اين روز براي نخستين‌بار توسط سازمان ملل به نام شهرها نامگذاري شده و شعار آن نيز «شهر بهتر، زندگي بهتر» درنظر گرفته شده است.به گزارش همشهري، در اين مراسم كه در تالار آمفي تئاتر بوستان گفتگو و با مشاركت سازمان اسكان بشرملل متحد (UNHABITAT) و شهرداري تهران برگزار شد، چند تن از مسئولان بلندپايه دولتي، نمايندگان سازمان ملل و جمعي از مسئولان ارشد مديريت شهري حضور داشتند.در اين مراسم پيام بان‌كي‌مون دبيركل سازمان ملل متحدنيزبه مناسبت روز جهاني شهرها قرائت شد.
- تحقق توسعه پايدار در گرو توسعه روستاهاست
مهدي چمران، رئيس شوراي شهر تهران هم به‌عنوان يكي از سخنرانان اصلي مراسم روز شهرها اقدام سازمان ملل در نامگذاري روزي به نام شهرها را فرصتي مغتنم شمرد كه در آن مي‌توان به تمام مسائل شهري و حتي روستايي پرداخت و راه و چاره مناسب براي آن تعريف كرد.
وي گفت: هرچه جمعيت شهرها بيشتر شود قطعا مشكلات آن نيز افزون خواهد شد، بنابراين توسعه پايدار وقتي عملي است كه روستاهاي ما هم توسعه پايدار داشته باشند زيرا اگر نتوانيم روستاها را به خوبي آباد و به محل سالمي براي زندگي تبديل كنيم، آنها به سوي شهرها روي خواهند آورد. چمران افزود: مهاجرت از روستا به شهرها به اين معني نيست كه آنها در آجودانيه، فرمانيه و الهيه ساكن شوند بلكه حاشيه‌نشين شهرها مي‌شوند.
به گفته رئيس شوراي شهر، اينطور نيست كه تهران حاشيه‌نشين نداشته باشد بلكه شهرهاي حاشيه‌اي دارد كه هركدام بيش از 500هزار نفر جمعيت را از روستاهاي اقصي نقاط كشور به‌خود جذب كرده است بدون اينكه براي زندگي تعريف داشته يا از استانداردهاي لازم براي سكونت برخوردار باشد. يكي ديگر از محورهاي سخنراني ديروز مهدي چمران پرداختن به روح و روان شهر در كنار توسعه فيزيكي آن است. وي دراين باره گفت: شهر يك فيزيك و ظاهر و يك روح و روان دارد درحالي‌كه ما روح و معنويت شهرها را فراموش كرده‌ايم.
يكي از انتقادات مطروحه از سوي رئيس شوراي شهر تهران هويت معماري پايتخت بود. وي گفت: درحالي‌كه در جايگاه بالايي از نظر هويت معماري قرار داريم اما اين هويت را از بين برده‌ايم. وي در اين‌باره به ساختمان تمام شيشه‌اي وزارت نيرو و بانك مركزي اشاره كرد و گفت: اين تقليدهاي بيجا از معماران غربي خنده‌دار است و ارتباطي با معناي شهر و روح شهر كه بايد ارتقا يابد، ندارد. وي پرسيد:
مسكن از ريشه تسكين مي‌آيد اما آيا مسكن ما محل آرامش است؟ آيا آپارتمان‌هاي ما نوعي گسست اجتماعي، فرهنگي و فكري به‌وجود نياورده است؟ در شهر، خيابان‌ها و اتوبان‌هايي ساخته مي‌شود كه محلات قديمي را پاره پاره مي‌كند و گسست فرهنگي و اجتماعي را موجب مي‌شود بنابراين به‌نظر مي‌رسد كه محوريت انسان در شهر به فراموشي سپرده شده است. تأكيد چمران اين بود كه بايد هم به فيزيك و هم به‌معناي شهر با هم توجه شود.وي در عين حال بابت اينكه مديريت شهري در كشور هنوز جا نيفتاده، انتقاد كرد و گفت: متأسفانه از جاهاي مختلف به جاي اينكه مديريت شهري تقويت شود مورد حمله قرار مي‌گيرد و تضعيف مي‌شود.
- رصدخانه تهران، بالاتر از استانداردهاي جهاني
همچنين پيام معاون دبيركل و مدير اجرايي برنامه اسكان بشر سازمان ملل متحد توسط نماينده وي در ايران قرائت شد.
