باشيد كه چه بهتر ولي اگر هم نقاشي‌تان خوب نيست مي‌توانيد با استفاده از الگوها كار كنيد و با تمرين به نتيجه دلخواه برسيد. نقاشي و طراحي خوب زماني به كارتان مي‌آيد كه مشتري سفارش يك طرح خاص را بدهد. بعد از طراحي، چيدمان رنگ‌ها و ذوق و سليقه در كار حرف اول را مي‌زند.
گروه ويتراي ما
وقتي سفارش‌ها زياد باشد بهتر است گروهي كار كنيد تا سرعت توليد بالا برود. درست مثل آرام كه همين كار را كرد؛« نخستين چيزي كه فروختم تنگ ماهي بود. آن زمان در خانه با خواهرم طرح مي‌زديم و به يك فروشگاه صنايع‌دستي مي‌فروختيم. قبل از اين ماجرا كارهايم را به اطرافيان هديه مي‌دادم. همه پيشنهاد مي‌دادند كه به‌صورت يك كسب و كار به اين هنر نگاه كنم. از اينجا بود كه به فكرم افتاد كه كارگاه بزنم و تعدادي از دوستانم را هم براي كار جذب كنم. الان به همراه دوستانم دسته جمعي كارگاه را مي‌چرخانيم. ايده‌هاي دوستان هم تأثير زيادي در پيشبرد كار دارد. از چند‌ماه قبل از عيد شروع مي‌كنيم به‌كار براي تكميل سفارش فروشگاه‌ها و همينطور برپايي نمايشگاه خودمان. الان روال كارمان اين است كه براي مثال اگر 20تا جاشمعي سفارش بگيريم من طرح نمونه را مي‌زنم و بقيه از روي آن كار مي‌كنند چون شغل اصلي‌ام مربوط به طراحي صحنه است نمي‌توانم هر روز ويتراي كار كنم ولي اگر قرار باشد سفارش خاصي را برسانم شب تا صبح هم بيدار مي‌مانم و طرح مي‌زنم. براي مثال يك تنگ ماهي به‌طور متوسط 2ساعت زمان كار مي‌برد. ما در كارگاه وسايل متفاوتي مي‌سازيم. آيينه‌هاي كوچك و بزرگ، جاشمعي، انواع ظروف تزييني و آشپزخانه، گلدان، تابلو و سرويس‌هاي مخصوص هفت‌سين همه از مواردي هستند كه در كارگاه توليد مي‌كنيم. سعي مي‌كنم هر روز به كارگاه سر بزنم و روزهايي كه سفارش نداريم به كارهايي مثل تركيب رنگ و درست كردن آيينه‌ها مشغول مي‌شوم. ما آيينه خام مي‌خريم و خودمان برش مي‌زنيم و بعد قاب مي‌كنيم».
مشتري‌هاي حضوري و آنلاين
آرام وقتي در نمايشگاه‌ها با مشتري‌هايي روبه‌رو شد كه دسترسي به كارگاه نداشتند يا در شهرهاي مختلف زندگي مي‌كردند، تصميم به درست كردن صفحه‌اي اينترنتي براي عرضه و فروش كارها گرفت تا همه بتوانند از محصولات ويتراي او ديدن كنند؛«مثلا مشتري مي‌آمد مي‌گفت اين طرح روي گلدان را روي ليوان شيشه‌اي برايم بزن ولي خودش ساكن شهر ديگري بود و من بايد راهي براي ارتباط با اين جور مشتري‌ها پيدا مي‌كردم. براي فروش اول از نمايشگاه‌ها شروع كردم و كم‌كم متوجه شدم بيشتر كدام اجناس فروش مي‌رود. سود اين مدل كارها در فروش تعداد بالاست و در حالت تك‌فروشي سود كمتري دارد. بيشتر مشتري‌ها به‌دنبال خريد اجناس كاربردي‌اي هستند كه به نيازشان نزديك باشد براي همين اجناسي مثل آيينه، تنگ و جاشمعي، ظروف هفت‌سين و آشپزخانه بيشتر از تابلو و... فروش مي‌روند. به غيراز نمايشگاه، اجناس را براي فروش به شهر كتاب، گالري‌هاي هنري و مغازه‌هاي لوكس فروشي هم مي‌برم».
