حال اگر خبر برسد که نویسنده کتاب، نوبل ادبیات را برده، تقریبا میتوانند نسبت به سودآوری مناسب مطمئن باشند. البته تاریخ دریافت ادبیات نوبل حکایت از این داشته که نویسندگان مشهور و معتبر چنین جایزهای را از آن خود میکنند، اما پیشینه نوبل در سالهای اخیر نشان داده که الزاما نویسندگان بسیار مشهور برنده نوبل نمیشوند. مانند امسال که جایزه بههاروکی موراکی و فلیپ راث نرسید و نوبل را یک فرانسوی به نام پاتریک مودیانو به خانه برد.
بیتردید ناشر کارهای مودیانو در فرانسه از این اتفاق خوشحال است، اما ناشران دیگری هم در سراسر جهان در این خوشحالی شریکند، از جمله ناشران ایرانی که آثار مودیا را پیش از این منتشر کردهاند. سابقه جایزه نوبل در ایران نشان داده که کتاب نویسنده دریافتکننده نوبل در مقطعی چند ماهه پرفروش میشود و به صدر جدول کتابها میرود. از همین امروز هم میتوان پیشبینی کرد که برخی کتابهای مودیانو به چاپهای بعدی برسد. در چنین شرایطی کتابفروشیها نیز کتابها را در ویترین و جلوی چشم مشتریان میگذارند تا بتوانند بیشترین بهره را ببرند.
پاتریک مودیانو نویسندهای کمتر شناخته شدهای در ایران است و به نسبت دیگر نویسندگان فرانسوی آثارش با اقبال چندانی روبهرو نشده است. برنده صدوهفتمین جایزه نوبل ادبیات سال1945 در فرانسه زاده شد. او کودکی سختی داشت. پدرش اغلب خانه نبود و مادرش در آسایشگاه به سر میبرد. در این دوران او با ارتباط صميمانهاي با برادرش پيدا ميكند. برادرش در 10سالگی بر اثر بیماری میمیرد و مودیانو آثاری را که از سال 1967تا1982 نوشته، به برادرش تقدیم کرده است.
مودیانو در فرانسه از چهرههای نوجوي ادبیات مدرن شناخته میشود که آثارش هم تحسین منتقدان ادبی را برانگیخته و هم خوانندگان فراوان دارد. او جایزه گنکور در۱۹۷۸ و جایزه بزرگ آکادمی فرانسه برای ادبیات سال۱۹۷۲ را برنده شده است. او نمایشنامه و فیلمنامه هم مینویسد و تاکنون چندین فیلمنامه او تبدیل به فیلم شدهاند.
اولین کتابی که از مودیانو به فاسی ترجمه شد رمان «بیراه» است که از سوی نشر فرهنگ آرش و با ترجمه آرش نقیبیان منتشر شد. این کتاب بیگمان مهمترین رمان پاتریک مودیانوست و در1972 برنده جایزه بزرگ آکادمی فرانسه شده و تا امروز به 30زبان ترجمه شده است.
با اين حال،خوانندگان ایرانی پاتریک مودیا را بیشتر با کتاب «در کافه جوانی گمشده» میشناسند. اين رمان حول اتفاقاتي دور ميزند که در دهه60 در کافهاي به نام کنده که پاتوق هنرمندان غيرمتعارف و گمنام بوده رخ داده است. مشتريان هميشگي اين کافه يک روز مشتري تازهاي در اين کافه ميبينند؛ زن جوان و زيبايي که توجهشان را جلب ميکند. بعد خودشان به او اسم لوکي را ميدهند. هر فصل از رمان را يکي از مشتريان قديمي اين کافه در زماني تعريف ميکند که ديگر نام و نشاني از اين کافه باقي نمانده است. این کتاب را ساسان تبسمی ترجمه کرده و نشر افق آن را به چاپ رسانده است.
«افق» و «تصادف شبانه» نیز از دیگر آثار مشهور مودیانوست که حسین سلیمانینژاد آن را به فارسی برگردانده و نشر چشمه آن را منتشر کرده است. مهسا ابهری هم از نشر فرهنگ جاوید این کتاب را ترجمه کرده است. «آه ای سرزمین محبوب من» با ترجمه رویا خویی از نشر نظر از جمله کتابهای کمتر شناخته شده مودیانو در ایران است.
«محله گمشده»،«سفر ماه عسل» و « بلوارهای کمربندی»سه اثری هستند که نشر افراز آنها را با ترجمه اصغر نوری منتشر کرده است. به گفته اصغرنوری دنیای داستانی مودیانو به عذابها و سوالهایی میپردازد که در کودکی او ریشه دارند: نگرانی از ترک شدن، جذابیت دنیای تجارتهای سیاه و غیرقانونی، میل به نفوذ در دل معماها و دست یافتن به محرکهای رمزآلودی که باعث میشوند انسانهایی که به ظاهر رو در روی یکدیگرند، با هم ارتباط برقرار کنند. «خیابان بوتیکهای خاموش» نیز با ترجمه ساسان تبسمی ترجمه و از سوی همین ناشر به بازار کتاب عرضه شد.
مودیانو نویسندهای است که از روزمرگيهاي شخصيتهايش داستان ميسازد. گرچه اين شخصيتها در طول پرسهزدنها و روزمرگيهايشان هميشه در جستوجوي چيزي يا كسي هستند، اما به نظر میرسد مودیانو دنبال هویت گمشده شخصیتها میگردد. اگر از این زاویه به کارهای مودیانو نگاه کنیم، میتوانیم با آثار وی بیشتر ارتباط برقرار کنیم.
- همشهري 6 و 7