براساس گزارش CNN، طالبان پس از آنكه نتوانست اين مجسمههاي پنجاه متري را با كمك ضدهوايي تخريب كند،به استفاده از ديناميت روي آورد و در اقدامي جاهلانه تمامي آنها را نابود كرد. متاسفانه اين اقدام اولين نمونه از مجموعه جنايتهايي بود كه منجر به نابودي بخشهايي از ميراث باستاني جهاني شد.
جدا از اين جنايات، آثار باستاني جهان از سوي عواملي ديگر از قبيل تغييرات جوي و رويدادهاي طبيعي از جمله زمينلرزه يز تهديد ميشوند. از دست رفتن اين آثار تاريخي بسيار دردناك است، اما در شرايطي كه تخريب آنها اجتنابناپذير باشد، شايد تكنولوژي بتواند به گونهاي در حفظ آنها موثر باشد.
شركت CyArk كه توسط يك مهندس عراقي تاسيس شدهاست، قصد دارد با استفاده از تكنولوژي پيشرفته اسكن ليزري نسخهاي ديجيتال و بسيار دقيق از ميراث باستاني جهان جمعآوري كند، تا هميشه و در هر شرايطي اين آثار باقي بمانند.
بن كاسيرا متولد موصل عراق است و در سال 1964 به آمريكا مهاجرت كرد و در دهه 1990 اولين طرح دستگاه اسكن ليزري قابل حمل خود را ارائه كرد. وي سپس شركت CyArk را در سال 2003 تاسيس كرد، شركتي كه در حفظ ديجيتالي سازههاي باستاني و معماري تاريخي فعاليت دارد. وي ميگويد تحت تاثير دو رويداد دردناك كه منجر به تخريب بخشي از تاريخ جهان شد، تخريب مجسمه هاي بودا توسط طالبان و تخريب ارگ بم در ايران توسط زمينلرزه، اقدام به راهاندازي اين شركت كردهاست.
وي ميگويد پس از زلزله بم به اين فكر افتادم كه گاه امكان جلوگيري از بناها و آثار تاريخي وجود ندارد درحالي كه بازسازي و احياي آنها نيز كاري بسيار پرهزينهاست، اما اگر نسخهاي اسكنشده از اين آثار وجود داشتهباشد، آيندگان ميتوانند به آنها مراجعه كرده و درباره تاريخ گذشتگان بياموزند.
از آن زمان تاكنون وي برنامه اش را عملي كرد و طي پنج سال، 500 مكان تاريخي و باستاني را اسكن كرد. شهر باستاني تبس در مصر، چيچن ايتزا در يوكاتان مكزيك، فورت لاماريه در آمريكا، معبد پترا، پمپي، تالار اپراي سيدني، موصل، كوهستان راشمور و مساورده در آمريكا از جمله مناطقي هستند كه اسكن ليزري آنها به صرت كامل انجام گرفتهاست.
هدف از اسكن اين بناها تنها حفظ آْثار باستاني نيست، هدف ديگر دسترسي رايگان و آموزشي به بازسازيهاي ديجيتال از اين آثار تاريخي است. به گفته كاسيرا، اگر خداي ناكرده اتفاق وحشتناكي براي اين آثار بيافتد، اطلاعات ديجيتال آنها باقي ميمانند و ميتوان براي مطالعه و بازسازي به آنها مراجعه كرد، رويدادي كه پروژه CyArk آن را تجربه كردهاست. مقبرههاي باستاني كاسوبي در اوگاندا در سال 2010 طي آتشسوزي مشكوكي نابود شدند،درحاليكه اين پروژه يك سال پيش از آتشسوزي آنها را اسكن كردهبود و اكنون ميتوان با كمك اطلاعات آن بخشهاي نابود شده را بازسازي كرد.
اين شركت براي اسكن يك محوطه، از ابزار اسكن ليزري قابل حملي استفاده ميكند كه عملكرد آن مبتني بر تكنولوژي به نام ليدار (تركيبي از دو واژه Light و Radar) است؛ به بياني ديگر اين ابزار مانند يك رادار عمل ميكند كه در آن به جاي امواج راديويي از امواج ليزر استفاده ميشود. اين دستگاه ميتواند در ثانيه 50 هزار پالس نوري ارسال كند، و اين به آن معني است كه دستگاه ميتواند در يك ثانيه اطلاعات 50 هزار نقطه را جمعآوري كرده و شكل هندسي هر جسمي كه در برابر آن قرار گرفته را به صورت ديجيتال ايجاد كند.
كاسيرا پيش از اين نيز تكنولوژي مشابهي به نام Cyrax را ابداع كردهبود كه از آن در سال 1997 در توليد فيلم Starship Troopers براي اسكن يك غار زيرزميني استفاده شد، زيرا گروه توليد فيلم دريافتند كه محاسبه زواياي غار و شبيهسازي آن بسيار پرهزينه خواهدشد، عملياتي 6 هفتهاي با هزينهاي نيم ميليون دلاري. از اين رو سيستم اسكن وي را با قيمت 20 هزار دلار خريداري كردند و در عرض دو روز، غار مورد نظرشان را اسكن و شبيهسازي كردند.