آمار نشان مي‌دهد كه حدود ۳۰ درصد از گاز مصرفي در ساختمان‌ها مصرف مي‌شود. اين در حالي است كه با رعايت برخي اصول اوليه و گاه ساده مي‌توان تا ميزان قابل توجهي در مصرف گاز خانگي صرفه‌جويي كرد. با شروع فصل سرد سال هم بايد توجه بيشتري در مصرف بهينه گاز نشان دهيم تا همه شهروندان در نقاط مختلف كشور بتوانند به آساني از اين موهبت الهي بهره‌مند شوند. اين مطلب راهنما به كمك محمد ميرزايي، رئيس امور بهينه‌سازي انرژي در تأسيسات و تجهيزات ساختمان شركت بهينه‌سازي مصرف سوخت تهيه شده است.
دما را تنظيم كنيد
براي كاهش مصرف گاز، تنظيم هميشگي دماي محل زندگي و يا كار اهميت دارد. اگر دماي خانه را همواره روي درجه ۱۸ تا ۲۱درجه سانتي‌گراد نگه داريم تا ۲۵درصد از مصرف بيهوده گاز جلوگيري كرده‌ايم. بهتر است در اين ماه‌ها حتي در خانه از لباس‌هايي كه گرم و پوشيده هستند استفاده كنيم. اگر در خانه، اتاق‌هاي داريم كه از آنها استفاده نمي‌كنيم، بهتر است درشان را بسته نگه داريم. همچنين بهتر است شعله بخاري را هميشه در يك حالت استاندارد قرار دهيم تا بتوانيم از گرماي مطبوع آن بهره‌مند شويم. در ساعت‌هاي نزديك به ظهر كه دماي هوا در بيشتر شهرهاي ايران بالا‌تر مي‌رود، مي‌توانيد كاملا بخاري را خاموش كنيد يا شعله‌هاي آن را در پايين‌ترين ميزان قرار دهيد.
ظرف كوچك، شعله كوچك
اجاق گاز ازجمله وسايل پرمصرف گازسوز خانه شماست. هميشه از تميز‌بودن خروجي‌هاي شعله پخش‌كن گاز اطمينان حاصل كنيد. بعضي‌ها عادت دارند هميشه روي صفحه گازشان فويل آلومينيومي بگذارند. اين كار باعث كندي تهويه هوا و رسيدن اكسيژن به شعله پخش‌كن مي‌شود و راندمان آن را كاهش مي‌دهد. نكته مهم ديگر در رابطه با كاهش مصرف اجاق گاز اين است كه ظروف كوچك را روي شعله كوچك و ظروف بزرگ را روي شعله بزرگ بگذاريد. قرار دادن ظروف كوچك روي شعله بزرگ مدت زمان پخت را كاهش نمي‌دهد و افزايش ۲۵درصدي گاز را به همراه خواهد داشت. هنگام آشپزي، در ظروف را حتما روي آن قرار دهيد تا مدت پخت‌وپز كاهش پيدا كند.
بخاري با برچسب انرژي
معمول‌تريـــن وسيله گرمايشي خانه‌هاي ايراني همين وسيله گرمازاست. اگر مي‌خواهيد ميزان مصرف گاز خانگي‌تان كاهش محسوسي داشته باشد هنگام خريد بخاري به چند نكته مهم توجه كنيد؛ نخست اينكه بخاري را متناسب با فضايي كه در اختيار داريد انتخاب كنيد. خريد بخاري بزرگ و شيك الزاما به‌معناي افزايش بهره‌وري نخواهد بود. براي انتخاب بخاري مناسب با متراژ خانه‌تان مي‌توانيد با فروشنده‌هاي باتجربه مشورت كنيد. نكته مهم ديگر استانداردبودن بخاري‌اي است كه قصد خريد آن را داريد. بخاري‌هاي استاندارد همگي داراي برچسب انرژي هستند. بهتر است هنگام خريد، بخاري‌اي را انتخاب كنيد كه برچسب انرژي آن رده A و B را نشان دهد. اين بخاري‌ها بيشترين ميزان صرفه‌جويي را براي شما به همراه خواهند داشت. پس از آن رده‌هاي C و D هستند كه كمترين ميزان صرفه‌جويي را دارند. بخاري‌هايي كه رده انرژي G روي آنها نشان داده شده مصرف بالايي خواهند داشت و ميزان مصرف گاز ماهانه شما را بالا مي‌برد. سعي كنيد بخاري را در جاي درستي نصب كنيد. استفاده از لوله بخاري در اندازه‌هاي غيراستاندارد هم اتلاف انرژي را به همراه خواهد داشت.
گرما از كف جواب مي‌دهد
اگر در حال ساخت خانه هستيد و يا مي‌خواهيد سيستم گرمايشي خانه‌تان را تغيير دهيد، بهتر است به سامانه‌هاي گرمايشي از كف بيشتر فكر كنيد. مصرف اين نوع سامانه‌ها حتي از پكيج‌هاي استاندارد هم پايين‌تر است، ضمن اينكه راندمان حرارتي بسيار مطلوب‌تري هم دارد. هنگامي كه گرما از كف خانه به محيط آن وارد مي‌شود، همه نقاط اتاق‌ها به‌صورت يكسان گرم شده و بالا‌ترين اثرگذاري را در پي خواهد داشت. با ورود سامانه‌هاي گرمايشي از كف طي سال‌هاي اخير، خريد و نصب آن هم براي مصارف خانگي بسيار مقرون به صرفه است.
