به همين دليل كه پيشگيري بهتر و ارزان‌تر و راحتتر از درمان است، مديران حوزه سلامت شهري براي پيشگيري از بروز بيماري‌هاي مختلف در شهروندان راه‌هايي را برنامه‌ريزي كرده‌اند. معاينه‌هاي پزشكي رايگان در سراسر سال يكي از اين راه‌هاست و در كنار آن فرهنگسازي، اطلاع‌رساني و آگاه كردن شهروندان با جنبه‌هاي مختلف انواع بيماري‌ها از فعاليت‌هاي خاص اداره كل سلامت شهرداري در طول اين سال‌ها بوده است. خانه‌هاي سلامت محله‌ها و كانون‌هاي آن در اين ميان فعال بوده و به‌خصوص در اين چند سال اخير بار زيادي از اين فعاليت‌ها را به دوش كشيده‌اند. اگر مي‌خواهيد در جريان خدماتي كه اين مراكز به شما ارائه مي‌دهند، قرار بگيريد، خواندن اين مطلب را از دست ندهيد.
ديابت
به قند خونت شليك كن
خانه سلامت هر محله‌اي يك خانه ديابت هم دارد كه از اسمش كاملا پيداست در چه زمينه‌اي فعاليت مي‌كند. تعداد افراد مبتلا به ديابت كه از بيماري خود اطلاعي ندارند كم نيستند، به‌خصوص در تهران و سبك زندگي در چنين كلانشهري. يكي از مهم‌ترين اقداماتي كه اداره كل سلامت در زمينه ديابت انجام مي‌دهد، آشنا كردن شهروندان با اين بيماري و عوارض آن است. مثلا نشست‌ها و كلاس‌هاي آموزشي در اين رابطه برگزار مي‌كند. شناخت انواع ديابت و عوارض ناشي از آن، تغذيه و ديابت، ديابت و ورزش، ديابت و گروه‌هاي خاص مثل زنان باردار يا سالمندان و... موضوع اين بحث‌هاي آموزشي در حوزه ديابت و قندخون هستند. تست رايگان قندخون هم يك روز در هفته در خانه‌هاي سلامت انجام و در كنار آن توصيه‌ها و آموزش‌هاي لازم به شهروندان ارائه مي‌شود. اين تست‌هاي رايگان پاي ثابت برنامه‌هاي اجتماعي و فرهنگي مختلف شهر در تمام طول سال هستند و به هر مناسبتي در گوشه و كنار شهر مي‌توان سراغ آنها را گرفت.
چاقي
به صرف تناسب اندام
افزايش وزن و چاقي اتفاق انكارناپذيري است كه روزبه‌روز پررنگ‌تر از قبل، شهروندان شهرهاي بزرگ را درگير خود مي‌كند. پيشگيري از چاقي و عوارض آن بين شهروندان به يكي از دغدغه‌هاي حوزه سلامت شهروندان تبديل شده، آنقدر كه براي جلوگيري از آن اداره كل سلامت، حضور در باشگاه‌هاي چاقي را پيشنهاد كرده است؛ مراكزي كه هم مشاوره‌هاي پزشكي و تغذيه‌اي با حضور كار‌شناسان ورزش و تغذيه را امكان‌پذير مي‌كنند و هم امكان ورزش در آنها مهياست. سراي محله‌ها، خانه‌هاي سلامت و كانون‌هاي پيشگيري از چاقي ازجمله جاهايي هستند كه در آن مي‌توانيد مشاوره‌هاي پزشكي و ورزشي را براي پيشگيري از چاقي يا درمان چاقي دريافت كنيد. آشنايي با الگوهاي غذايي سالم، شناخت عوارض چاقي و اضافه وزن، بررسي روش‌هاي اشتباه رايج در رژيم غذايي و... موضوعاتي هستند كه در رابطه با آنها مي‌توانيد سراغ كلاس‌هاي آموزشي در اين مراكز را بگيريد.
فشارخون
خونت را فشار نده
افزايش چاقي و ديابت، احتمال افزايش افراد مبتلا به فشارخون را هم در جامعه ايجاد مي‌كند. گاهي اين افزايش فشارخون موقتي و دوره‌اي است. با اين حال مراقبت و كنترل آن چيزي نيست كه بشود آن را سرسري گرفت. معمولا تست فشارخون را در مراكز و محل‌هايي كه تست قندخون انجام مي‌شود، مي‌توان سراغ گرفت. مثل تست قندخون، هر يك از خانه‌هاي سلامت محله‌هاي شهر يك روز در هفته را براي تست فشارخون رايگان اهالي محله اختصاص مي‌دهند. علاوه بر آن در مناسبت‌هاي مختلف در ايستگاه‌هاي موقت سلامت هم اين تست‌ها انجام مي‌شود. در جاهايي مثل ايستگاه‌هاي مترو، فرهنگسرا‌ها، در غرفه‌ها و نمايشگاه‌هاي روزهاي خاص سال مثل ۲۲ بهمن يا مناسبت‌ها و برنامه‌هاي ديگر هم اين برنامه يك پاي مراسم است. كار‌شناسان تغذيه هم در اين مراكز و محل‌ها، براي ارائه مشاوره در زمينه تغذيه و ورزش حضور دارند. گاهي در كنار غرفه‌هاي تست قندخون و فشارخون، غرفه‌هايي هم براي معرفي خاصيت مواد غذايي، به‌خصوص آنها كه براي كنترل قند و فشارخون مؤثر هستند وجود دارد.
