حالا از آسمان، گردوغبار مي‌بارد؛ آن هم در اين روزهاي زمستان، به جاي باران. كلي هم جبهه‌بندي ايجاد كرده است. حالا فهميده‌ايم كه گردوغبار هم مي‌تواند سياسي بشود؛ درست مثل ريزگردهاي تهران كه چند وقت پيش حسابي مشكل‌آفرين شد و البته، سياسي. در ماجراي گردوغبار خوزستان هم، يك طرف اصلي، مسئولان هستند. اصلا اسمش داد مي‌زند كه مسئوليت دارد؛ بهانه‌بردار هم نيست. اما طرف ديگر ماجرا، مردم هستند كه با كمي مراعات‌هاي بهداشتي و پزشكي، مي‌توانند اين روز‌ها را به سلامت رد كنند. دوست داريد بيشتر بدانيد؟ پس با ما ادامه بدهيد.
- دستور: ترك فضاي آزاد
پوست، پوست و دوباره پوست؛ گردوغبار و ريزگردهاي آن به هيچ كجاي بدن، بيشتر از پوست ضربه نمي‌زنند. در كل، دستگاه تنفسي و عروقي در معرض اين آلودگي‌ها هستند كه نتيجه‌اش را هم به‌طور داخلي و هم به‌طور بيروني، روي پوست به‌خوبي مي‌توانيم مشاهده كنيم. اين گردوغبار مي‌تواند حساسيت، كهير، اگزماهاي دست و صورت، درماتيت تماسي، ترك لب و... ايجاد كند. بهترين دستور، عدم‌حضور در فضاهاي باز است. لابد مي‌پرسيد مگر مي‌شود؟ حق البته با شماست؛ اما دست‌كم مراقب كودكان، خانم‌هاي باردار، سالمندان و بيماران باشيد.
- ضدعفوني كردن زخم‌ها
كار داريد، ضرورت دارد و بايد بيرون برويد، تكليف چيست؟ بهتر است بعضي از موارد پيشگيرانه را رعايت كنيد تا مشكلات به كمترين حد خودش برسد. ضد‌آفتاب و مرطوب‌كننده بزنيد و از خانه خارج شويد. دستكش نخي هم به‌دست كنيد. اين گردوغبار براي زخم‌هاي شما مي‌توانند خيلي دردسرساز باشند. اگر زخمي داريد و مي‌خواهيد از خانه خارج شويد، حتماً ضد‌عفوني‌اش كنيد و پانسماني هم داشته باشيد. به خانه كه برگشتيد، حتماً دست‌ها را بشوييد. سفارش متخصصان، استفاده از شوينده‌هاي غيرصابوني است.
- آهسته و پيوسته برانيد
از مهم‌ترين مشكلاتي كه در اين هنگامه پيش مي‌آيد، تصادفات رانندگي است. در اين جور مواقع، آهسته برانيد، چراغ‌ها را هم روشن كنيد. تا همين الان هم تصادفات زنجيره‌اي و غيرزنجيره‌اي به واسطه گردوغبار و كاهش ديد، كم نداشته‌ايم. سيستم تهويه مطبوع ماشين خودتان را هم در حالت چرخش مجدد هوا تنظيم كنيد تا گردوغبار ورودي كمتر شود. اگر هم حس كرديد كه نفس‌هايتان كوتاه شده، يا سينه‌تان مي‌سوزد يا خس خس مي‌كند، سريعا به دكتر برويد. اين گرد و خاك و غبار مي‌تواند حامل ريزگردهاي بيماري‌زاي بسياري باشد.
- دوش روزانه يادتان نرود
در چنين آب و هوايي، استحمام روزانه از واجبات است. هواي مو‌ها را خيلي داشته باشيد. حتماً موهاي خود را بپوشانيد تا از جذب آلاينده‌ها خودداري كند. شستن مو‌ها مي‌تواند به رفع آلودگي موهاي شما كمك بسياري كند. البته يادتان نرود حتماً از شامپو هم استفاده كنيد؛ چون برخي از آلاينده‌ها با آب خالي از بين نمي‌روند. به تغذيه خود هم اهميت بيشتري بدهيد. لابد شنيده‌ايد كه برخي از مواد غذايي چون ميوه‌ها و شير و لبنيات تازه موجب پاكيزه‌سازي بدن، عروق و... مي‌شوند. بهتر است حواستان به لبنيات تازه و مديريت تغذيه‌تان باشد.
- ورزش، فعلاً تعطيل
از مهم‌ترين توصيه‌هايي كه مي‌شود به شهروندان درگير با معضل كرد، عدم‌ورزش در فضاهاي آزاد است. بالاخره بايد صبر كرد تا اين وضعيت بغرنج به حالت عادي خودش برگردد. ورزش كردن، باعث استفاده بيشتر از هوا و در نتيجه ورود بيشتر گردوغبار به ريه‌ها و دردسرهاي بعدي مي‌شود. بماند كه بعضي از اهوازي‌ها گلايه دارند كه حتي داخل خانه هم تنفس كردن برايشان سخت است. توصيه بعدي هم اين است كه وقت رانندگي از ورود هوا به داخل خودرو جلوگيري كنيد. اين كار را با تنظيمات فن خودرو مي‌توانيد انجام دهيد.
- فست فود‌ها را رها كنيد
بعضي‌ها اهل غذاهاي حاضري و فست فود و اين جور چيز‌ها هستند. در موقع گردوغبار و آلودگي هوا سعي كنيد از خوردن فست فود‌ها و نيز مواد غذايي‌اي كه مواد نگه دارنده دارند، مثل چيپس، كنسرو و... خودداري كنيد. از خريد محصولاتي هم كه توسط دستفروش‌ها ارائه مي‌شود و در هواي آزاد قرار گرفته خودداري كنيد؛ مثل خرما كه در جنوب زياد مصرف دارد. غذاهاي خودتان را هم در يخچال و فريزر و به‌صورت پوشيده نگهداري كنيد. سبزي‌ها و امثالهم را خوب گندزدايي كنيد تا چيزي روي آنها باقي نمانده باشد.
