اگر شما هم دارنده يكي از اين خودروها هستيد حتما مي‌دانيد كه طرح تعويض خودروهاي فرسوده چند سالي است كه در كشور اجرا مي‌شود و هدف از آن كاهش و كنترل آلودگي هوا به‌خصوص در كلانشهرهاست. دارندگان خودروهاي فرسوده مي‌توانند بعد از طي مراحلي مشخص خودرو خود را از رده خارج كنند و خودرو نو نوار ديگري را جايگزين آن كنند. شركت‌هاي خودروساز و ستاد‌ها و مراكز ذيربط تسهيلاتي را براي تشويق شهروندان به تعويض خودروهاي فرسوده خود درنظر گرفته‌اند. اگر در فكر تعويض خودرو فرسوده خود هستيد، راهنماي زير به شما كمك مي‌كند.
گام اول
شرط سني خودرو
خودروهاي فرسوده براي خودشان تعريف مشخصي دارند. سال توليد خودرو، ملاكي براي تعيين فرسوده بودن يك خودرو محسوب مي‌شود. در حال حاضر خودروهاي 20ساله و بيشتر از آن فرسوده معرفي مي‌شوند. البته اين تاريخ براي خودروهاي سواري صادق است و وانت بارها و ساير خودروها هم براي فرسودگي، شرايط ويژه خود را دارند. علاوه بر آن خودروهايي در سطح شهر تردد مي‌كنند كه با وجود داشتن سن كمتر از 20سال، فرسوده محسوب مي‌شوند و از رده خارج. در حال حاضر ستاد نوسازي خودروهاي فرسوده در سايت خود از پذيرش خودروهاي فرسوده تا توليد سال1382 در طرح تعويض خود خبر مي‌دهد. ميني‌بوس، وانت‌بار، كاميون و اتوبوس هم زمان‌بندي‌هاي خاص خود را براي طرح تعويض دارند. در حال حاضر طرح تعويض خودروهاي فرسوده تا پايان سال1393 تمديد شده است. با توجه به محدوديت‌هاي ارائه خودروهاي نو به ثبت‌نام كنندگان، اولويت با افرادي است كه در سامانه پيش ثبت‌نام تعويض خودروهاي فرسوده ثبت‌نام كرده و كد رهگيري دريافت كرده‌اند.
گام دوم
ثبت‌نام اينترنتي براي نوسازي
حالا كه تصميم به تعويض خودروي فرسوده خود با خودرويي جديد گرفته‌ايد، بايد اين تصميم را با متوليان اين طرح در ميان بگذاريد؛ ثبت نام اينترنتي براي تعويض خودرو را آغاز كنيد. در ثبت‌نام اينترنتي با مراجعه به «پايگاه اطلاع‌رساني و پيش ثبت‌نام خودروهاي فرسوده كشور» اطلاعات فردي و اطلاعات خودرو خود را در اختيار اين ستاد قرار مي‌دهيد. اطلاعات شناسنامه‌اي شما، كدپستي، مشخصات خودرو ازجمله نام خودرو و كاربري و مدل خودرو و رنگ آن هم در اين فرم مشخص مي‌شود. مشخصات كامل پلاك خودرو، ديگر اطلاعاتي است كه در پيش‌ثبت‌نام بايد آن را وارد كنيد. در نهايت با ثبت نهايي درخواست تعويض خودروي فرسوده، يك كد رهگيري به شما ارائه مي‌شود. از طريق اين كد رهگيري مي‌توانيد با مراجعه به همين پايگاه، روند كار اسقاط و تعويض خودرو خود را پيگيري كنيد. ثبت‌نام حضوري در مراكز اسقاط خودرو انجام مي‌شود. براي اين ثبت نام بايد مدارك لازم و اطلاعات كافي را به همراه داشته باشيد.