تغذيه
غذا عليه بيماري‌هاي مختلف
رفتارهاي اشتباه در تغذيه، انواع بيماري‌ها را هم مي‌تواند در پي داشته باشد؛ از بيماري‌هاي مربوط به دستگاه گوارش گرفته تا ديابت و فشارخون و كم‌خوني و بيماري‌هاي ديگر. درحالي‌كه تغذيه نادرست چنين باري از بيماري‌ها را يدك مي‌كشد، با رعايت اصولي ساده مي‌توان از اين بابت تضميني براي سلامت به‌دست آورد. تغذيه براي گروه‌هاي خاصي از افراد حساسيت بيشتري دارد؛ مثل زنان باردار يا كودكاني كه در سن رشد هستند يا سالمندان. خانه‌هاي سلامت، مدارس، مراكز بهداشتي و درماني و حتي مساجد، ازجمله مراكزي هستند كه اداره كل سلامت شهرداري در طول سال برنامه‌ها و جلسه‌هاي آموزشي درخصوص تغذيه در آن برگزار مي‌كند. يكي ديگر از مواردي كه اين اداره در فعاليت‌هاي آموزشي سعي در توجه و پيشگيري از بروز آن در جامعه دارد، آمار كودكاني است كه با انواع معلوليت‌ها به دنيا مي‌آيند. فرهنگسازي و جلسه‌هاي آموزشي براي مادران شهر در اين زمينه از فعاليت‌هاي جدي اداره كل سلامت است.
ساير بيماري‌ها
مراقب باش گرفتار نشوي
پيشگيري از بروز سرطان، پيشگيري از ايدز، پيشگيري از بروز بيماري‌هاي واگيردار، پيشگيري از بروز پوكي استخوان، پيشگيري از بروز بيماري‌هاي تنفسي، مقابله با كم‌خوني و... ازجمله برنامه‌هاي خانه‌هاي سلامت است طوري كه در طول سال تنها در زمينه‌هاي آموزشي بيش از ۱۵ هزار جلسه در سراهاي محله‌ها، خانه‌هاي سلامت، مدارس و مساجد و مراكز فرهنگي برگزار شده است كه همگي به نوعي با پيشگيري از بروز بيماري‌هاي خاص و گاهي خطرناك در ارتباط هستند. سازمان جهاني بهداشت براي هر يك از اين بيماري‌ها و مقابله جهاني با آنها، روزي را به‌عنوان روز جهاني آن بيماري‌نامگذاري كرده است. همين موضوع دستاويزي شده براي تمركز برنامه‌ها در روز‌ها و هفته‌هاي خاصي از سال روي يك بيماري و تلاش براي از بين بردن آن در جامعه. نشان به آن نشان كه با همكاري جامعه پزشكان، چكاپ‌ها و ويزيت‌هاي خاصي در طول سال به‌صورت رايگان و در سطح وسيع انجام مي‌شود. كانون‌هاي مختلف خانه‌هاي سلامت هم در اين زمينه به كمك مديريت شهري آمده‌اند.
كجا برويم؟
براي دسترسي به خدمات رايگان پيشگيري از بيماري‌ها، كافي است خودتان را به نزديك‌ترين خانه سلامت منطقه‌تان برسانيد. در حال حاضر ۳۹۴ خانه سلامت در محله‌هاي مختلف تهران فعاليت دارند؛ يعني حتي در برخي از محله‌ها، 2خانه سلامت به شهروندان خدمات مي‌دهند. براي پيدا كردن نشاني دقيق و شماره تماس اين خانه‌هاي سلامت و مطلع شدن از خدمات سلامت اين مراكز و زمان ارائه آن كافي است به سايت اداره كل سلامت شهرداري تهران به نشاني salamat. tehran. ir مراجعه كنيد. در اين سايت جدول خانه‌هاي سلامت به تفكيك مناطق شهري پيش روي شما خواهد بود. همچنين در اين سايت الكترونيك مي‌توانيد نشاني باشگاه‌هاي چاقي شهر را مشاهده كنيد. درضمن در خانه‌هاي سلامت، كانون‌هاي مختلفي فعال هستند كه آنها هم خدمات مختلفي را در زمينه سلامت ارائه مي‌دهند. به‌زودي قرار است تمام اين كانون‌ها صاحب يك پايگاه اينترنتي شوند. تعدادي از اين كانون‌ها در حال حاضر سايت خود را راه‌اندازي كرده‌اند و در فضاي مجازي هم فعال هستند؛ مثل سايت اينترنتي كانون معلولان. علاوه بر اخبار و مباحث آموزشي و علمي، از طريق اين سايت‌ها، مشاوره‌هاي اينترنتي هم انجام مي‌شود.
