كم نيستند كساني كه نوروز هر سال و در ايام تعطيلي سلامتي‌شان با مشكلي مواجه مي‌شود و هنگام مواجه شدن با كيفيت خدمات درماني در اين روزها ترجيح مي‌دهند درد را تا پايان تعطيلات تحمل كنند. اما تحمل همه دردها امكان پذير نيست و بسياري از بيماري‌ها به درمان اورژانسي احتياج دارند. سال گذشته نيز مانند همه سال‌هاي پيش از آن، مسئولان وعده دادند در ايام نوروز كسي براي درمان معطل پزشك نماند. هر چند براي داوري در اين زمينه هنوز زود است و بايد منتظر گزارش‌هاي مردمي و البته آماري كه خود وزارت بهداشت اعلام مي‌كند ماند اما مشاهدات و پرس و جو‌هاي خبرنگار همشهري نشان مي‌دهد اين مشكل امسال هم مانند سال‌هاي قبل وجود داشت.
- وعده‌هاي93
در آخرين روزهاي سال گذشته وزير بهداشت اعلام كرد كه بيمارستان‌ها در نوروز، آماده‌باش هستند و اينكه در اين ايام مراكز اورژانس نسبت به سال گذشته مؤثرتر و فعال‌تر خواهند بود و در تمام بيمارستان‌هاي كشور به تعداد مورد نياز پزشك متخصص حضور خواهد داشت. معاون درمان او هم از آماده‌باش ۴هزار آمبولانس در ايام نوروز خبر داد و گفت كه هر شب ۶۷۰ متخصص مقيم در بيمارستان‌ها و مراكز درماني در ايام نوروز آماده ارائه خدمت درماني به بيماران در ۱۸رشته مختلف پزشكي هستند. در آخرين روزهاي سال گذشته مسئولان وزارت بهداشت نه‌تنها بر پوشش كافي بيمارستان‌هاي دولتي در تعطيلات تأكيد كردند بلكه وعده دادند بر بيمارستان‌هاي خصوصي و درمانگاه‌ها نيز نظارت كنند تا خدمات آنها هم برقرار باشد. تماس خبرنگار همشهري با چندين درمانگاه در پايتخت در روزهاي تعطيلي نشان داد جز پزشك عمومي اورژانس، هيچ متخصص ديگري در اين درمانگاه‌ها حضور ندارد و بخش‌هايي مانند آزمايشگاه و ارتوپدي نيز به‌طور كلي تا پايان تعطيلات تعطيل بودند.
- چند مشاهده ميداني
حضور در 2بيمارستان بنام پايتخت در زمينه شكستگي و ارتوپدي نيز تأييد‌كننده اين موضوع بود كه خدمات تخصصي تنها درصورت ضرورت و تشخيص پزشك و البته به كندي ارائه مي‌شود. در اين بيمارستان تخصصي، روز 11فررودين حوالي ساعت10 صبح حدود 50نفر در سالن انتظار حضور داشتند كه هر كدام به ضرورتي از گوشه و كنار پايتخت خودشان را به مركز شهر رسانده بودند. بيماراني كه دچار شكستگي عضلات شده و مشكل‌شان واضح بود پذيرش مي‌شدند تا پس از معاينه روند درماني‌شان دنبال شود. البته همراهان اين بيماران از كندي خدمات گلايه داشتند. اما مشكل اصلي مربوط به مراجعاني بود كه از درد، گرفتكي يا كوفتكي شديد عضلات گلايه داشتند و مسئول بخش «ترياژ» آنها را به درمانگاه‌هاي ديگر يا مراجعه بعد از تعطيلات ارجاع مي‌داد. يكي از اين بيماران مشكلش را اينجور توضيح داد: «دستم پيچ خورده است. سه روز تمام است نمي‌توانم تكانش بدهم. خيال كردم با كمي استراحت خوب مي‌شود كه نشد. يك پزشك عمومي در محل مان ويزيت كرد و توصيه كرد حتما براي عكسبرداري مراجعه كنم. به اين بيمارستان كه مركز شكسته‌بندي است آمدم تا كارم انجام شود. اما مي‌گويند چيزي نيست. برو بعد از تعطيلات بيا. يعني من بايد 4روز ديگر اين درد را تحمل كنم.»
فرد ديگري هم كه همراه فرزند 6ساله‌اش به بيمارستان مراجعه كرده، توضيح مي‌دهد كه به قول خودش تنها با «داد و فرياد» موفق شده براي فرزندش نوبت ويزيت از پزشك متخصص بگيرد: «در تعطيلات نوروزي پاي پسرم هنگام بازي با بچه‌ها ضربه شديد خورد، زانويش به‌شدت ورم كرد و شب‌ها از درد پا شكايت داشت. در شهرستان نتوانستيم پزشك متخصص پيدا كنيم. سفر را زودتر تمام كرديم تا به تهران و اين بيمارستان بياييم. امروز مراجعه كردم و خواستم پسرم را معاينه كنند. ابتدا كه مي‌گفتند مشكلي نيست. با اصرار من پزشك اورژانس تنها كمتر از يك دقيقه پاي پسرم را نگاه كرد و گفت چيزي نيست. من كه مي‌ديدم پسرم به سختي راه مي‌رود، اصرار كردم حتما ويزيت پرداخت كنم و شرح حالش را بنويسند تا خداي نكرده در آينده اگر مشكلي پيش آمد بتوانم موضوع را پيگيري كنم. با سوپروايزر بخش و خانمي در دفتر رئيس بيمارستان صحبت كردم و حتي كمي فرياد زدم و تهديد به شكايت كردم تا موفق شدم موافقت ويزيت پزشك متخصص را بگيرم. فكر مي‌كنم تنها يك پزشك متخصص در بيمارستان بود چون 2ساعت صبر كردم تا نوبت معاينه شود. تورم پاي پسرم آنقدر زياد بود كه پزشك متخصص آزمايش خون برايش نوشت. هر چند آزمايش را گرفتيم و نتيجه نشان داد مشكلي وجود ندارد اما همين كار ساده از صبح تا ساعت 4ونيم عصر طول كشيد.»