سيامك مقدم ضمن قدرداني از همكاري شهرداري تهران بابت اينكه كمك كرد تا نخستين برنامه روز جهاني شهرها در ايران به اجرا درآيد، گفت: شهرداري تهران يك كار بسيار ارزشمند و مهمي در حد استانداردهاي جهاني و حتي بالاتر در تهران به انجام رسانده و آن احداث رصدخانه تهران است كه متأسفانه كمتر شناخته شده است. وي خواستار آن شد تا اطلاعات و تجربيات رصدخانه تهران براي ساير شهرهاي بزرگ كشور نيز منتقل شود تا مسئولان و برنامه‌ريزان امور شهري ساير شهرهاي ايران نيز از اين تجربه ارزنده بهره‌مند شوند.
بنابراين گزارش، مقدم پس از اين اظهارات به قرائت پيام «خوان‌كلاوس» مديراجرايي برنامه اسكان بشرملل متحد پرداخت. در بخشي از پيام آمده است: بيش از دوسوم جمعيت دنيا يعني نزديك به 5ميليارد نفر تا سال2030 در شهرها زندگي خواهند كرد و فشار بر مسكن، خدمات و زيرساخت‌ها، منابع و محيط‌زيست افزايش خواهد يافت.
در اين پيام همچنين در تعريف ويژگي‌هاي شهري كه به خوبي در آن برنامه‌ريزي صورت گرفته شده باشد به استفاده بهينه از تراكم، ارائه خدمات مقرون‌به‌صرفه، بالا بودن نرخ اشتغال، فراهم بودن فرصت‌هاي اقتصادي اشاره و تأكيد شد: اگر در روند رشد شتابان شهري شدن بازنگري صورت نگيرد، عواقب نامطلوبي همچون افزايش تبعيض، نابرابري و تخريب محيط‌زيست رخ خواهد داد. بنابراين روز جهاني شهرها ايجاد شده تا نقش كليدي شهرها در زندگي روزمره را يادآوري كند و اثرات مثبتي كه شهري شدن با مديريت مناسب مي‌تواند بر اقتصاد و توسعه محيطي و اجتماعي داشته باشد را پاس دارد.
- رشد شهرنشيني 13درصد بالاتر از جهان
سيدمحمد پژمان، معاون وزير راه و شهرسازي نيز ازجمله شركت‌كنندگان در مراسم روز گذشته بود. وي ضمن تشكر از مديران شهري، شهرداري و شوراي شهر تهران كه در همه ابعاد اقتصادي، اجتماعي، فرهنگي و سياسي به شكلي مفيد و مؤثر با كمترين امكانات در حال اداره كردن شهر هستند، گفت: در حال حاضر ميانگين رشد شهرنشيني در جهان 60درصد و دركشور ما 73درصد است و همه‌‌چيز گواه بر اين است كه اين روند ادامه دارد و از آن گريزي نيست مگر اينكه تغييرات و تحولاتي در سياستگذاري و روند توسعه كشور داشته باشيم.
آنچه از نظر پژمان اهميت دارد، اين است كه رشد شهرنشيني با يك توسعه پايدار و در تعامل با مجموعه ظرفيت‌ها و امكانات محيط‌زيستي باشد. وي گفت: براساس مطالعات آمايشي بايستي تمام ظرفيت‌هاي كشور و خطرات آن مشخص شود و متناسب با آن اجازه داد تا كار و فعاليت و سكونت رقم بخورد.
پژمان در توضيح مشكلاتي كه به برنامه‌ريزان شهري تحميل شده است، گفت: طي 50سال اخير اين حجم جابه‌جايي و تغيير و تحول از طاقت و توان اقتصاد كشوري بيرون است درحالي‌كه در قبال اين جابه‌جايي‌ها حساسيت كافي نداشتيم و بررسي نكرديم كه اين روند خيلي مفيد و متناسب با ظرفيت‌هاي كانون شهرها نيست و بايد به‌نحوي تخفيف يابد و به سمتي كه ظرفيت و امكانات كافي دارد، سوق داده شود. يكي ديگر از دغدغه‌هاي معاون وزير راه و شهرسازي در مراسم روز جهاني شهرها اين بود كه طرح‌هاي جامع و تفصيلي ضمانت اجرايي لازم را ندارند و اين همه نارسايي‌ها به اين دليل است كه درصد تحقق طرح‌هاي جامع و تفصيلي زير 25درصد است.
