نماينده‌هاي مجلس هشدار مي‌دهند تكليف سهام عدالت بايد هرچه سريع‌تر روشن شوداما دولت هنوز لايحه آزادسازي را به مجلس تحويل نداده است. به گزارش همشهري، طرح سهام عدالت از سال 1384 كه نخستين‌بار مطرح شد تاكنون فرازو نشيب‌هاي زيادي را طي كرده است. بهار سال آينده دقيقا 10سال از زمان ارائه نخستين طرح‌ها در مورد سهام عدالت مي‌گذرد اما مردم پس از يك دهه مي‌پرسندسهام‌شان كجاست؟ مردم نمي‌دانند مالك چه سهامي هستند.
قرار بود دولت براي اينكه هرچه سريع‌تر تكليف سهام عدالت روشن شود طرحي را در قالب لايحه به مجلس ارائه كند. اين لايحه تدوين شده اما ماه‌هاست كه مجلس در انتظار تصويب آن در هيأت دولت و تحويل گرفتن آن است، اما هنوز هيچ خبري از اين لايحه نيست. برخي كارشناسان از آن بيم دارند كه طرح سهام عدالت مورد استفاده‌هاي سياسي دولت قرارگيرد به همين دليل مي‌گويند اين لايحه بايد هر چه سريع‌تر به مجلس ارائه شود و نبايد به سال آينده يعني زمان برگزاري انتخابات مجلس شوراي اسلامي موكول شود كه مبادا از اين طرح بهره‌برداري سياسي شود.
حتي محمدرضا پورابراهيمي، نايب‌رئيس كميسيون اقتصادي مجلس در گفت‌وگو با همشهري هشدار داد اگر دولت هر چه سريع‌تر لايحه آزادسازي سهام عدالت را به مجلس تحويل ندهد مجلس كار خودش را انجام خواهد داد. حتي چند وقت پيش 2گروه از نماينده‌هاي مجلس با تدوين طرحي قصد داشتند كه طرح سهام عدالت را در قالبي خارج از لايحه‌اي كه دولت تدوين كرده است به پيش ببرند كه فوريت آن در مجلس رأي نياورد.
- صدمات تأخير
تأخيردولت در تحويل لايحه آزادسازي سهام عدالت به مجلس در حالي رخ مي‌دهد كه حسن روحاني رئيس‌جمهور آذر‌ماه سال گذشته وقتي در حال تحويل لايحه بودجه سال 93 به مجلس بود وعده داد سهام عدالت ظرف 2ماه آزاد شود اما از آن زمان تاكنون اين كار اتفاق نيفتاده است.
كارشناسان معتقدند بلاتكليفي سهام عدالت ضربات مهلكي در درجه اول به اقتصاد كشور و در وهله دوم به صنايع زده است؛ چرا كه هنوز كسي نمي‌داند مديريت آن بخش از سهام شركت‌هايي كه در قالب سهام عدالت واگذار شده در دست كيست. بروز مشكلات حاد مديريتي در سهام شركت‌هاي پتروشيمي و به تازگي تصميم‌گيري در مورد اساسنامه نمونه بانك‌ها ازجمله اين موارد است كه ضرورت تصميم‌گيري درباره سهام عدالت را بسيار حياتي كرده اما گويا هيأت دولت فعلا قصد ندارد لايحه را به مجلس بفرستد.هنوز هيچ خبري در اين‌باره نيست.
اما اينها همه ماجرا نيست؛ در طول يك سال گذشته نايب‌رئيس كميسيون اقتصادي مجلس شوراي اسلامي بارها از وجود فساد در شركت‌هاي سرمايه‌گذاري استاني خبر داده است كه ضربه زيادي به اقتصاد زده‌اند.در حال حاضر مجموع كل سهام عدالت كه تخمين زده مي‌شود بين 90تا 100هزار ميليارد تومان (معادل 30ميليارد دلار) است در سبد سهام 30شركت سرمايه‌گذاري استاني مديريت و اداره مي‌شود كه بايد پس از آزادسازي به مردم اختصاص يابد اما به گفته محمدرضا پورابراهيمي در حال حاضر فساد زيادي در شركت‌هاي سرمايه‌گذاري استاني وجود دارد به‌طوري كه براي مديريت سهام عدالت ميلياردها تومان حق مديريت و حضور دريافت مي‌شود، درصورتي كه هيچ كاري انجام نمي‌شود.
