آکنه، بسیار شایع است و غالباً در زمان بلوغ شروع مىشود. در این دوره، هورمون‌هاى جنسى مردانه (آندروژن‌ها) در پسران و دختران افزایش مى‌یابند و فعالیت غدد چربى را بالا مى‌برند. در نتیجه چربى بیشترى تولید مىشود.
نحوه ایجاد آکنه
غدد چربى، چربى (سبوم) تولید مى‌کنند که در حالت طبیعی از راه پیاز یا فولیکول مو به سطح پوست مى‌آید. اما ممکن است سلولهاى پوست، پیاز مو را مسدود کرده مانع راه یافتن چربى ترشح‌شده از غدد چربى به سطح پوست شوند.
با مسدود شدن پیاز مو، نوعى باکترى پوست به نام "پروپیونى باکتریوم آکنه" در درون آنها رشد مى‌کند و التهاب را سبب مىشود. آکنه از راه هاى زیر ایجاد مىشود:
- انسداد ناکامل پیاز مو، آکنه سرسیاه را تولید مى‌کند که یک پلاک نخودمانند سیاه است.
- انسداد کامل پیاز مو، آکنه سرسفید را تولید مى‌کند که یک پلاک نخودمانند سفید است.
- عفونت و التهاب، انواع سرسفید را تولید مى‌کند.
بالاخره، پیازهاى مو مسدود شده، مى‌ترکند و چربى، سلولهاى پوست و باکترى را بر روى پوست رها مى‌کنند. بدین ترتیب، جوش و ضایعه بر روى پوست آسیب دیده به وجود مى‌آید. ضایعه اولیه در آکنه، «کومدو» نام دارد.
آکنه مىتواند سطحى باشد که در این حالت جوش بدون آبسه داریم و یا عمیق باشد که در این حالت، جوش‌هاى ملتهب در زیر پوست به وجود مى‌آیند و کیست‌هاى پر از چرکى را تولید مى‌کنند که پاره شده و آبسه هاى بزرگ‌تر را ایجاد مى‌کنند.
علل ایجاد آکنه
افزایش سطح هورمون ها در زمان بلوغ مى تواند تولید آکنه را سبب شود. به علاوه، آکنه غالباً زمینه ارثى نیز دارد. موارد زیر نیز مىتواند در ایجاد آکنه موثر باشند:
- تغییرات هورمونى در دوره عادت ماهیانه در زنان.
- برخى داروها مانند کورتیکوستروییدها، لیتیم و باربیتوراتها.
- چربى و روغن پوست سر، روغن معدنى یا روغن آشپزى و برخى مواد آرایشى.
- فشار و مالش کلاه،کوله پشتى، یا یقه‌هاى تنگ.
- شرایط آب و هوایى (مانند آلودگى یا رطوبت).
آکنه همچنین با فشاردادن جوش ها یا خاراندن شدید پوست، بدتر مى شود.
علائم آکنه
آکنه، در هر نقطه بدن مىتواند ظاهر شود. اما بیشتر در جاهایى ظاهر مىشود که تجمع غدد چربى زیاد باشد، مانند صورت، قفسه سینه، بالاى پشت، شانه‌ها و گردن.
موارد زیر شایع ترین علائم و نشانه هاى آکنه هستند. اما هر نوجوان ممکن است علائم متفاوتى را تجربه کند. علائم آکنه مى تواند شامل پشت درد، دانه هاى سرسفید، ضایعات چرکى که مى توانند دردناک باشند، و گره پوستى (برآمدگى سفت پوستى) باشد.
علائم آکنه ممکن است مشابه سایر بیمارى هاى پوستى باشد. همیشه براى تشخیص به پزشک مراجعه کنید. [توصیه‌هایی برای کاهش آکنه]
درمان آکنه
هدف از درمان آکنه به حداقل رسانیدن بافت ترمیمى برجاى مانده و بهبود ظاهر فرد است. درمان خاصى که توسط پزشک انجام مىشود، بر این پایه است:
- سن نوجوان، سلامت عمومى و تاریخچه پزشکى وى.
- شدت آکنه.
- تحمل نوجوان در برابر داروها، روش ها و درمان هاى خاص.
- انتظارات درباره سیر بیمارى.
- دیدگاه و انتخاب شما.
درمان آکنه شامل دارودرمانى موضعى و عمومى خواهد بود. بسته به شدت آکنه، داروهاى موضعى (که بر روى پوست مالیده مى شوند) یا عمومى (که به طریق خوراکى مصرف مى شوند) مى توانند توسط پزشک تجویز شوند. در برخى موارد تلفیق دو روش موضعى و عمومى به کار مى رود.
درمان‌های موضعی
این داروها شامل موارد زیر است:
- بنزوئیل پراکساید که باکترى "پروپیونى باکتریوم آکنه" را مى‌کشد.
- آنتى بیوتیک ها که رشد باکترى "پروپیونى باکتریوم آکنه" را به تاخیر افکنده یا متوقف مى‌کنند.
- کرم "ترتى نویین" تولید آکنه جدید (کومدون) را متوقف کرده و به تولید سلولهاى جدید و از بین بردن جوش‌ها کمک مى‌کند.
- " آدا پالن" که تولید کومدو (ضایعه اصلى آکنه) را کاهش مى‌دهد.
درمان‌های عمومی
داروهاى عمومى یا آنتى بیوتیک هاى خوراکى، غالباً در درمان آکنه متوسط تا شدید تجویز مى‌شوند و مى‌توانند شامل موارد زیر باشند: داکسى سیکلین، اریترومایسین و تتراسیکلین.
•درمان آکنه شدید، کیستى یا التهابى
در درمان آکنه شدید کیستى یا التهابى نوجوانان از "ایزوترى‌تینوئین" استفاده مىشود که یک داروى خوراکى است و از برجاى ماندن بافت ترمیمى جلوگیرى مى‌کند.
ایزوترى تینوئینبا کاهش انداره غدد چربى، تشدید ریزش سلول‌های پوست، و تاثیر بر روی پیاز مو تولید آکنه را کاهش مى‌دهد.
این دارو در نود درصد بیماران، آکنه را از بین مى برد. اما مى تواند عوارض جانبى مهمى داشته باشد. توجه به این نکته ضرورى است که حتماً قبل از استفاده از این دارو با پزشک‌تان مشورت کنید.