درست است كه شم و هوش اقتصادي در برخي ذاتي است اما قابل‌يادگيري هم هست و مي‌توان با به‌كار بردن چند نكته كليدي در زندگي از آن بهره برد.
آشپزخانه و مهم‌ترين جزء آن يعني يخچال خانه بخش قابل‌توجهي از درآمد خانه را به‌خود اختصاص مي‌دهد. اگر خانم خانه حواسش به مواد مصرفي در آشپزخانه نباشد و نداند از كجا مي‌آيد و چطور خرج مي‌شود، حساب و كتاب خانواده به‌هم مي‌ريزد. در قدم اول بايد چند اصل را رعايت كرد:
خريد خانه را زن و شوهر، بايكديگر انجام دهيد. اگر مردتان اهل خريد كردن نيست و مجبوريد به تنهايي خريد برويد كه هيچ اما هيچ‌چيزي بدتر از اين نيست كه خانم خانه‌اي پخت‌وپز انجام دهد اما نداند مرغ، گوشت، ميوه و... به چه قيمتي خريداري شده است. وقتي خبر نداشته باشد نشان دهنده 2نكته است: يك، اين موضوع نشان‌دهنده اين است كه خانم خانه نمي‌خواهد هيچ نقشي در اقتصاد خانه داشته باشد. بنابراين نبايد از اين خانواده توقع داشت دخل و خرجش درست باشد و در طولاني مدت پيشرفت اقتصادي در آن خانه صورت گيرد.
دو، وقتي خانم خانه قيمت مواد غذايي را نداند متوجه تغييرات قيمت‌ها و گراني‌ها نمي‌شود؛ بنابراين براي مصرف مواد غذايي و مديريت گوشت و مرغ خانه هم رويكردي ندارد.
- مديريت سطل زباله
* اصلا خنده‌دار نيست. يك مدير بايد حواسش به همه جزئيات محدوده تحت كنترلش باشد. بنابراين نبايد از سطل زباله غافل ماند! وقتي نكته‌سنج باشي و بخواهي از هدر رفت منابع جلوگيري كني فرقي ندارد كه سودش مستقيما در جيبت برود يا باواسطه.
*2سطل زباله براي آشپزخانه‌تان درنظر بگيريد يكي براي مواد خشك و ديگري تر.
* كيسه‌هاي پلاستيكي و كاغذي، انواع بطري شيشه‌اي، فلزي، پلاستيكي، جعبه‌ها و خلاصه هر چيزي كه بازيافت‌پذير است را در سطل زباله خشك بريزيد و در نهايت هم به سطل‌هاي زباله‌اي كه مخصوص زباله خشك است بسپاريد.
- مديريت پخت‌وپز
اشاره كرديم كه خانمي كه نداند قيمت مواد غذايي چقدر است نمي‌تواند برنامه‌ريزي مالي و مديريت اقتصادي خوبي در آشپزخانه‌اش داشته باشد. اين اصل در پختن غذا به خوبي خود را نشان مي‌دهد. وقتي بداني هر ماده غذايي‌اي كه مصرف مي‌كني چه ميزان هزينه دربرداشته بنابراين بدون اندازه از آن استفاده نمي‌كني.
گوشت و مرغ گران است. در هفته هم اگر چند وعده مصرف غذاي گوشتي داشته باشيد حسابي خرجتان بالا مي‌زند كه البته ايرادي ندارد تا زماني كه درست مصرف شود؛ مثلا در زمان بسته‌بندي گوشت قرمز و سفيد به مقداري كه درون پاكت قرار مي‌دهيد تا منجمد شود دقت كنيد. بعد از انجماد و در زمان مصرف بايد تمام آن بسته را بپزيد چرا كه گوشتي كه از حالت انجماد خارج شده را نبايد دوباره منجمد كرد.
به مقدار مصرف خانواده‌تان در وعده غذايي از گوشت و مرغ استفاده كنيد. اگر 4نفر هستيد و هر كدام تنها يك تكه مرغ مي‌خورد، پس 4تكه مرغ كه چيزي حدود نيمي از يك مرغ متوسط است را بپزيد تا غذايي در قابلمه‌تان باقي نماند.
از غذاهاي باقي مانده به‌نحو احسن استفاده كنيد. برخي غذاها همچون خورش‌ها را مي‌توان بسته بندي كرد و در فريزر نگه‌داشت و چند روز بعد دوباره مصرف كرد اما مرغ پخته شده، در وعده بعدي طرفدار خاصي ندارد و كمتر مصرف مي‌شود. براي اينكه غذايتان راهي سطل آشغال نشود پيشنهاد مي‌كنيم مرغ را تبديل به غذايي جديد همچون ساندويچ و يا سالاد الويه كنيد.
