اين كار، از هنرهاي جديد دنياي بيانتهاي صنايع دستي است اما ظاهرا پيشينهاي قديمي هم دارد و به صدها سال پيش برميگردد؛ زماني كه خانمها در اوقات بيكاري با ورقههاي فلزي با همين روش زيورآلات ميساختند. به مرور زمان هنر كوئيلينگ روي مواد ديگري مثل چوب و كاغذ هم امتحان شد و شاخههاي مختلفي از آن بهوجود آمد تا به شكل امروزياش رسيد. حالا هم به غيراز دستسازهاي كوچك مثل كارت تبريكها و زيورآلات، در تمام دنيا از اين روش براي ساخت تابلوها و حتي مجسمههاي بزرگ و نفيس استفاده ميشود و كلاسهاي آموزشي و مسابقات جهاني هم دارد. به سراغ يكي از هنرمندان اين رشته رفتيم كه به فروش كارهاي دستي اين رشته مشغول است. منصوره هدايتي متولد سال 1366 و كارشناس ارشد پژوهشهاي علوم اجتماعي است و فروش كارهاي هنري شغل دومش محسوب ميشود.
- كاغذ رنگيهاي جذاب
خانم هدايتي از كودكي به كارهاي هنري و ساخت كاردستي علاقه داشته تا بالاخره با مليله كاغذي آشنا ميشود؛ «قبل از شروع اين كار طراحي و نقاشي ميكردم و عاشق رنگها بودم تا اينكه عكسهاي مليله كاغذي را در سايتهاي خارجي و داخلي ديدم. برايم جالب بود كه ميتوان كاغذهاي رنگي شاد را به اين اشكال زيبا درآورد. درحقيقت كاغذ نسبت به بقيه مواد انعطاف خوبي دارد و من هم جذب همين انعطاف و تنوع رنگهاي اين هنر شدم. كمكم شروع كردم به ياد گرفتن روش كار از روي آموزشهاي تصويري و فيلمهاي موجود در اينترنت. براي يادگيري بايد صبر و حوصله و خلاقيت زيادي داشت. ضخامت كاغذها حدود 3ميليمتر است و براي همين راحت شكل ميگيرند ولي بايد مراقب بود نشكنند و خراب نشوند. بهخاطر علاقهاي كه داشتم زود ياد گرفتم و نخستين چيزي كه براي خودم ساختم يك تابلو گل بود. يك فيلم آموزشي هم خودم ساختم كه علاقهمندان ميتوانند از آن استفاده كنند. اصول اوليه مثل شكلهاي اوليه و طرز ساخت گلها و مونتاژ روي تابلو در اين فيلم وجود دارد. »
- پيشنهادهايي براي خريد
تشويق اطرافيان باعث شد تا او به فكر فروش كارها بيفتد؛ «شروع ماجرا، يعني آشنايي با اين هنر به حدود 5سال پيش برميگردد ولي از حدود يك سال پيش شروع به فروش كارها كردم. بعد از اينكه درس و دانشگاهم تمام شد دنبال راهي براي كسب درآمد بودم. اطرافيان پيشنهاد كردند همين كارها را بفروشم. اوايل فقط فروش حضوري داشتم و در نمايشگاهها و بازارچهها شركت ميكردم؛ مخصوصا بازارچههاي نزديك عيد كه فروش خوبي داشتند. يادم هست نخستين چيزي كه فروختم پاكت هديه پول بود. بعد كمكم سراغ فروش آنلاين رفتم و آنجا هم تقريبا با استقبال خوبي روبهرو شدم. معمولا در بازارچهها كارهاي كوچكتر و ارزانتر مثل زيورآلات و پاكت پول و در فروش آنلاين كارهاي بزرگتر و گرانتر مثل تابلو و كارت تبريك بهتر فروش ميرود چون معمولا در بازارچهها مردم دنبال خريد كارهاي كوچك و كمهزينهتر ميگردند. از نظرات بازديدكنندههاي اينترنتي هم متوجه ميشوم كه كدام كارها بيشتر طرفدار دارند. الان بهطور ميانگين، روزي 2ساعت كار ميكنم ولي بستگي به ميزان سفارش دارد و نزديك عيد سفارشها زيادتر ميشود. بهخاطر علاقه به نقاشي، يك سري ديگر كار هنري هم دارم كه شامل نقاشي روي شال با رنگهاي قابل شستوشو ميشود. اوايل براي خودم كار ميكردم و روي لباسهايم طرح ميزدم. از اسفند پارسال كارها را براي فروش آنلاين گذاشتم و استقبال خوبي هم شد. الان هم روي هر دو موضوع كار ميكنم ولي بيشتر وقتم براي مليله كاغذي صرف ميشود.»
