به‌واقع ساخت تله‌فیلم نوعی فرصت شغلی مطلوب برای فیلم‌سازانی فراهم می‌کند که در شرایط فعلی برای کار در سینما مسیر چندان مطلوبی را در مقابل نمی‌بینند.
این‌گونه است که فیلم‌سازان متعلق به طیف خاص و جریان موسوم به سینمای هنری به ساخت تله‌فیلم روی آورده‌اند؛ فیلم‌سازانی چون فرزاد موتمن، سعید ابراهیمی‌فر و ایرج کریمی که حالا از فعالان عرصه تله‌فیلم محسوب می‌شوند.
این البته فقط یک سوی ماجراست چون کارگردانانی که فیلم‌های پرفروشی را ساخته‌اند و متعلق به طیف تجاری محسوب می‌شوند هم در حال حاضر ترجیح می‌دهند به‌جای فیلم سینمایی، تله‌فیلم بسازند؛ کارگردانانی چون آرش معیریان که فیلم‌های پرفروشی چون «کما»، «شارلاتان» و «چپ دست» را در کارنامه دارد و یا سیروس الوند که آخرین فیلم روی پرده وی«تله»، بیش از نیم میلیارد تومان در تهران فروخت.
به این ترتیب حتی فیلم‌سازانی که به واسطه پررونق بودن فیلم‌هایشان در گیشه امکان مسیر فعالیت‌شان در سینما هموار به نظر می‌رسد نیز از فرصت ساخت تله‌فیلم‌ها نمی‌گذرند.
چرا کارگردانان سینما به ساخت تله فیلم رو آورده‌اند؟ به گفته یکی از فیلم‌سازانی که چندین فیلم پرفروش را هم در کارنامه دارد، در سینما تهیه‌کننده دائم نگران گیشه است و در طول کار دائم از کارگردان می‌خواهد که فاکتورهای سینمای تجاری را فراموش نکند.
این بار روانی مضاعفی به کارگردان تحمیل می‌کند ولی وقتی برای تلویزیون تله‌فیلم می‌سازیم چون دغدغه گیشه وجود ندارد، ذهنیت فیلم‌ساز صرفاً در مسیر ساخت فیلمی خوب متمرکز می‌شود.
حضور حرفه‌ای‌های سینما برای همکاری در زمینه فیلم و سریال‌سازی در تلویزیون از سال‌ها قبل آغاز شده، اما طی چند ماه اخیر این روند شکلی گسترده‌تر به خود گرفته است. با این شرایط به نظر می‌رسد تلویزیون گزینه‌ای مناسب برای فیلم‌سازی سینماگران محسوب می‌شود.
رویکرد تلویزیون به سمت ساخت فیلم‌های ویدئویی شرایطی را فراهم آورده که فعالان بخش‌های مختلف سینما برای ادامه فعالیت خود به سمت فیلم‌سازی در تلویزیون گرایش پیدا می‌کنند.
تلویزیون بر اساس تصمیم رئیس سازمان صدا و سیما از تولید فیلم سینمایی صرف‌نظر و این سیاست را به‌طور جدی پیگیری کرد. اما از سال گذشته فیلم‌های تلویزیونی که از نظر مدیران دارای کیفیت لازم برای قرار گرفتن بر پرده سینما یا شرکت در جشنواره‌ها تشخیص داده شدند، با تهیه یک کپی 35 میلی‌متری وارد عرصه آثار سینمایی می‌شوند.
این سیاست امسال هم پیگیری می‌شود. این شرایط سینماگران را بیش از پیش به فعالیت در زمینه تولید فیلم تلویزیونی ترغیب می‌کند، چون این امکان را برای آنها به‌وجود می‌آورد که هم به فعالیت خود ادامه دهند و هم این‌که با نگرانی کمتری نسبت به بازگشت سرمایه اثر خود را ارائه نمایند.
سیروس الوند کارگردان با سابقه سینما امسال اولین حضورش در تلویزیون را به ثبت رساند و فیلم تلویزیونی «ستاره‌های سوخته» را کارگردانی کرد.
آرش معیریان که فیلم‌های پرفروشی را در کارنامه دارد نیز مدتی است که به ساخت تله‌فیلم روی آورده است.
سعید ابراهیمی‌فر که فیلم «نار و نی» را در کارنامه فعالیت‌های سینمایی دارد و سال گذشته با فیلم «تک‌درخت‌ها» به جشنواره فیلم فجر آمد، فیلم تلویزیونی «ماه قرمز» را به سفارش سیما فیلم جلوی دوربین برده است.
ایرج کریمی که سال گذشته فیلم «باغ‌های کندلوس» را بر پرده سینماهای تهران داشت و اکنون فیلم «نسل جادویی» را در نوبت اکران دارد، «روابط» را برای تلویزیون کارگردانی کرده است. این فیلم در ژانر اجتماعی و جنایی قرار دارد و داستان زندگی روانپزشکی را بیان می‌کند که آرزو دارد در عرصه داستان‌نویسی فعالیت کند.
نزدیکی شرایط ،کلی کار و فعالیت در رسانه‌های سینما و تلویزیون به لحاظ ارائه آثار تصویری این امکان را فراهم می‌آورد که فعالان این دو رسانه به صورت موازی در رسانه دیگر به فعالیت بپردازند. اما بدون تردید وقتی یک سینماگر به سمت تلویزیون کشیده می‌شود که فضای کار در زمینه کاری اصلی خود را محدود ببیند و برای این‌که از تولید و فعالیت در حرفه‌اش بازنماند، به سمت همکاری با تلویزیون کشیده می‌شود. این مسئله بر مشکلات اقتصادی سینمای ایران بیش از پیش صحه می‌گذارد.
