نمك طعام محصولي است متبلور، شورمزه و بدون بو كه عمدتا" از كلرور سديم تشكيل شده است.
از آغاز تاريخ زندگي بشري كاربرد كلرورسديم به عنوان يك نوع چاشني كه به رژيم غذايي افزوده مي‌شود كاملا" روشن است و خواص ضد ميكروبي نمك و خاصيت نگهداري مواد غذايي و جلوگيري از فساد آن‌ها روشي متداول در زندگي بشر بوده است.
امروزه با توجه به شيوع بالاي بيماري‌هاي قلبي و عروقي و پرفشاري خون مصرف زياد نمك به عنوان يكي از مهم‌ترين عوامل خطر در بروز اين بيماري‌ها شناخته شده است، آمارها نشان مي‌دهد كه از هر 800 مورد مرگ و مير در كشور 300 مورد آن ناشي از بيماري هاي قلبي و عروقي بوده مي باشد. سرانه مصرف نمك در كشور ما درحدود 10-8 گرم در روز است كه اين ميزان بنا به توصيه سازمان‌هاي بين المللي بايستي به کمتر از 5 گرم در روز كاهش پيدا كند.
نمك در طبيعت به دو صورت جامد (معادن نمك) و محلول در آب دريا وجود دارد. در نواحي مختلف ايران، معادن نمك به صورت كوه هاي نمك و نمك دريا ديده مي شوند. نمك به دست آمده از معادن، داراي ناخالصي‌هايي است كه براي سلامتي انسان بسيار مضر مي‌باشد.
ناخالصي‌هاي نمك:
مواد نامحلول مانند شن، ماسه و خاك و مواد آلوده كننده كه جهت استخراج از معدن استفاده مي شود و مواد محلول نظير سختي (كلسيم و منيزيوم) سولفات و فلزات سنگيني از قبيل سرب، جيوه، ارسنيك، كادميوم و ... مي باشند.
وجود اين ناخالصي ها در نمك مي تواند منجر به بروز عوارض نامطلوب در اندام هاي گوارشي، كليوي و كبدي شده و در مواردي ايجاد مسموميت نماید. حتي ممانعت در جذب آهن موجود در وعده غذایی ودرنتیجه ابتلا به کم خونی ماشی از کمبود اهن گردد. درحال حاضر در کشور ما واحدهاي توليد كننده نمك با تجهيز سيستم تصفيه توانسته اند با روش تبلور مجدد (كريستاليزاسيون مجدد) ناخالصي هاي محلول و نامحلول موجود در نمك را حذف نمايند و نمكي كاملا" بهداشتي تحت نام "نمك تصفيه شده" تبلور مجدد را توليد و عرضه نمايند.
براي تصفيه نمك از ناخالصي‌هاي فيزيكي، حذف فلزات سنگين و رسيدن به نمك خالص بهداشتي مراحل زير اجرا مي‌شود:
- بخش انحلال
- آسياب سنگ نمك
- انحلال نمك در آب و تهيه آب نمك اشباع
- رسوب كردن ناخالصي ها از طريق افزودن مواد شيميايي و فيلتراسيون
- توليد آب نمك خالص
- بخش كريستاليزاسيون
- عمل تبخير آب نمك و تشكيل كريستال هاي خالص شده
- كريستاليزور كارخانه براي تغيير اندازه سايز كريستال هاي نمك بنابر نياز صنايع مختلف
- جداسازي كريستال ها با استفاده از دستگاه سانتريفوژ، اسپري يدات پتاسيم و آنتي كيك (فروسيانيدپتاسيم) جهت جلوگيري از كلوخه شدن نمك در مناطق مرطوب در اين مرحله انجام مي گيرد.
- بخش خشك كردن
- رطوبت گيري نمك به كمتر از 1/0 درصد
- كاربرد نمك تصفيه شده:
- مصارف خوراكي خانوار
- مصارف غذايي (صنايع گوشت، كنسروسازي، نانوايي ها، صنايع لبني، صنايع سوسيس و كالباس و صنايع بيسكويت سازي)
- مصارف دارويي (سرم سازي و ...)
- مصارف دامپروري
- دفتر بهبود تغذیه جامعه