هنگامي كه فرمان خودرو تنظيم باشد، مسير حركت وسيله نقليه كاملا به‌صورت مستقيم و در امتداد جهتي كه راننده انتخاب مي‌كند قرار مي‌گيرد اما عوامل مختلفي باعث مي‌شوند تا فرمان از حالت ميزان بودنش خارج شود. اين راهنما كه با كمك محمود جعفري، يكي از مكانيك‌هاي متبحر تهيه شده، به شما كمك مي‌كند تا با مفهوم ميزان بودن فرمان خودرو به‌طور دقيق آشنا شويد و راه‌هاي شناسايي و رفع عيب‌هاي احتمالي آن را هم بيابيد. ميزان بودن فرمان به لحاظ حفظ جان سرنشينان خودرو در سرعت‌هاي بالا و همينطور كسب برگه معاينه فني سالانه بسيار مهم است.
- مشكل بالانس چرخ‌ها
وقتي فرمان در حركت مي‌زند
اگر مي‌خواهيد رانندگي بي‌دردسري را تجربه كنيد حتما از بالانس بودن چرخ‌ها و استانداردبودن رينگ لاستيك‌ها هم مطمئن شويد، چرا كه هر يك از اين دو عامل مي‌تواند روي عملكرد فرمان تأثير داشته باشد. براي بالانس‌كردن چرخ‌ها ۲ روش معمولي و درجا وجود دارد كه دقت و عملكرد بالانس درجا به‌مراتب بيشتر است. پس حتما سراغ جاهايي برويد كه بالانس درجا انجام مي‌دهند. اگر رينگ‌هاي خودرو بالانس نباشد، فرمان در سرعت بالاي ۶۰كيلومتر در ساعت، اصطلاحا زير دست‌تان مي‌زند. هنگامي هم كه رينگ خراب بوده و يا تاب شديد داشته باشد فرمان زير دست شما در سرعت‌هايي بين ۲۰ تا ۴۰ كيلومتر در ساعت به سمت چپ و راست بازي مي‌كند. رينگ لاستيك هم معمولا از محل اتصال پيچ‌ها تاب برمي‌دارد. اگر ميزان تاب رينگ خيلي زياد باشد، بهتر است قيد آن را بزنيد و يك رينگ جديد بخريد. در غير اين صورت سراغ تعميركاران رينگ برويد. البته معمولا رينگ‌هاي اسپرت كه قيمت گران‌تري دارند براي رفع تاب‌گيري به تعميرگاه‌ها فرستاده مي‌شوند.
- مشكل ميزان فرمان
كم هزينه در فرصت كوتاه
ميزان فرمان به ۲ صورت دستي و يا با كمك دستگاه انجام مي‌شود. براي ميزان كردن فرمان‌ها، آن را در حالتي قرار مي‌دهند كه كيلومتر مقابلتان كاملا ديده شود. سپس فاصله بين دهنه چرخ‌ها را اندازه‌گيري و سپس تنظيم مي‌كنند. البته دستگاه فقط مي‌تواند فاصله‌ها را به وسيله نمايشگري كه دارد به جلوبندي‌ساز نشان بدهد اما قابليت تنظيم و شل و سفت كردن پيچ‌ها را ندارد و تمام تنظيمات پس از مشخص شدن فاصله‌ها به صورت دستي انجام مي‌شود. ميزان فرمان كردن خودرو چندان زمانبر نيست و تنها در چند دقيقه انجام مي‌شود. در حال حاضر، هزينه ميزان كردن فرمان‌ها بسته به نقاط مختلف شهري مثل تهران از ۵ تا ۱۰ هزار تومان متغير است. نكته مهم اينكه براي دريافت برگه معاينه فني سالانه، انجام ميزان فرمان پيش از مراجعه به مراكز فني الزامي به‌نظر مي‌رسد، چرا كه اين مورد، ازجمله قسمت‌هايي است كه توسط كار‌شناسان اين مركز مورد ارزيابي جدي قرار مي‌گيرد. چنانچه فرمان شما ميزان نباشد، علامت خطا توسط دستگاه تشخيص داده شده و برگه معاينه فني برايتان صادر نخواهد شد.
- مشكل لاستيك‌ها
يك چرخ استاندارد و سالم
استفاده از لاستيك‌هاي استاندارد و سالم هم ازجمله عواملي است كه در هدايت خودرو و ثبات فرمان آن نقش مهمي ايفا مي‌كند. هنگامي كه فرمان به يك سمت كشش پيدا كند، بخش داخلي لاستيك به مرور خورده مي‌شود و آج آن از بين مي‌رود. در چنين شرايطي هم ترمزكردن و توقف خودرو سخت مي‌شود. براي شناسايي اين مشكل، فرمان خودرو را هنگام توقف تا منتهي اليه به يك سمت هدايت كنيد، سپس از ماشين پياده شده و به بررسي وضعيت آج بپردازيد. همين حركت را در جهت معكوس‌هم انجام دهيد. سالم بودن لاستيك‌ها مي‌تواند يكي از نشانه‌هاي ميزان‌بودن فرمان هم باشد.