- سفارشيهاي پرطرفدار كدامند؟
ظاهرا بين اغلب كارهاي هنري، آنهايي كه سفارشي و اختصاصي هستند بيشترين طرفدار را دارند و هنر مليله كاغذي هم از همين قاعده پيروي ميكند؛ «كارتتبريك، زيورآلات، جاشمعي، تابلو و پاكتپول، از جمله كارهايي است كه با مليله كاغذي ميسازم. بيشتر براي هديه دادن سراغ كارها ميآيند. نوجوانها و خانمهاي جوان بيشتر مشتري كارها هستند. پرفروشترين كار تا الان تابلوهاي «بسمالله» و تابلوهاي «عشق» بودهاند. البته خيليها هم تابلوي اسم خودشان يا فردي كه قرار است هديه بگيرد را سفارش ميدهند و اين مورد هم طرفدار زيادي دارد. كارهاي سفارشي در كل طرفدار زيادي دارند. بعضيها عكسهاي خام فانتزي يا طرحهايي مثل خاتون و غيره را ميفرستند تا تبديل به تابلو شود. حتي يكبار عكس لوگوي يك باشگاه ورزشي و يك جمله به خط ژاپني را بهصورت سفارشي كار كردم. تابلوهاي اسم يا تصاوير سفارشي چون خاص و تك ميشوند و فقط مخصوص همان سفارشدهنده هستند و نمونه دوم ندارند براي مشتريها جذابترند.»
- راه جذب مشتري را بدانيد
او براي جذب بيشتر مشتري هم قوانين خاص خودش را دارد؛ «كساني كه خريد اينترنتي ميكنند كارها را با پست تحويل ميگيرند و بعضي وقتها هم كه وقت داشته باشم حضوري تحويل ميدهم. كارها را هم طوري بستهبندي ميكنم كه موقع پست آسيب نبينند چون اگر كار خراب دست مشتري بدهيد به سابقه كاريتان و اطمينان مشتري ضربه ميخورد. براي كار بهتر و مشتريپسندتر بايد حوصله و دقت زياد و البته خلاقيت داشت. خيلي كارها در اينترنت هست كه ميشود از روي آنها كپي كرد ولي كاري كه از ذهن خودتان باشد قاعدتا بهتر و جالبتر در خواهد آمد. بايد كار كنيد تا تجربه كسب كنيد و دستتان راه بيفتد تا بتوانيد كاغذها را تميز و با ظرافت بچسبانيد و مشتريهاي بيشتري جذب كنيد. اوايل كاغذهاي برش خورده موقع شكل دادن ميشكست يا كج ميشد ولي كمكم دستم راه افتاد. براي راه افتادن دستم، اول با كاغذ معمولي A4 تمرين كردم و بعد سراغ كاغذهاي فابريانو رفتم. هركسي هم كه ميخواهد كارهايش تميز و خوب شود بهتر است همين كار را انجام دهد.»
- شروع با كمتر از 100هزار
هنر مليله كاغذي كار پرخرجي نيست و قيمت كارها بيشتر بهخاطر وقت و هنري است كه صرف آنها شده است؛ «براي مثال كاغذها بايد برش خورده و آماده براي خريد باشند اما چون در بازار چنين جنسي وجود ندارد، خودم با خطكش اندازه ميگيرم و با كاتر برش ميزنم. اوايل سخت است ولي بعدا دست راه ميافتد. كاغذها هم از نوع خاصي به اسم فابريانو است كه رنگهاي بسيار متنوعي دارند و هر برگ A4 آن حدود 3هزار تومان قيمت دارد كه با آن، تعداد زيادي نوار كاغذي ميتوان درست كرد. كاتر و قيچي و چسب براي چسباندن هم لازم است. بهترين چسب براي اين كار چسب چوب است كه هم محكم است و هم بعد از چسباندن بيرنگ ميشود. ابزاري هم براي پيچيدن و فرم دادن به كاغذها هست كه البته در ايران وجود ندارد و بايد خومان بسازيم. در مجموع خريد كل مواداوليه با كمتر از 100هزار تومان انجام ميشود.ميزان درآمد و سود، كاملا بستگي به ميزان سفارشها و ميزان كارهايي دارد كه هر كسي ميسازد. درآمد در طول سال ثابت نيست و بعضي وقتها زيادتر و بعضي وقتها كمتر است و حتي ممكن است يكماه هيچ فروشي نداشته باشيد. اما نبايد نااميد شويد چون اگر خلاقيت داشته باشيد مشتريهاي خودتان را پيدا خواهيد كرد. تابلوها پرفروشتر و پرسودتر هستند. اگر حدودا در ماه 5تا 6سفارش تابلو داشته باشيد ميتوانيد چيزي حدود 400تا 600هزار تومان درآمد داشته باشيد اما اگر فقط چيزهاي كوچك بفروشيد بايد تعداد فروش را بالا ببريد تا درآمدتان بيشتر شود. براي مثال بين كارهاي خودم از پاكت پول 2500توماني دارم تا تابلوي 100هزار توماني. تابلويي كه آيه وانيكاد روي آن نوشته شده، چيزي حدود 25ساعت وقت برده است و اندازه آن هم 50در 60سانتيمتر است و قاب و شيشه هم دارد. از اين 100هزار تومان حدود 45تا 50هزار تومانش خرج مواداوليه و بقيه سود كار است كه شامل ارزش هنري آن وقتي است كه براي آن صرف شده است».