- درز‌ها را بايد بست
متخصصان سفارش مي‌كنند كه در چنين روزهايي سعي كنيد از دستگاه تصفيه هوا در خانه و محل كار هم استفاده كنيد. براي عدم‌ورود گردوغبار به خانه و محل كار بايد درز‌ها و ورودي‌ها را خوب ببنديد. مواظب ورودي كولر‌ها هم باشيد كه خوب بسته شده باشند. البته اين موارد براي كمتر شدن تأثيرات اين آلودگي‌هاست، وگرنه ما هم مي‌دانيم كه با وجود اين همه گردوغبار، بالاخره راهي براي ورود به خانه، محل كار، ماشين و... پيدا خواهند كرد ولي هرچقدر امكانش باشد، بايد اين ورود را كمتر كرد.
- مواظب آب باشيد
حالا كه داخل خانه هستيد، مي‌توانيد چند مورد ديگر را هم رعايت كنيد. اگر اهل سيگار و قليان و دخانيات هستيد، يادتان باشد كه گردوغبار هوا به اندازه كافي مواد آلوده داخل خودش دارد، پس با مصرف اين موارد خودتان را به دردسر مضاعف نيندازيد. اگر از مخازن آب آشاميدني هم استفاده مي‌كنيد، حتماً آنها را خوب بپوشانيد. در مورد ظروف هم كه نيازي به سفارش نيست؛ خوب آنها را بشوييد. اگر به واسطه سردي ناگهاني هوا نيازي به استفاده از وسايل گرمازا داريد، در روزهاي اوج آلودگي هوا و گردوغبار، ميزان حرارتشان را در حد كمي قرار دهيد تا مشكل‌زا نشوند.
- گرد و خاك نكنيد
بالاخره آلودگي هوا، الان همه را درگير خودش كرده، پس بهتر است كه همگي در عدم‌تشديد آن مشاركت كنند. بعضي از شغل‌ها توليد گرد و خاك و امثالهم مي‌كند. در روزهاي اوج گردوغبار، بهتر آن است كه دست از كار بكشند تا مشكلات، بيشتر از ايني كه هست، نشود. اگر نياز به قيركاري و سوزاندن مواد پلاستيكي و شاخ و برگ درختان و شبيه آن داريد، در روزهاي اوج گردوغبار دست به اين كار نزنيد؛ واقعاً وضع را بد‌تر مي‌كند.
- لطفاً ماسك‌هاي استاندارد
اين روز‌ها، عكس‌هاي زيادي از اهوازي‌ها و خوزستاني‌ها با ماسك‌هاي جورواجور منتشر شده است. استفاده از ماسك‌هاي مخصوص گردوغبار، مي‌تواند راه‌حل خوبي براي تردد در سطح شهر باشد. دانشگاه علوم پزشكي جندي‌شاپور اهواز، البته پيشنهاد ماسك استاندارد (ماسك دسته، مخصوص گردوغبار) را براي اهوازي‌ها مطرح كرده است. البته برخي از شهروندان اهوازي، در كامنت‌هاشان، از كمبود اين ماسك‌‌ها خبر داده‌اند ولي به هر حال، بهترين مدلي كه مي‌توانيد استفاده كنيد، همين‌ها هستند. اگر دم دست نبود، پارچه مرطوب هم كارساز است. اكيداً از راه دهان، تنفس نكنيد؛ اين كار را از راه بيني انجام دهيد.
- اهوازي‌ها منتظر چه باشند؟
در ميان نگراني‌هاي موجود به‌واسطه گردوغبار اهواز و ديگر شهرهاي خوزستان، خبرهاي بد هم به گوش مي‌رسد. بعضي‌هايش شايعه است؛ مثل بيماري آبولا. بعضي‌هايش هم مستند به‌نظرات كار‌شناسان زبده و شناخته شده است.
رئيس جامعه متخصصين داخلي در اين‌باره گفته است كه اهوازي‌ها بايد منتظر سيليكوزيس باشند. دكتر ايرج خسرونيا در اين‌باره گفته است كه هواي اهواز ذرات ريز معلقي دارد كه با هر نفس، وارد ريه‌ها شده و در آن رسوب مي‌كند. اين رسوب ريزگرد‌ها باعث ايجاد مشكلات تنفسي و ضعف سيستم ايمني بدن مي‌شود.
اما سيليكوزيس چيست؟ اين يكي هم البته بر اثر تنفس طولاني مدت و مداوم غبارهاي سيليس شكل مي‌گيرد. توضيح تخصصي‌ترش هم، چنين است كه «سيليكا، نامحلول در آب بوده و خاصيت تحريكي قوي دارد. بنابراين مي‌تواند باعث فيبروز شديد و افزايش ابتلا به سل شود. ذرات سيليكا مي‌تواند وارد آلوئول‌هاي ريوي شود. توسط ماكروفاژ‌ها بلع شده و نهايتاً وارد عروق لنفاوي داخل ريه و عقده‌هاي لنفاوي شود. اين تركيبات سيليكاتي تبديل به اسيدسيليكا مي‌شوند كه خاصيت سمي شديدي براي بدن دارد.»
از علائمش هم اگر جويا شويد، تنگي نفس، سرفه، خستگي مفرط، نفس نفس زدن، كاهش اشتها و درد قفسه سينه است. مي‌بينيد چه خبرهاي بدي مي‌رسد؟