گام سوم
تحويل خودروي فرسوده براي اسقاط
وقتي اطلاعات شما در سامانه به ثبت رسيد، براي تحويل خودروي فرسوده و اسقاط آن اعلام آمادگي مي‌شود. شايد يك هفته‌اي براي اين كار زمان نياز باشد. محلي كه خودرو بايد در آن تحويل داده شود به شما اعلام مي‌شود. اين همان محل اسقاط خودروهاي فرسوده است. خودرو را به مركز اسقاط تحويل مي‌دهيد و رسيدي بابت آن دريافت مي‌كنيد. اين رسيد براي طي كردن مراحل بعدي به شما كمك مي‌كند. بنابراين آن را جاي مطمئني نزد خودتان نگه داريد. در زمان تحويل خودرو، مشخصات ارائه شده در فرم پيش ثبت‌نام با اطلاعات درج شده روي بدنه خودرو تطبيق داده مي‌شود. وقت آن است كه با خودروي قديمي خود خداحافظي كنيد. بد نيست بدانيد كه تعويض خودروهاي فرسوده نيازي به داشتن اعتبار بيمه خودرو ندارد. درصورتي كه خودرويي در زمان اسقاط و تعويض اعتبار بيمه‌اي داشته باشد، مابه‌التفاوت مبلغ بيمه آن به مالك پرداخت مي‌شود. در واقع اين مبلغ براي بيمه خودرو جديد به مالك بازپس داده مي‌شود.
گام چهارم
معرفي به بانك از طرف خودروساز
شركت خودروسازي كه قرار است از طريق آن خودروي جديد خود را خريداري كنيد بعد از تحويل خودرو اسقاطي شما را به بانك مورد نظر معرفي مي‌كند. قرار است مبلغي از هزينه خودرو جديد را به‌صورت وام و اقساطي پرداخت كنيد. هنگام تحويل خودرو به مركز نوسازي و اسقاط، مبلغي پول به‌عنوان ارزش خودروي فرسوده شما درنظر گرفته مي‌شود. اين مقدار مبلغ از هزينه خودرو جديد كسر مي‌شود. در حال حاضر براي خودروهاي سواري مبلغ 3ميليون و هفتصد هزار تومان درنظر گرفته شده است. قرار است بخشي از هزينه خودرو جديد را خودتان تأمين كنيد و بخش ديگر آن به‌صورت وام به شما ارائه مي‌شود. با معرفي به بانك و افتتاح حساب در آن روند اخذ وام آغاز مي‌شود. افرادي كه در طرح نقدي تعويض خودروي فرسوده شركت كرده‌اند در اين مرحله ارزش ريالي خودروي فرسوده خود را دريافت مي‌كنند و عملا كار اسقاط خودرو آنها در اين مرحله به اتمام مي‌رسد. در كمتر از يك هفته اين مبلغ به‌حساب آنها واريز مي‌شود. اين افراد ديگر نمي‌توانند از مزاياي وام تعويض خودرو بهره‌مند شوند.
گام پنجم
گرفتن وام براي خودرو جديد
براي دريافت وام بايد چند هفته‌اي صبر و تحمل داشته باشيد. بعد از معرفي سامانه تعويض خودروهاي فرسوده به يكي از شعبه‌هاي بانك ملت، تنها 10روز براي معرفي ضامن و ارائه مدارك لازم فرصت داريد. درنظر داشته باشيد كه متقاضي دريافت وام بايد شرايط لازم براي بازپرداخت وام را داشته باشد. معرفي نامه كاري با ذكر ميزان درآمد، قرارداد معتبر و هر مدركي كه بتواند تأمين اقساط وام را تضمين كند بايد به بانك ارائه شود. وام تعويض خودرو فرسوده، حداكثر 80درصد ارزش خودرو جديدي را تا سقف 7ميليون تومان دربرمي‌گيرد. يعني در نهايت بيشترين مبلغي كه براي وام خودروهاي فرسوده دريافت مي‌كنيد، 7ميليون تومان است كه نرخ سود تسهيلاتي آن 14درصد است. 60 قسط براي اين وام تعيين شده است كه در طول مدت 5ساله در سررسيدهاي مشخص دريافت مي‌شود. بانك ملت براي ارائه خدمات به متقاضيان وام نوسازي خودروهاي فرسوده، باجه‌هايي را در شعب منتخب خود اختصاص داده است كه به باجه‌هاي «عصر» معروف است و متقاضي دريافت اين تسهيلات موظف است در ساعات بعدازظهر براي پيگيري روند دريافت وام به اين باجه‌ها مراجعه كند.