او با بيان اينكه‌سهام عدالت هيچ متولي ندارد، در نتيجه هيچ پاسخگويي هم ندارد، افزود: متأسفانه 250نفر به‌صورت مافيايي به حوزه سهام عدالت وارد شده و شركت‌هاي بزرگ كشور از سوي سهام عدالت دچار آسيب شده‌اند. دولت هر چه سريع‌تر لايحه را به مجلس بدهد.
محمدرضا پورابراهيمي همچنين درباره آزادسازي سهام عدالت به همشهري گفت: درخواست ما اين است كه دولت هر چه سريع‌تر لايحه سهام عدالت را به مجلس ارائه كند. اگر دولت اين طرح را هرچه سريع‌تر به مجلس ارائه نكند ما خودمان كار خودمان را انجام مي‌دهيم و جلو مي‌رويم.وي در پاسخ به اين پرسش كه پيشنهاد شما براي طرح آزادسازي سهام عدالت چيست؟ گفت: پيشنهاد من اين است كه آزادسازي سهام عدالت در قالب صندوق‌هاي قابل معامله در بورس انجام شود.او تأكيد كرد:حدود 35هزار ميليارد تومان از كل سهام موجود در سبد عدالت بايد فروخته شود تا اقساط دولت پرداخت شود و كار آزادسازي سهام عدالت آزاد شود وبهترين روش براي اين كار اختصاص سهام در قالب صندوق سرمايه‌گذاري است.
او در عين حال به دولت پيشنهاد كرد:دولت مي‌تواند اين ميزان سهام را تهاتر كند و به پيمانكاراني بدهد كه از دولت طلب دارند، بر اين اساس بدهي دولت به پيمانكاران هم تسويه مي‌شود.پورابراهيمي با بيان اينكه نحوه واگذاري مي‌تواند به‌صورت فروش سهام هم نباشد، تأكيد كرد: حتما نبايد سهام فروخته شود تا از طريق آن بدهي مردم به دولت (بابت سهام عدالت) تسويه شود كه به بازار سهام هم فشار وارد شود بلكه اين كار مي‌تواند در قالب تهاتر سهام با پيمانكاران هم انجام شود.
- لايحه آماده است
ميرعلي اشرف‌پوري‌حسيني، مديرعامل سازمان خصوصي‌سازي هم در گفت‌وگو با همشهري و در پاسخ به اين پرسش كه كار آزادسازي سهام عدالت چه زماني انجام مي‌شود؟ گفت:كاري كه ما به‌عنوان سازمان خصوصي‌سازي مي‌توانستيم انجام دهيم اين بود كه تلاش كنيم اشكالات سال‌هاي قبل مربوط به سهام عدالت را اصلاح كنيم. براي اين كار يك سال كار انجام شد تا در نهايت متن پيش‌نويس لايحه دولت آماده شود و در آن اشكالات مربوط به سهام عدالت اصلاح شد.
او افزود: اين طرح در حال حاضر بايد در هيأت دولت تصويب شود و به مجلس برود كه اميدواريم اين كار تا قبل از عيد انجام شود تا هم تكليف سازمان خصوصي‌سازي به‌عنوان مجري و هم مردم كه مشمولان سهام عدالت هستند زود‌تر روشن شود.از پوري‌حسيني پرسيديم آيا اين سهام در قالب صندوق‌هاي قابل‌معامله در بورس واگذار مي‌شود؟ او پاسخ داد: صندوق‌هاي قابل معامله هم يكي از گزينه‌هاي مطرح در اين لايحه است. شايد مجلس اين طرح را قبول كند يا قبول نكند.