به گفته پژمان، در نظام اداري و اجرايي كشور هنوز جايگاه مديريت شهري روشن نيست و مديريت شهري در سلسله‌مراتب نظام اجرايي و بودجه‌اي جايي ندارد و اين نقصي است كه چند دهه با آن دست به گريبان هستيم و بايد برطرف شود. پسماند، آلاينده‌هاي آب، خاك و هوا هم از نظر معاون وزير راه و شهرسازي زندگي بشر را به خطر انداخته است. وي ادامه داد: به هرصورت مديريت شهري به‌رغم فراهم‌كردن همه زيرساخت‌ها و روبناهاي شهري با يك مشكل بزرگ مواجه است و آن مشكلات فرهنگي و اجتماعي است. پژمان دراين باره به گسست اجتماعي، طبقاتي‌شدن، كمبود فضاهاي شهري، ضعف آموزشي و فرهنگ شهروندي و... اشاره كرد وگفت: حتي اگر بهترين كالبد شهري را فراهم كرده اما به روح شهر نپرداخته باشيم، دچار ضعف خواهيم شد.
پيشنهادي كه ديروز از سوي معاون وزير راه به آن اشاره شد، دريافت هزينه‌هاي واقعي زندگي شهري در كلانشهرها بود، زيرا در غير اين صورت امكان مديريت براي مديران شهري وجود نخواهد داشت. درعوض توزيع خدمات، امكانات و كار و فعاليت در سطح شهرهاي كوچك و كم‌هزينه‌كردن زندگي در حومه شهرها بايد به اجرا درآيد تا به نحو بسيار آشكار احساس و باعث شود تا جابه‌جايي جمعيت به سمت شهرهاي بزرگ كمتر شود.
- رونمايي از جايزه خشت طلايي
ديروز همزمان با روز جهاني شهرها به ابتكار شهرداري از جايزه بين‌المللي «خشت طلايي» رونمايي شد. شهرام گيل‌آبادي، رئيس مركز ارتباطات و امور بين‌الملل شهرداري تهران و دبير اين مراسم با اشاره به اينكه از اين پس هرسال در چنين روزي جايزه خشت طلايي به شهرهاي برتر كه در ارتقاي كيفيت زيست شهري بيشترين تأثير‌گذاري را داشته‌اند اهدا خواهد شد، گفت: امسال هيأت داوران از حوزه‌هاي مختلف 25پروژه شهري را مدنظر قرار دادند كه 10پروژه شايسته رقابت اصلي دانسته شد و در نهايت از ميان آنها 3پروژه در حوزه‌هاي زيرساختي، فضاي سبز و گردشگري منتخب شدند.
به همين مناسبت جايزه نخست خشت طلايي تهران به‌خاطر توسعه فضاي سبز شهري و بابت پروژه باغ ايراني به علي‌محمد مختاري، مديرعامل سازمان پارك‌ها و فضاي سبز شهرتهران، جايزه خشت طلايي دوم در حوزه توسعه زيرساخت‌هاي شهري به پروژه برتر پل صدر و تونل نيايش به نمايندگي سيدمازيار حسيني، معاون فني و عمراني شهرداري تهران و جايزه سوم خشت طلايي نيز بابت توسعه فضاهاي گردشگري به پل طبيعت به نمايندگي اردشير نوريان، مديرعامل اراضي عباس‌آباد اهدا شد.
گيل‌آبادي در اين مراسم طي سخناني حضور متخصصاني كه به ارتقاي زندگي مردم كمك مي‌كنند را باعث افتخار دانست و گفت: خرسنديم كه در ديپلماسي شهري جايزه بين‌المللي «خشت طلايي تهران» در كنار 12جايزه بين‌المللي مطرح در دنيا، قرار خواهد گرفت و مرجعيت ما بسط و گسترش خواهد يافت. به گفته گيل‌آبادي، شهر تهران به يك شهر مولف تبديل شده و در مرجعيت آن همين بس كه شهرهاي مختلف جهان سعي در برقراري ارتباطات وسيعي با تهران دارند. وي دغدغه امروز مديريت شهري را ارتقاي كيفيت زندگي مردم دانست و گفت: به همين دليل با تهيه پيوست‌هاي اجتماعي و فرهنگي براي پروژه‌هاي شهري سعي مي‌شود بهترين‌ها براي زندگي مردم فراهم شود.