عايق فراموش نشود
عايق كاري صحيح محيط خانه ازجمله مواردي است كه مي‌تواند مصرف گاز شما را تا ۳۵درصد كاهش دهد. حتي اگر خانه شما هنگام ساخته شدن، عايق كاري مناسبي نداشته باشد، باز جاي نگراني نيست چرا كه روش‌هاي جديد عايق‌كاري ديوار‌ها و كف ساختمان به شما اين امكان را مي‌دهد تا جلوي اتلاف انرژي گاز را بگيريد. اگر در شهرهايي زندگي مي‌كنيد كه دماي هواي آنجا بسيار پايين است، استفاده از پنجره‌هاي دوجداره جلوي حدود ۲۰ درصد از اتلاف گرماي حاصل از سوخت گاز از طريق پنجره‌ها را مي‌گيرد.
حواستان به مصرف‌كننده‌ها باشد
اين روز‌ها پكيج‌هاي خانگي جاي موتورخانه‌هاي بزرگ و قديمي را در خانه‌ها گرفته‌اند و اثرگذاري بيشتري دارند. با اين حال، دانستن نكاتي درباره اين دو وسيله پرمصرف در ماه‌هاي سرد سال مي‌تواند از اتلاف بي‌رويه گاز جلوگيري كند.
پكيج: هنگام خريد پكيج هم مثل ديگر وسايل گرمازاي خانه به برچسب انرژي آن توجه داشته باشيد و سراغ مدل‌هاي كم مصرف برويد. حتي المقدور پكيج را در جايي نصب كنيد كه به ميزان اكسيژن كافي دسترسي داشته باشد. اين امر احتراق گاز را تسهيل مي‌كند و كارايي آن را افزايش مي‌دهد. همچنين تا جايي كه ممكن است پكيج را جايي نصب كنيد كه به محل مصرف آب گرم نزديك‌تر باشد. اين امر باعث كاهش اتلاف گرما و همينطور مصرف گاز خواهد شد. شير خروجي آبگرم رادياتور‌ها را تنها در فصول سرد سال باز نگه داريد و درجه آبگرم را نسبت به ميزان و نوع مصرفتان تنظيم كنيد.
موتورخانه: اگر براي تأمين گرمايش خانه از موتورخانه استفاده مي‌كنيد بايد بدانيد كه متناسب بودن موتورخانه با ميزان مصرف مهم است. مشعل‌هاي موتورخانه را متناسب با ديگ آن انتخاب كنيم و از استاندارد بودن آن هم مطمئن شويم. پمپ موتورخانه هم بايد با سيستمي كه انتخاب كرده‌ايم همخواني داشته باشد تا آبگرم را به راحتي در جريان بيندازد و به بخش‌هاي ديگر فشار وارد نكند. اگر موتورخانه‌تان قديمي است، بهتر است يك سيستم حسگر حرارتي را روي آن نصب كنيد تا هميشه از دماي استاندارد آب مطمئن شويد. نصب حسگر‌ها مي‌تواند ۱۵ درصد از مصرف گاز خانگي را در موتورخانه‌ها كاهش دهد، علاوه بر اينكه با كاهش كاركرد، استهلاك قطعات موتورخانه را نيز به تأخير مي‌اندازد. مهم‌ترين نكته‌اي كه بايد درباره موتورخانه اجرايي شود، عايق كاري تمام لوله‌ها از خروجي منبع تا واحدهاي ساختماني و مسير برگشت آن است. عايق كاري صحيح از اتلاف گرماي آب جلوگيري مي‌كند و مي‌تواند مصرف گاز را به‌صورت محسوسي كاهش دهد.
كمتر توي حمام بمانيد
هنگام خريد آبگرمكن به استانداردبودن و رده انرژي آن توجه داشته باشيد. آبگرمكن‌هايي كه رده انرژي A روي آنها حك شده نسبت به آبگرمكن‌هايي كه برچسب انرژي G دارند ۳۲درصد كمتر گاز مي‌سوزانند. تا آنجا كه ممكن است مدت زمان استحمام را كوتاه‌تر كنيد تا به همان ميزان گاز مصرفي‌تان را كاهش دهيد. در طول ماه‌هاي گرم سال، درجه آبگرمكن را نسبت به ماه‌هاي سرد سال مي‌توانيد كمتر كنيد تا حدود ۲۰درصد صرفه‌جويي داشته باشيد. اين روز‌ها استفاده از آبگرمكن‌هاي خورشيدي در حال گسترش است. استفاده از اين نوع آبگرمكن‌ها علاوه بر اينكه مصرف گاز شما را تقريبا صفر مي‌كند، تأثير مثبتي هم بر محيط‌زيست خواهد داشت. خريد و نصب آبگرمكن‌هاي خورشيدي به‌ويژه در شهرهايي كه دماي بالاتري دارند كاملا مقرون به صرفه است.
كارشناس مهمان
مردي كه به فكر گاز است
محمد ميرزايي، رئيس امور بهينه‌سازي انرژي در تأسيسات و تجهيزات ساختمان شركت بهينه‌سازي مصرف سوخت است. او طي سال‌هاي اخير تلاش‌هاي زيادي كرده تا مصرف گاز خانگي شهروندان را با آموزش و ارائه راهكارهاي مناسب كاهش دهد. ميرزايي معتقد است كه با رعايت اصول بهينه‌سازي مصرف گاز، روزانه بيش از 9ميليون مترمكعب كمتر مصرف خواهيم كرد كه علاوه بر كاهش هزينه‌هاي خانوار، مانع قطع گاز بسياري از مناطق در ايام سرد سال خواهد شد. ضمن آنكه كمك بزرگي به رشد اقتصادي كشور خواهد كرد.