گام ششم
تحويل خودرو جديد به شهروندان
روند درخواست وام نوسازي خودروهاي فرسوده به اتمام رسيده است. حالا بانك مبلغ وام را به‌حساب شركت خودروساز مي‌ريزد. درواقع شركت خودروساز اين مبلغ را به‌طور مستقيم از بانك دريافت مي‌كند و مشتري تنها دفترچه اقساط خودرو خود را مي‌بيند و از شركت خودروساز رسيدي بابت ارائه مبلغ وام دريافت مي‌كند. بعد از ارائه اين رسيد، شركت خودروساز متعهد مي‌شود كه در زمان تعيين شده خودرو را به مشتري تحويل دهد. البته قبل از تحويل خودرو به مشتري، مابقي هزينه فروش خودرو از مشتري دريافت مي‌شود. خريدار موظف است در مدت زماني كه اقساط را پرداخت مي‌كند، هر سال در موعد مقرر خودرو را بيمه كند و هر سال مدارك بيمه‌اي را به بانك ارائه دهد. براي دريافت خودرو جديد بايد كمي صبور باشيد. شما مي‌توانيد مدل‌هاي تعريف شده‌اي از خودروها را از 3 شركت سايپا، ايران خودرو و گروه خودروسازي بهمن انتخاب كنيد. البته اين انتخاب در مرحله بعد از اسقاط اتفاق مي‌افتد.
نوسازي خودروها چقدر خرج دارد؟
ثبت‌نام براي تعويض يا شركت در طرح نقدي خودروهاي فرسوده هزينه‌اي در بر ندارد. بيشترين مقدار هزينه مربوط به خريد خودروهاي نو به جاي خودروهاي فرسوده است. طبق قانون، مالك خودرو مجاز است تا سقف 7ميليون تومان، حداكثر تا 80درصد ارزش خودرو را به‌صورت اقساط 5ساله وام بانكي به شركت خودروساز پرداخت كند. مابقي اين مبلغ بايد شخصا توسط خريدار پرداخت شود. ناگفته نماند كه در زمان تحويل خودروي سواري به مراكز اسقاط، 3ميليون و 700هزار تومان پول به‌عنوان ارزش خودرو اسقاطي به مالك داده مي‌شود كه به‌عنوان بخشي از هزينه‌هاي خريد خودرو جديد، به شركت خودروساز مي‌رسد. اين مبلغ براي ساير خودروها متفاوت است و طبق تعريف‌هاي از پيش تعيين شده به مالك پرداخت مي‌شود.
چه مداركي لازم است؟
مداركي كه براي طي مراحل مختلف نوسازي خودرو فرسوده نياز داريد در چند دسته جاي مي‌گيرند؛ اول مدارك هويتي مالك خودرو است. ازجمله شناسنامه و كارت ملي و كدپستي. دسته بعدي،كارت سبز خودرو و سند خودرو و مداركي كه مالكيت فرد نسبت به‌خودرو را مشخص مي‌كند. مدارك بعدي مربوط مي‌شود به مدارك هويتي خودرو. ازجمله شماره بدنه و شماره موتور و... كه بايد با موارد درج شده روي بدنه خودرو و همچنين مدارك خودرو همخواني داشته باشد. شماره حساب «جام» بانك ملت و داشتن كد رهگيري پيش ثبت نام اينترنتي را فراموش نكنيد. طي مراحل نوسازي و تعويض خودرو رسيدها و فرم‌هايي در اختيار مالك خودرو قرار مي‌گيرد كه تا پايان روند كار به آنها نياز دارد.
مداركي هم براي دريافت وام خودرو مورد نياز است. ازجمله مدارك هويتي فرد و مدارك مربوط به توان بازپرداخت اقساط. معرفي ضامن داراي چك كارمندي يا يك كاسب داراي جواز كسب و در نهايت شماره حساب بانكي و رسيد مربوط به دريافت وام.