پوري‌حسيني در پاسخ به اين نظر كه اگر لايحه جديد دولت تا 5ماه آينده تصويب نشود با توجه به در پيش رو بودن انتخابات مجلس دهم، شايد دچار مشكل شود و تصويب نهايي قانون آزادسازي سهام عدالت به تعويق بيفتد، گفت: نه هيچ اتفاقي نخواهد افتاد. بالاخره 8 سال است كه طرح واگذاري سهام عدالت آغاز شده و اين كار دنبال خواهد شد. دولت هم در حال انجام كار‌هاي مربوط به اين موضوع است.
- ارزش سهام عدالت اكنون چقدر است؟
براساس آخرين اطلاعات، در حال‌حاضر ارزش سهام عدالت براي هر نفر تا 2ميليون و 300هزار تومان رسيده است. ارزش سهام هر فرد در ابتدا يك ميليون تومان بود. تاكنون به 42ميليون نفر از دهك‌هاي مختلف جامعه يك ميليون تومان سهام عدالت مجموعا 42هزار ميليارد تومان سهام واگذار شد. در حال حاضر مشخص نيست ميزان سهام عدالت چقدر رشد كرده و هيچ نهادي هم مسئوليت ارائه گزارشي در اين‌باره را برعهده نگرفته است اما محاسبات نشان مي‌دهد در حال حاضر ارزش كل سبد سهام عدالت به 90تا 100هزار ميليارد تومان رسيده است. ماجرا از اين قرار است كه پس از آنكه شاخص‌هاي بورس در سال‌هاي90تا 92 رشد كرد ارزش سبد سهام عدالت هم به موازات شاخص‌هاي بورس رشد كرد.
بخش زيادي از سهام شركت‌هايي كه به سبد سهام عدالت اختصاص پيدا كرده است دربورس دادوستد مي‌شود؛ به همين دليل از زماني كه شاخص بورس شروع به رشد كرد؛ ارزش سبد سهام عدالت هم رشد كرد به‌طوري كه ارزش ميزان كل دارايي‌هايي كه در قالب سهام در سبد سهام عدالت وجود دارد از 40هزار ميليارد تومان به روايتي به 90و به روايت ديگري به 120هزار ميليارد تومان رسيده است. اين يعني اينكه داراي سهام هريك از مشمولان از يك ميليون تومان به 2تا 3ميليون تومان افزايش پيدا كرده است.
- آزادسازي سهام عدالت يعني چه؟
اكنون پرسش مردم اين است كه چرا با وجود اينكه به هر نفر يك ميليون تومان سهام اختصاص يافته اما هيچ‌كس اجازه خريدو فروش آن را ندارد؟ مشكل اينجاست اولا هنوز كل رقم اقساطي كه هر فرد بايد بابت ميزان سهامي كه دريافت كرده پرداخت كند به‌حساب دولت واريز نشده است و دوما اينكه مشخص نيست سهام واگذار شده به مردم چگونه بايد مديريت شود. سهام واگذار شده به مردم متعلق به دولت بود. در واقع اينها سهام شركت‌هايي است كه قبلا متعلق به دولت بود اما براساس قانون اصل 44 به سبد سهام عدالت اختصاص پيدا كرد تا به مردم واگذار شود.
به همين دليل هر فرد بايد مبلغ يك ميليون تومان به‌حساب خزانه دولت پرداخت كند. بر همين اساس قرارشد از محل سود سالانه سهام عدالت به‌صورت اقساط بدهي مردم به دولت پرداخت شود اما اكنون كه دست‌كم 5سال از زمان واگذاري سهام عدالت مي‌گذرد هنوز مبلغ سود يك ميليون توماني سهام عدالت به 300هزار تومان هم نرسيده است. اين يعني اينكه مردم بايد سال‌ها صبر كنند تا سهامي كه در دست دارند 700هزار تومان ديگر هم سود كند تا بدهي‌شان را به دولت پرداخت كنند تا بعد از آن سهام عدالت اصطلاحا آزاد شود و بتوانند به‌صورت واقعي مالك سهامشان شوند. اين بخش‌كليدي ماجرا و همان چيزي است كه اخيرا دولت بابت تعيين تكليف آن لايحه جديد نوشته و قرار است اين لايحه براي تصويب نهايي به مجلس برود.