خزان سینما، بهار تلویزیون
شاهد احمدلو کارگردان جوانی که به‌تازگی تله‌فیلمی را مقابل دوربین برده است در خصوص رویکرد کارگردانان سینما به ساخت فیلم تلویزیونی معتقد است: به دلیل گسترش بازار قاچاق، رغبت به تولید و فیلم‌سازی از بین رفته و همه به فکر تولید تله‌فیلم و سریال افتاده‌اند.
احمدلو که اخیراً فیلم او «اگه می‌تونی منو بگیر» بلافاصله پس از اولین روزهای نمایش به‌صورت غیرقانونی در خیابان‌ها پخش شده است، در مورد روند گسترش توزیع CDهای قاچاق فیلم‌ها، گفت: هیچ قانونی برای مبارزه ریشه‌ا‌ی با این پدیده وجود ندارد و از سویی در صورت وجود قانون، ضمانت اجرایی کافی برای عملی شدن آن موجود نیست.
احمدلو در ادامه به وضعیت دفاتر فیلم‌سازی اشاره کرد و گفت: به هر دفتر فیلم‌سازی که سر می‌زنیم، مشاهده می‌کنیم که رغبت به تولید و فیلم‌سازی از بین رفته و همه به فکر تولید تله‌فیلم و سریال افتاده‌اند و این یکی از نشانه‌های خطرناکی است که رکود تدریجی سینما را نشان می‌دهد.
ساخت نزدیک به 100 فیلم تلویزیونی
سیاست تولید فیلم‌های 90 دقیقه‌ای که طی سال‌های اخیر در صدا و سیما دنبال می‌شود، تاکنون دو هدف مهم یعنی جذب مخاطب و تحقق سیاست‌های رسانه ملی در مدت زمان کوتاه و با هزینه کمتر را دنبال کرده است.
این سیاست در شبکه اول و مرکز سیما فیلم با جدیتی بیشتر دنبال می‌شود، به نحوی که هرکدام از آنها با قبول تعهدی آماری برای تولید این ساختار، به ترتیب متعهد به ساخت 36 و 50 فیلم تلویزیونی در سال گذشته شده‌اند.
شبکه اول سیما که از سال آینده پخش صرف تولیدات داخلی را تجربه می‌کند، در سال گذشته ساخت 36 فیلم تلویزیونی را در دستور کار قرار داده بود. این در حالی است که شبکه ملی علاوه بر انجام تعهد خود 12 فیلم دیگر را نیز تولید کرد تا آمار فیلم‌های تلویزیونی این شبکه را به 48 اثر برساند.
بودجه تله‌فیلم در دیگر کشورها
بررسی بودجه اختصاص یافته به برنامه‌های شبکه‌های تلویزیونی سراسر دنیا نشان می‌دهد که در میان کشورهای جهان، آلمان بیشترین هزینه را در سال 2005 صرف تولید برنامه‌های تلویزیونی کرده است. شبکه‌های تلویزیونی آلمان برای ساخت هر ساعت از یک فیلم سینمایی دو و نیم میلیون دلار هزینه می‌کنند. انگلیس با اختصاص بودجه 2 میلیون دلاری به ساخت هر ساعت از یک فیلم سینمایی در رتبه بعدی قرار می‌گیرد.
این رقم در کشورهای ایتالیا و ژاپن که در رتبه سوم قرار دارند به یک میلیون دلار می‌رسد. بر این اساس ژاپن تنها کشور آسیایی است که رقم قابل توجهی را در سطح جهان به برنامه‌سازی تلویزیونی اختصاص داده است.
به گزارش ایسنا، به نقل از سایت ورایتی، بررسی بودجه اختصاص یافته به برنامه‌سازی در 18 کشور آسیایی، اروپایی و آمریکایی نشان می‌دهد که مجارستان کمترین بودجه را برای ساخت برنامه‌های تلویزیونی خود در نظر گرفته است؛ به نحوی که هزینه ساخت هر یک ساعت از یک فیلم سینمایی 35 هزار دلار است.
پس از مجارستان، کشورهایی چون جمهوری چک، مکزیک و برزیل نیز بودجه اندکی را به ساخت برنامه‌های تلویزیونی اختصاص می‌دهند.
هزینه ساخت هر ساعت فیلم تلویزیونی در آلمان به عنوان کشوری که بیشترین هزینه را صرف برنامه‌سازی تلویزیونی می‌کند، 200 هزار دلار است. هم‌چنین ساخت هر ساعت برنامه نمایشی و سریال در این کشور 100 هزار دلار هزینه به همراه دارد.
شبکه‌های تلویزیونی آلمان بابت ساخت هر یک ساعت برنامه کمدی 50 هزار دلار می‌پردازند. هم‌چنین ساخت نیم ساعت برنامه مستند، کودک و هنری در این کشور 20 هزار دلار هزینه به همراه دارد. پس از آلمان، انگلیس با اختصاص 150 هزار دلار بابت ساخت هر ساعت فیلم تلویزیونی، در رتبه دوم جهانی قرار دارد. هزینه ساخت هر ساعت سریال نمایشی و برنامه کمدی در این کشور نیز به ترتیب 120 هزار دلار و 75 هزار دلار است.
فرانسه به عنوان سومین کشوری که بیشترین هزینه را در سطح جهان صرف برنامه‌سازی می‌کند، بابت ساخت هر ساعت فیلم تلویزیونی، 100 هزار دلار هزینه اختصاص داده است.