- مديريت يخچال
بعد از چند سال بايد دست‌تان آمده باشد كه چه مقدار ميوه و سبزي مصرف مي‌كنيد. اگر هم تازه تشكيل خانواده داده‌ايد بايد بگوييم كار سختي نيست. درنظر بگيريد هر چند روز يك‌بار ميوه مي‌خريد. در روز چند عدد ميوه مصرف مي‌كنيد، ضرب‌در روزها كنيد؛ به‌عنوان مثال يك خانواده 2نفره اگر در روز يك عدد سيب، 2عدد خيار و 2عدد پرتقال مصرف مي‌كند در 3روز مي‌شود 3عدد سيب، 6عدد پرتقال و 6عدد خيار؛ بنابراين به همين تعداد ميوه خريد كنيد. نه اينكه كيسه را پركنيد و به خانه بياوريد و نهايتا با انبوهي از ميوه پلاسيده روبه‌رو شويد. گنديدگي ميوه‌ها همان دور ريختن اسكانس‌هاست.
در مديريت يخچال خانه، مهم‌ترين اصل جلوگيري از هدر رفتن سرمايه است. بنابراين مهم است به اندازه ميزان مصرفتان خريد كنيد. اگر خانواده 2نفره هستيد لزومي ندارد قوطي پنير بزرگ بخريد و وقتي به نيمه نرسيده به‌دليل فاسد شدنش آن را روانه سطل آشغال كنيد.
يخچالتان را بررسي كنيد. گاهي اوقات بعضي از مواد غذايي دور از چشم مي‌مانند و خراب مي‌شوند. بنابراين هرچند وقت يك‌بار يخچال را بررسي كنيد. موادي همچون كنسروها، مرباها و رب‌هاي بازاري تا پيش از اينكه درشان باز شود نيازي به نگهداري در يخچال ندارد. پس هم جاي يخچالتان بازتر و هم مصرف انرژي‌اش كمتر مي‌شود.
فاسدشدني‌ها را بشناسيد. به هر دليلي ممكن است ميوه در يخچالتان بماند و خورده نشود و يا لكه‌هاي روي ميوه‌ها باعث شود كسي از آنها استقبال نكند. 2راه را مي‌توانيد انتخاب كنيد؛ اول اينكه ميوه‌ها را خورد كنيد و با پختنشان در آب و كمي شكر از آنها دسر خوشمزه‌اي بسازيد و يا با تركيب چند ميوه و اضافه كردن آب پرتقال يا آب آناناس سالاد ميوه‌اي تدارك ببينيد كه هيچ فردي از آن نمي‌گذرد.
- مديريت انرژي
علاوه بر مواد غذايي، وسايل برقي بسياري در آشپزخانه وجود دارد كه درست استفاده نكردن از آنها هزينه‌هاي زيادي را بابت انرژي به خانواده تحميل مي‌كند.
ماشين لباسشويي: حتما مي‌دانيد كه بايد در زماني كه ساعت اوج مصرف نيست ماشين را روشن كرد. اجازه دهيد لباس به مقدار كافي جمع شده باشد. در زمان استفاده از ماشين لباسشويي از پودر شست‌وشو با آب سرد استفاده كنيد تا انرژي كمتري هدر رود. مي‌توانيد ماشين را از حالت خشك‌كن خارج كنيد و اجازه دهيد لباس‌ها در فضاي آزاد خشك شوند.
ماشين ظرفشويي: همچون ديگر وسايل برقي در اين مورد هم بايد به برچسب انرژي توجه ويژه داشته باشيد چرا كه ماشين در هر بار شست‌وشو مدت زمان زيادي روشن است. اجازه دهيد همه فضاي ماشين پر از ظرف شود و پيش از اينكه غذاي روي ظروف حسابي خشك شوند آنها را بشوييد در غيراين صورت مجبوريد از درجه بالاي گرما براي شست‌وشو استفاده كنيد كه اتلاف انرژي را به همراه دارد. به‌طور كلي استفاده از ماشين ظرفشويي براي تعداد كم ظروف چندان به صرفه نيست.
يخچال: كيسه‌هاي پلاستيكي، جعبه‌هاي كاغذي و ظروف كنسروها در يخچال باعث مي‌شوند گردش هوا به سختي صورت گيرد و انرژي زيادي مصرف شود. براي نگهداري مواد غذايي بهتر است از ظروف مخصوص يخچال استفاده كرد.