والدين بايد انرژي بسياري را براي آمادهسازي محيط تا زمان ورود اين نوزاد جديد صرف كنند؛ علاوه بر اين مقدار زيادي از توجه آنان معطوف به اين عضو جديد و نيازهاي اساسي او خواهد شد و مواجهه با اين تغييرات اگر بهخوبي صورت نگيرد ناسازگاري فرزند بزرگتر را به همراه خواهد داشت.
بهطور قطع حس حسادت در اين شرايط بر كودك بزرگتر غلبه ميكند و باعث بروز رفتارهاي پرخاشگرانه از سوي او ميشود. ممكن است او به دور از چشم پدر و مادر به جاي ابراز علاقه به خواهر يا برادر كوچكتر، به آزار نوزاد تازه متولد شده دست بزند و يا دچار اضطراب، شب ادراري، ناخن جويدن و ... شود. پس كسب مهارت پيش از تولد فرزند دوم نكته مهمي است كه نبايد پدران و مادران از آن غافل شوند. اگر آنها به اين نكات مهارتي بهخوبي توجه داشته باشند قطعا حس حسادت فرزند بزرگترشان پس از تولد نوزاد به علاقه و مهرباني تبديل خواهد شد. بهعبارت سادهتر بايد گفت با تولد يك فرزند جديد، ارتباطات جديدي بين اعضاي خانواده شكل ميگيرد كه تا پيش از آن وجود نداشته و اگر تمهيدات و مهارتهاي لازم براي مديريت اين روابط جديد انديشيده نشده باشد، ممكناست اين اجتماع كوچك بسيار دوستداشتني، دچار مشكلات زيادي شود، بهخصوص اگر فاصله سني فرزند دوم با فرزند اول ، بيش از 3سال باشد.
- با لحن ساده به فرزندمان بگوييم كه خواهر و برادري در راه است
خوب است هر زمان كه متوجه وجود فرزند دوم ميشويم، با لحني ساده به فرزندمان بگوييم كه خواهر يا برادري در راه است كه ميخواهد با او دوست وهمبازي شده و او را از تنهايي در بياورد. بهتر است براي نمونه، خوبيهاي خانوادههايي كه بيشتر از يك فرزند دارند را براي او يادآوري كنيد تا او حس داشتن يك خانواده بزرگتر را بيش از گذشته درك كند.
- از طرف كودك اول براي نوزاد هديه بخريد
بهتر است والدين به همراه كودك اول، وسايل مورد نياز كودك دوم را خريداري كنند. حتي بهتر است از طرف او و در حضور او براي نوزادي كه قرار است در هفتهها و روزهاي آينده متولد شود هديهاي بخريد. البته بايد به فرزند اول بگوييد كه اين هديهها به مناسبت خواهر يا برادر شدن اوست.
- اتفاقات خوشايند ورود فرزند دوم را بيان كنيد
از خوبيهاي داشتن خواهر يا برادر براي او بگوييد. مثلا اينكه با هم به شهربازي و پارك ميرويم، يك همبازي پيدا ميكني. اين اتفاقات خوشايند را بهگونهاي بايد بيان كرد كه فرزند اول نسبت به فرزند دوم ذهنيت خوبي پيدا كرده و براي آمدنش لحظه شماري كند.
- مادران با لحن ساده با فرزندشان صحبت كنند
مادر ميتواند از همان ابتداي بارداري در طول روز به جاي فرزندي كه در شكم اوست با فرزند اول با همان لحن بچگانه و ساده صحبت كند و به اين نحو با او ارتباط بگيرد. يكي از نكات مفيد اين گفتوگوها اين است كه باعث ميشود خواستهها و توقعات فرزند اول و احساسش نسبت به فرزند دوم بيان شود و اگر مشكلي وجود داشت در همين مقطع راحتتر حل شود.
- عكسهاي نوزادي فرزند بزرگتر را با هم ببينيد
به كودكتان يادآوري كنيد او هم قبلا نوزاد بوده است، حتي ميتوانيد عكسهاي نوزادياش را به او نشان دهيد و براي او از خاطرات آن روزها بگوييد. از اينكه چقدر با ورود او به خانواده همه افراد فاميل خوشحال شده بودند و در مورد اينكه چه نوزاد بانمكي بوده و اينكه چقدر لذتبخش است يكبار ديگر نوزادي به خانواده اضافه شود، با او صحبت كنيد.
- ملاقات فرزند بزرگتر با نوزاد تازه وارد پس از تولد
پس از تولد فرزند جديد برنامهاي ترتيب دهيد تا فرزند بزرگتر شما هرچه زودتر نوزاد را ملاقات كند. اين كار موجب كاهش احساس نگراني او درباره سلامت مادر خواهد شد البته ممكن است كه فرزند بزرگتر در ديدار اول با نوزاد تازه وارد كمي مضطرب و نگران باشد ولي اگر به مهارتهاي حين بارداري دوم به خوبي توجه شود اين حس گذرا خواهد بود وگرنه ممكن است در آينده تبديل به حسادت شود.