در يك ساعت حضور در اين بيمارستان نزديك به 20نفر مراجعه‌كننده عكس و پرونده به‌دست از بيمارستان دست خالي و بدون معاينه شدن برگشتند و تنها شنيدند كه: «بعد از تعطيلات مراجعه كنيد.» حرف مشترك همه آنها هم اين بود: «همه ما حتما درد و مشكلي داشته‌ايم كه در يك روز تعطيل از راه دور خودمان را به اينجا رسانده‌ايم، به ما مي‌گويند چيزي نيست، استراحت كنيد، خوب مي‌شود!»
- خدا نكند بيمار شويد
رئيس جامعه متخصصان داخلي ايران هم تأييد مي‌كند چنانچه‌كسي در ايران و در ايام عيد به جراحي سنگين احتياج پيدا كند، بايد با دارو درماني اين درد و مشكل تا پايان تعطيلات كنترل شود و آرزو مي‌كند در اين ايام كسي بيماري سختي نگيرد.
دكتر ايرج خسرو نيا در گفت‌وگو با خبرگزاري تسنيم درباره برخي انتقادات از روند خدمات درماني در ايام نوروز با وجود تمام تمهيداتي كه در اين زمينه برقرار شده بود، مي‌گويد: اول اينكه خدا نكند كسي در ايامي مانند تعطيلات نوروز احتياج به عمل‌هاي جراحي پيچيده و سنگين پيدا كند، البته در مراكز درماني در چنين ايامي از هر رشته پزشكي يك نفر متخصص مربوطه حضور پيدا خواهد كرد و حتي جراحي‌هاي اورژانسي نيز انجام مي‌شود. ولي جراحي‌هاي سنگين و پيچيده احتياج به حضور يك تيم گسترده دارد كه مسلماً در ايام نوروز امكان‌پذير نيست، زيرا ايام نوروز براي بيماران همچون ايامي مانند وقوع رخداد‌هاي بحراني است.
او اين پرسش را كه در كشورهاي ديگر و تعطيلاتي مانند كريسمس آن كشورها چگونه اين مسئله را برطرف كردند، چنين پاسخ مي‌دهد: تعطيلات كريسمس‌مانند ايام نوروز ما نيست و آنها حداكثر 3 تا 4روز تعطيل هستند، اين در شرايطي است كه كسي در تعطيلات نوروز احتياج به جراحي پيچيده داشته باشد پزشك و متخصص مربوطه سعي مي‌كند اينگونه جراحي‌ها را به بعد از تعطيلات نوروز موكول كند و با دارو درماني درد و مشكل بيمار را تا پايان تعطيلات كنترل كند. متأسفانه بيشترين شكايات از مداخلات درماني به پزشكي قانوني نيز مربوط به جراحي‌ها و درمان‌هاي پيچيده در ايام نوروز است، حتي در يكي از كشورها در زماني كه پزشكان آن كشور اعتصاب كرده بودند تعداد مرگ‌وميرها كاهش يافته بود زيرا بسياري از عمل‌هاي جراحي تعطيل شده بود و اين در شرايطي است كه برخي مرگ‌ها در زمان عمل‌هاي جراحي رخ مي‌دهد. رئيس دادگاه بدوي سازمان نظام پزشكي در توضيح نمونه‌اي از اين مشكلات كه مربوط به يكي از بيماران بود كه نتوانست در ايام نوروز سنگ شكن كليه‌اش را انجام دهد زيرا بسياري از بيمارستان‌ها از ارائه اين خدمت سر باز زدند، توضيح مي‌دهد: «با تمهيدات وزارت بهداشت و استقرار متخصص مقيم در تهران 4مركز درماني كار سنگ‌شكن را انجام مي‌دادند، ولي بهتر است كه كار سنگ شكن بعد از ايام نوروز انجام شود، زيرا سنگ شكن عوارض و مشكلات خاص خود مانند خونريزي و عفونت را به همراه دارد و بايد با حضور تيمي كامل انجام شود ولي بيمار مي‌تواند با دارو درماني و توصيه‌هاي پزشك، سنگ‌شكن خود را بعد از نوروز انجام دهد البته اگر مشكل چنين بيماراني اورژانسي باشد حتماً به مشكل وي رسيدگي اورژانسي مي‌شود.»
داوري درباره عملكرد بيمارستان‌ها در ايام نوروز كار دشواري است. وعده‌ها قبل از شروع تعطيلات اميدوار‌كننده است و بعد از پايان تعطيلات هم تقريبا همه‌‌چيز تمام مي‌شود. حتي اگر گزارش‌هاي بيمارستان‌ها يكسويه و به سود خودشان نباشد، باز هم تعداد زيادي از مردم را بايد درنظر داشت كه وقتي با كاستي مشكلات مواجه مي‌شوند، موضوع را پيگيري و از كمبود امكانات شكايت نمي‌كنند. به اين ترتيب نمي‌توان داوري دقيقي نسبت به اين موضوع داشت. هر چند اگر قرار باشد عملكرد مثبت وزارت بهداشت در ماه‌هاي گذشته را با اين دو هفته تعطيلات هم تعميم بدهيم، مي‌توان به بهبود اوضاع اميدوار بود اما باز هم كاستي آنقدر هست كه بتوان براي اين گزارش تيتر انتخاب كرد كه: «خدمات درماني تخصصي؛تعطيل تا پايان تعطيلات!»