قدر مسلم مسئوليتپذيري در قبال شهري كه در آن زندگي ميكنيم نشانه سلامت شخصيت هريك از ماست و در مقابل مشاهده صحنههاي پرتاب زباله از داخل خودروها به بيرون، خالي كردن سطلهاي زباله داخل نهرها يا رها كردن كيسههاي زباله در سطح معابر اصلي يا كوچهپسكوچهها نشاندهنده ناهنجاريهاي اجتماعي از سوي برخي شهروندان است.عدمپايبندي به آداب زندگي شهري تنها از سوي 10درصد از 12ميليون نفري كه روزانه در شهر تهران در رفتوآمدند به اين معني خواهد بود كه شهر تهران حتي درصورت تلاش 3 شيفته رفتگران براي جمعآوري زباله وصرف هزينههاي هنگفت بازهم به نتيجه مطلوب كه نظيف ماندن شهر است منجر نخواهد شد.
درچنين شرايطي همچنان نهرهاي شهر، مركز تجمع زباله توسط آن دسته شهرونداني خواهد بود كه به راحتي با ناديده گرفتن سطلهاي زبالهاي كه در چند قدمي آنهاست، زبالههاي خود را به داخل نهرها يا سطح معابر پرتاب ميكنند. البته عواقب اينگونه رفتارها فقط به نازيبايي نماي شهرمان، هزينههاي بسيار سنگين جمعآوري زباله يا دردسرهاي آبگرفتگي معابر درهنگام بارش برف و باران ختم نميشود بلكه قضيه اين است كه زنگ خطر سلامت و بهداشت شهروندان ساكن در ابر شهر تهران به صدا آمده است.
به گفته مديرعامل سازمان مديريت پسماند شهرداري تهران، مردم نبايد بين حوزه خصوصي و عمومي زندگيشان تفاوتي قائل باشند و رفتارهاي متعهدانه خود در قبال سلامت، بهداشت، نظم و انضباط حاكم در منزل شخصي خود را بايد به شهر بهعنوان حوزه عمومي زندگيشان نيز تعميم دهند و بهعبارتي به شعار شهرما خانه ما پايبند باشند.
به گفته حسن كريميان، با وجود آنكه بارها از شهروندان خواسته شده تا همكاري كنند و زبالههاي خود را رأس ساعت ۹ شب از منزل به داخل سطلهاي زباله منتقل كنند اما در بسياري از موارد ميبينيم كه شهروندان اينكار را هروقت كه مايل باشند انجام ميدهند كه در اين صورت انتظار داشتن شهري پاكيزه به سختي و با هزينههاي سنگين ميسر ميشود.
اهميت آموزش شهروندان
واقعيت آن است كه در شهر ما تهران تعداد دفعات جمعآوري زباله 4 برابر بيشتر از كشورهاي اروپايي است، بنابراين اگر زبالههاي مردم شهرهاي توسعه يافته هفتهاي 3 بار جمعآوري ميشود و در كشور ما اين كار روزانه 3 بار انجام ميشود، نشان ميدهد كه همه ما موظف به اصلاح اين رفتار از طريق فرهنگسازي و فراگيري حقوق شهروندي هستيم.
محمدباقر قاليباف شهردار تهران اخيرا در مصاحبه با اصحاب رسانه از نقش رسانههاي گروهي بهويژه صدا و سيما در فرهنگسازي و تغيير الگوي رفتاري شهروندان چه درحوزه اصلاح رفتارهاي ترافيكي و چه ساير شاخصههاي زندگي شهري سخن گفت. همه ما از تأثير آگهيهاي خوش ساخت تلويزيوني در تغيير الگوي زندگي مردم مطلع هستيم، بهعنوان مثال ميتوان به اثر غيرقابل انكار انيميشن بابابرقي كه از سوي مردم با استقبال تأثيرگذاري مواجه شد،اشاره كرد. از همين روست كه محمدباقر قاليباف شهردار تهران دراين باره دستياري به سوي رسانهها دراز كرده است و از آنها بهمنظور اجراي هر چه موفقتر كمپين آسمان آبي و زمين پاك و آگاهي بخشي مردم نسبت به عواقب بيمسئوليتي در قبال اخلاق شهروندي در حوزههاي مختلف اعم از نظم بخشي به تردد در معابر شهري، تفكيك زباله از مبدا، رعايت نظافت شهر، استفاده ازوسايل نقليه عمومي، معاينه فني بموقع خودرو و... دعوت به عمل آورده است.
خدمات رساني ويژه غرفههاي پسماند به شهروندان
يكي از آخرين اقدامات شهرداري تهران بهمنظور تشويق مردم به فرهنگ تفكيك زباله از مبدا در 270نقطه از شهر تهران راهاندازي غرفههاي بازيافت پسماند است. به گفته مديرعامل سازمان پسماند شهرداري تهران، اين غرف در نقاط پرتردد همچون ميادين ميوه و ترهبار و بوستانها به جمعآوري پسماندهاي خشك تفكيك شده توسط شهروندان ميپردازد. بنابراين گزارش شهروندان پسماندهاي خشك تفكيك شده خود را به نزديكترين غرفه بازيافت محلات تحويل ميدهند و در قبال آن پول نقد، اقلام بهداشتي و شوينده، لوازم و تحرير، بن خريد كتاب، اقلام ورزشي، شارژ تلفن همراه، اقلام مناسبتي در ايام خاص و... دريافت ميكنند. همچنين براساس توافقات صورت گرفته با بانكها برخي از غرف بازيافت به سيستم كارتخوان الكترونيكي مجهز شدهاند، بدين طريق مبلغ پسماندهاي خشك شهروندان بهصورت الكترونيكي مستقيما به كارت عابر بانك آنها واريز ميشود.