- فرزند بزرگتر را در فعاليتهاي مربوط به نوزاد تازه وارد مشاركت دهيد
مادر بايد توجه كند كه فرزند بزرگتر را در فعاليتهاي مربوط به شيرخوار شركت دهد تا احساسطرد شدن نكند. رفتارهاي مناسب كودك را تشويقكنيد؛ مثلا بگوييد: «از اينكه در عوضكردن لباس خواهر يا برادركوچولو به منكمك كردي متشكرم. تو خيليخوب كمك ميكني.» به او ياد بدهيد چگونه نوزاد را بغل كند و در طول روز به او اجازه بدهيد نوزاد را در آغوش بگيرد. واكنشهاي نوزاد را برايش توصيف كنيد. مثلاً بگوييد:« او دوست دارد تو بهآرامي با او رفتار كني. » اين توضيحات موجب بهتر شدن روابط بينآنان و لذت بردن از وجود يكديگر خواهد شد.
- در لباس پوشيدن نوزاد از فرزند بزرگتر نظرخواهي كنيد
از فرزند بزرگتر درخصوص لباس پوشيدن نوزاد سؤال بپرسيد و نظرش را اعمال كنيد و به انتخاب او احترام بگذاريد، درصورت مناسب نبودن تنها با گفتن: «بهنظر تو بهتر نيست اين يكي را بپوشد؟» با او مشورت كنيد تا توجه داشتن به او و حس مسئوليتپذيري را در او يادآور شود.
- اگر فرزندتان داخل تختخواب نوزاد خوابيد تعجب نكنيد
به خاطر داشته باشيد كودك بزرگتر ممكن است به راحتي با نقش جديدش انطباق پيدا نكند. مثلا امكان دارد كه از شما بخواهد در شيشه شير نوزاد تازه به دنيا آمده، نوشيدني بخورد، داخل تخت نوزاد بخوابد يا با حالت كودكانه صحبت كند. در اين مواقع سعي كنيد خونسرد باشيد چرا كه اين راهي است تا كودك از آن طريق به بيان اضطراب ناشي از نقش جديدش در خانواده بپردازد. در اين شرايط كودكتان را در آغوش بگيريد و به او توجه كنيد تا حس اعتماد به نفس پيدا كند.
- زماني را با كودك بزرگتر بدون حضور نوزاد شيرخوار بگذرانيد
زماني كه خانواده و بستگان شما فرزند جديد را ملاقات ميكنند به آنها يادآوري كنيد كه به كودك بزرگتر نيز توجه كنند. زماني را در طول روز به فرزند بزرگتر اختصاصدهيد و حتي سعيكنيد چند دقيقه تا چند ساعت با او تنها باشيد. احساس خود را به او نشان دهيد و به او بگوييد كه دوستش داريد تا او نيز احساسات خود را براي شما بيان كند.
والدين بايد زماني را با كودك بزرگتر بدون حضور نوزاد اختصاص بدهند. ميتوانند روزانه زماني كه نوزاد خواب است، فعاليت لذتبخشي را با كودك انجام دهند و به او توجه كنند. اين توجه باعث ميشود كودك خشم و رنجش كمتري نسبت به نوزاد نشان دهد. يادتان باشد كه فرزند اول به توجه زيادي نياز دارد. شايد او نتواند احتياجات خود را به زبان آورد ولي نيازهايش كاهش نمييابد. بايد به وي اطمينان دهيد كه هنوز دوستش داريد و حاضريد وقت زيادي را صرف او كنيد. مادر نيز ميتواند در كنار رسيدگي به نوزاد با فرزند اولش هم صحبت شده و با يادآوري اينكه تو هم اينگونه بزرگ شدي يا اين كارها را ميكردي وهماكنون هم ميتواني در بزرگ شدن نوزادمان به من كمك كني او را تنها نگذارد.
- مهارتي براي پدران
پدرها بايد حواسشان باشد كه توجه پدر در مرحله به دنياآمدن فرزند دوم بسيار حائز اهميت است چون مادر بدون اينكه خودش بخواهد يا متوجه باشد بيشتر وقتش را به رسيدگي و مراقبت از نوزاد ميگذراند در نتيجه اينجاست كه توجه پدر بيش از پيش به فرزند اول ميتواند ذهنيت او را نسبت به كم توجهي مادر بهخود عوض كرده، احساس مورد توجه بودن ودوست داشتن را در او همچنان ماندگار سازد و حتي او را به اين دوران، از اين جهت كه بيشتر مورد توجه پدر است علاقهمندتر كند و خاطرهاي خوش در بزرگسالي برايش باقي بگذارد.