براي اينكه بتوانيد مشتري جذب كنيد اول از همه بايد كارتان تميز و زيبا و با كيفيت باشد. آرام هم در اين مورد توصيه‌هاي خوبي دارد؛ «بيشتر خانم‌هاي خانه‌دار مخصوصا تازه عروس‌ها خريدار محصولات ما هستند و بيشتر هم طرفدار طرح‌هاي سنتي‌اند. چه حضوري و چه آنلاين از مشتري‌ها در مورد رنگ و طرح مورد علاقه‌شان مي‌پرسم و بعد به يك جمع‌بندي كلي در مورد كار و سليقه مشتري‌ها مي‌رسم. شاد بودن رنگ‌ها اغلب باعث بالا رفتن ميزان فروش مي‌شود. در ايام عيد كه بچه‌ها براي خريد تنگ شيشه‌اي ماهي هيجان زده هستند، سعي مي‌كنم بيشتر از اشكال فانتزي استفاده كنم تا توجه بيشتري را جلب كند. بايد سعي كنيد قيمت‌هاي منصفانه روي كار بگذاريد تا مشتري‌ها راضي باشند و دوباره براي خريد سراغتان بيايند».
هزينه ارسال، بزرگ‌ترين مشكل
براي فروش داشتن، يك صفحه اينترنتي كلي به كارتان مي‌آيد. يكي از كارهايي كه تقريبا همه هر روز انجامش مي‌دهند چك كردن صفحه‌هاي اينترنتي و اجتماعي است و در اين بين خريدهاي آنلايني هم صورت مي‌گيرد. البته مي‌گويند هنوز هم خريد مردم به‌صورت حضوري بيشتر از اينترنتي است مخصوصا در مكان‌هاي شلوغ كه حسابي جلوي چشم مردم باشد؛«مشتري‌ها ممكن است بابت يك كار هنري كلي هزينه بدهند اما پاي هزينه پست يا پيك كه وسط مي‌آيد منصرف مي‌شوند. من هم سعي مي‌كنم بعضي وقت‌ها سفارش‌هايي كه در مسير رفت‌وآمدم قرار دارد را حضوري به‌دست مشتري برسانم».
دخل و خرج
هنرمند قصه ما نخستين سالي كه شروع به‌كار كرده فقط 60هزار تومان سرمايه اوليه صرف كرده است اما الان براي رنگ و دورگير با كيفيت، چيزي حدود 500هزار تومان سرمايه لازم داريد. يك دست رنگ كامل حدود 200تا 300كار را جواب مي‌دهد. بايد از رنگ‌هاي باكيفيت استفاده كنيد تا نتيجه خوبي بگيريد. هر شيشه رنگ كوچك ويتراي حدود 14500تومان و دورگير 14800تومان است. البته اين قيمت‌ها براي بهترين برندهاي بازار است و قيمت‌هاي پايين‌تري هم پيدا خواهيد كرد. براي شروع داشتن 5تا 8رنگ ويتراي و 3رنگ دورگير كافي است. باقي همه ايده است و خلاقيت. رنگ ويتراي را هم مي‌توانيد در رنگ‌فروشي‌هاي تخصصي، لوازم‌التحريري‌ها، شهركتاب‌ها و بازار تهران پيدا كنيد. 2نوع رنگ براي ويتراي هست؛ يكي رنگ‌هاي پايه تينر كه قابل شست‌وشو هستند و پاك نمي‌شوند.يكي هم رنگ‌هاي پايه آب كه بايد بعد از كار روي ظروف پخته شوند تا قابل شست‌وشو شوند. ولي در كل بهتر است اين ظروف را كمتر و با احتياط بيشتر بشوييم. بايد در اين كار پشتكار داشته باشيد و با يكي‌دو بار خراب كردن شيشه‌ها بايد دلسرد نشويد. شايد چندين‌ماه تا يك سال طول بكشد تا بتوانيد حرفه‌اي و بدون نقص و تميز طرح بزنيد. از خرج مواداوليه و خراب‌شدن كار نترسيد و آنقدر خط خطي كنيد تا دست‌تان راه بيفتد. براي شروع، رنگ و دورگير ارزان بگيرد. حتي مي‌توانيد خودتان رنگ و دورگير را بسازيد. براي ظرف و ظروفي هم كه قرار است روي آنها كار كنيد بايد سرمايه جداگانه‌اي درنظر بگيريد. قيمت ظروف هم به جنس و برند و كشور توليد‌كننده بستگي دارد ولي سعي كنيد از بازار يا بلورفروشي‌هاي شوش خريد كنيد تا قيمت بهتري نصيبتان شود.