سالمندان
جايي براي جهان‌ديدگان شهر
سالمندي چيزي نيست كه بشود براي پيشگيري از آن اقداماتي انجام داد اما اينكه در اين صفحه به آن پرداخته مي‌شود، به‌دليل توجه ويژه‌اي است كه بايد در اين دوره از زندگي به سلامت داشت. انواع بيماري‌ها در سنين سالمندي راحتتر بروز مي‌كنند. كم‌خوابي، فراموشي، قند خون، فشار خون بالا، پوكي استخوان و انواع شكستگي‌هاي استخواني و... ازجمله بيماري‌هاي اين دوره هستند. افسردگي و حساسيت‌هاي خاص اين دوران را هم به اين ليست اضافه كنيد. براي همين هم كانوني به نام كانون سالمندان در خانه‌هاي سلامت محله شكل گرفته تا سالمندان با جمع شدن در اين كانون‌ها خودشان براي رفع نيازهاي روزمره‌شان تلاش كنند و با مشاركت در فعاليت‌هاي اجتماعي دچار بيماري‌هاي روحي و رواني نشوند. براي پيشگيري و كنترل بيماري‌ها و مشكلات خاص سالمندان، به‌خصوص در خانه‌هاي سلامت، كلاس‌ها و نشست‌هاي آموزشي بسياري در حوزه‌هاي مختلف برگزار مي‌شود؛ مثل پيشگيري از آلزايمر، مصرف دارو در دوره سالمندي، نحوه ايجاد ارتباط فردي و اجتماعي با گروه همسالان، مقابله با احساس تنهايي، پيشگيري از بيماري‌هاي دوره سالمندي و... .
جوانان
خداحافظي با رفتار پرخطر
جوانان، گروه خاص ديگري در جامعه هستند كه به سلامت آنها توجه خاصي شده است. پيشگيري از چاقي در سنين نوجواني و جواني از برنامه‌هايي است كه براي اين گروه به‌صورت مداوم انجام مي‌شود. ضمن آموزش‌هاي كارگاهي و علمي، برنامه‌هاي ورزشي خاصي هم در طول سال براي اين گروه پيش‌بيني شده كه شركت در آنها انگيزه خوبي است براي پيگيري ورزش به‌صورت جدي و حتي حرفه‌اي. بروز رفتارهاي پرخطر از عواملي است كه در دوره جواني و نوجواني بيشتر از هر سن ديگري شايع است. پرخاشگري يكي از اين رفتارهاست. در كنار اين موضوع، گرايش به مصرف انواع مواد‌مخدر را هم اضافه كنيد. براي پيشگيري از رفتارهاي پرخطر و همچنين پيشگيري از مصرف دخانيات، كانون‌هايي در سطح محله‌ها و خانه‌هاي سلامت فعاليت مي‌كنند. كانون پيشگيري از استعمال دخانيات، فعاليت‌هاي گسترده‌اي در زمينه فرهنگسازي انجام مي‌دهد. خانواده‌ها، مخاطب عمده اين فعاليت‌ها و برنامه‌ها هستند. بيماري‌هاي ناشي از مصرف دخانيات، راه‌هاي درست ترك اعتياد، زيان‌هاي اقتصادي مصرف دخانيات براي خانواده و... موضوع كلاس‌هاي آموزشي در اين زمينه در خانه‌هاي سلامت هستند.
برنامه
آموزش ويژه داخل اتوبوس
اتوبوس ديابت را يادتان هست؟ مسئولان خانه‌هاي سلامت، طرح‌ريزي و اجراي آن در شهر را كاري بي‌نظير در دنيا مي‌دانند. اين اتوبوس‌ها از نيمه ماه مبارك رمضان ۲سال پيش پا به خيابان‌هاي شهر گذاشتند. كانون‌هاي ديابت براي ارائه خدمات به مبتلايان به اين بيماري يا افرادي كه درمعرض آن هستند تشكيل شد. با اين حال، گسترش ديابت در دنيا و البته در كشور و به تبع آن در شهر، ايده راه‌اندازي اين اتوبوس را در ذهن اداره سلامتي‌ها كاشت؛ با اين هدف كه افراد دسترسي بهتري به اين خدمات داشته باشند. اجراي اين طرح با همكاري شركت واحد اتوبوسراني شهر تهران و بخش خصوصي انجام شد. اتوبوس ديابت با مديريت اداره سلامت منطقه ۷ شهرداري تهران، هر هفته در يكي از مناطق ۲۲ گانه و در يكي از اماكن عمومي و پرتردد مستقر مي‌شود. مشاوره تخصصي پزشكي، تست قندخون، قد و وزن، ارائه آموزش‌هاي گروهي و انفرادي و توزيع اقلام آموزشي در اين اتوبوس انجام مي‌شود.