- مشكل باد لاستيك‌ها
وقتي باد را تنظيم نمي‌كنيد
يكي از مهم‌ترين دلايل تنظيم نبودن فرمان خودروي شما مي‌تواند همين موضوع ساده و پيش پاافتاده تنظيم باد لاستيك‌هاي جلو و عقب باشد. استاندارد ميزان باد در بسياري از بادسنج‌ها عدد ۳ است البته برخي از بادسنج‌ها هم عدد ۲ را معيار تنظيم باد لاستيك قرار مي‌دهند. به ياد داشته باشيد كه اگر تفاوت ميزان باد در هر كدام از جفت لاستيك‌ها ۵ درجه باشد، خودرو دچار انحراف و كشش فرمان به يكي از سمت‌ها خواهد شد به‌طوري كه اگر چرخ سمت راست كم باد باشد، فرمان خودرو در جهت معكوس و به سمت چپ كشش پيدا مي‌كند. اين مشكل زماني بيشتر نمود پيدا مي‌كند كه يكي از چرخ‌هاي سمت جلو كم‌باد شده باشد. اگر هردو لاستيك سمت جلو با هم و به يك اندازه كم‌باد باشند، شما با مشكل كشش فرمان و انحراف آن به يك سو مواجه نمي‌شويد اما فرمانتان سفت‌تر مي‌شود و ميزان مصرف سوخت‌تان هم بالا مي‌رود. كم‌بودن باد لاستيك‌هاي عقب هم هنگامي كه خودرو مي‌خواهد دور بزند يك نوع كندي در حركت را ايجاد مي‌كند و روي مصرف سوخت هم تأثيرگذار خواهد بود. اگر باد لاستيك هم بيش از اندازه باشد، فرمان خودرو هنگام ردشدن از دست‌انداز‌ها و يا افتادن داخل چاله‌ها مي‌كوبد و شما را اذيت مي‌كند. تنظيم بادهاي هر چهارچرخ روي درجه استاندارد، بهترين راه براي خلاصي از اين نوع دردسرهاست.
- مشكل جلوبندي
ماجراي طبق‌ها و سيبك‌ها
يكي از موارد اصلي بروز عدم‌ميزان فرمان به مشكلات جلوبندي مربوط مي‌شود. در چنين شرايطي ممكن است مشكل از طبق‌ها، بوش طبق، سيبك فرمان و يا شاسي باشد. البته ماشين‌هايي مانند پژو ۴۰۵ و سمند كه همه وزن خودرو روي رام آنها سوار شده، دچار اين مشكل عدم‌ميزان فرمان به‌دليل شاسي نمي‌شوند اما اين مشكل در خودروهايي مثل پرايد قابل مشاهده است. هنگامي كه شاسي اين نوع خودرو‌ها جمع و يا باز شود مي‌تواند ميزان فرمان خودرو را از حالت تنظيم و استاندارد خارج كند.
اگر زيربوش طبق يا سيبك‌ها خراب باشند، ماشين هنگام افتادن توي دست‌انداز‌ها صدا مي‌دهد و فرمان اصطلاحا حالت خلاصي پيدا مي‌كند. كمك فنر‌ها معمولا در بحث ميزان فرمان نقشي ندارند، اما اگر درست كار نكنند، فرمان‌خودرو هنگام افتادن در دست‌انداز‌ها مي‌كوبد. اين موضوع درباره ماشين‌هاي شاسي بلند هم صدق مي‌كند؛ آنها داراي يكسري سيبك‌هاي موج‌گير اضافه هستند اما وقتي جلوبندي‌شان به مشكل بخورد روي فرمان هم تأثير منفي مي‌گذارد. نكته مهم ديگري كه در بحث جلوبندي مي‌تواند تأثيرگذار باشد بروز انواع تصادفات است. ضربه وارد شدن از عقب و يا جلوي خودرو به‌دليل تصادف مي‌تواند به شاسي و طبق‌ها آسيب وارد كند. اگر چنين اتفاقي بيفتد، براي اينكه فرمان به حالت عادي برگردد بايد شاسي‌كشي انجام شود و اگر طبق‌ها و يا سيبك آسيب ببينند بايد تعويض شود. يادتان باشد هنگامي كه سيبك يا طبق يك سمت خودرو به هر دليلي تعويض شد، بايد سمت ديگر كه ظاهرا درست كار مي‌كند هم تعويض شود تا خودرو حالت استاندارد به‌خود بگيرد. تعويض قطعات جلوبندي يك طرف به تنهايي مي‌تواند در درازمدت مشكلات ديگري را برايتان به‌وجود آورد.
- ميزان فرمان براي چي؟!
گاهي فرمان تحت‌تأثير عواملي به سمت راست يا چپ كشيده مي‌شود. اين شرايط مي‌تواند خطراتي را براي راننده و سرنشينان آن به‌وجود آورد. بهترين شرايط فرمان، صاف‌بودن و ثبات داشتن آن در دستان راننده است، به‌طوري كه اگر راننده براي چند لحظه كوتاه فرمان را رها كند، خودرو به سمت راست يا چپ منحرف نشود. اگر خودرو به يك سمت متمايل شود بايد ديد ايراد كار كجاست. عدم‌ميزان بودن فرمان، خراب بودن جلوبندي، لاستيك‌هاي خراب، رينگ خراب و جلوبندي نادرست مي‌تواند از عوامل اصلي در كشيده شدن فرمان يا عدم‌ثبات آن باشد. اگر مي‌خواهيد بدانيد كه فرمانتان ميزان هست، مي‌توانيد در يك مسير خلوت براي مدت كوتاه دست‌تان را در حالت رانندگي از روي فرمان برداريد. اگر همچنان خودروي شما از مسير مستقيم منحرف نشد مفهومش اين است كه فرمانتان ميزان است البته ميزان كردن فرمان مثل تعويض روغن موتور يا تنظيم باد لاستيك‌ها امري مدت‌دار نيست؛ يعني تا زماني كه خودروي شما به‌صورت مستقيم و در حالت باثبات حركت مي‌كند نيازي به ميزان فرمان نخواهد داشت.