روز گذشته علي جنتي وزير فرهنگ و اشاد اسلامي با اين جملات، تعليق سفر عمره از ايران به عربستان را اعلام كرد تا پاسخي باشد به درخواست مراجع، نمايندگان مجلس، هنرمندان، ورزشكاران و البته ميليونها نفر از مردمي كه در روزهاي گذشته اصرار داشتند اين سفر مستحبي در اعتراض به رفتار غيراخلاقي و انساني مأموران فرودگاه عربستان با 2نوجوان ايراني بايد لغو شود.
اين خواسته مردم وقتي محكمتر و جديتر شد كه نهتنها عربستان عذرخواهي رسمي بابت اين كار نكرد بلكه مانع از فرود چند پرواز زائران ايراني در جده شد و آنها را به ايران برگرداند. برگزاري تجمعهاي زيادي در سراسر كشور و به راه افتادن موج اعتراضي در محافل مردمي و شبكههاي اجتماعي باعث شد تا سرانجام وزير ارشاد از تعليق پروازهاي ايران خبر بدهد.
هر چند علي جنتي از عذر خواهي مقامات عربستاني و حتي وعده آنها براي اعدام خاطيان خبر داد اما بلافاصله به عمل نكردن آنها به قولشان تاكنون اشاره كرد و گفت: «در عمل هنوز اتفاقي نيفتاده است. به اين ترتيب خدشهدار شدن حيثيت عمومي ملت ايران ما را بر اين داشت كه اين تصميم را بگيريم. »
- بيخبري رئيس سازمان حج
اعلام اين خبر در ظهر روز گذشته در حالي بود كه رئيس سازمان حج و زيارت صبح ديروز از اين تصميم بيخبر بود. سعيد اوحدي 2ساعت پيش از تعليق عمره از سوي وزارت ارشاد، در نشست خبري افزون بر اينكه به مردم اطمينان خاطر داد كه مسئولان ذيربط از طرق مختلف پيگير اشد مجازات خاطيان فرودگاه جده هستند، گفت كه درباره لغو عمره منتظر تصميم مجلس ميمانيم. او با نام بردن از لغو يا تعليق عمره به عنوان ابزارهاي اعتراضي ايران به اين موضوع، تحقق آن را براي عربستان «گران» و نشاندهنده اين نكته دانست كه آنها در تأمين امنيت جاني و مالي زائران نا توان بودهاند.
او البته درباره تحقق اتفاقي كه 2ساعت بعد علي جنتي آن را اعلام كرد، چنين گفت: «تعليق عمره در فضاي عادي صورت نخواهد گرفت بلكه در يك فضاي سياسي و انتقاد به يك جرم صورت ميگيرد. اگر به لغو عمره برسيم كه اقدام بيسابقهاي در تاريخ سازمان حج و زيارت است پيام جدي و سياسي براي عربستان كه توانايي تأمين امنيت اخلاقي زائران را ندارد خواهد بود. »
اينكه چرا رئيس سازمان حج تا 2ساعت پيش از اعلام از اين تعليق بيخبر بود و اينكه چرا در شرايطي كه طرح دوفوريتي نمايندگان آماده ارائه در مجلس بود دولت چنين تصميمي گرفت هر چند قابل تامل و بررسي است اما موضوع اين گزارش نيست. آنچه اهميت دارد تصميم مهم ايران در اينباره است؛ تصميمي كه با واكنش مثبت مردم و مسئولان همراه بود.
كم نبودند نمايندگاني كه پيش از اين، تقاضاي تعليق اين سفر را داشتند و دليل آنها نهتنها مورد خاص تعرض مأموران سعودي به 2نوجوان ايراني بلكه مجموع رفتار عربستانيها با زوار ايراني در همه سالهاي گذشته بود. در يك نمونه سخنگوي كميسيون امنيت ملي مجلس با اشاره به بيتوجهي بهشان زائران ايراني گفته بود: «سالانه از قبل حج عمره 3ميلياردو500 ميليون دلار ارز وارد عربستان ميكنيم كه بيش از 10هزار ميليارد تومان و معادل اعتبارات عمراني كشور در يك سال است. نمي توانيم هم ارز وارد عربستان كنيم و هم توهين و جسارت ببينيم.»
احمد بخشايش اردستاني، عضو ديگر اين كميسيون هم در گزارش برگزاري جلسهاي با مسئولان سازمان حج براي بررسي همين موضوع گفته بود: «به اين نتيجه رسيديم كه افراط در اعزام زائر به اين كشور عامل اصلي اين رفتارها ست.» عيسي دارايي نماينده مردم دزفول در مجلس هم با اعلام اينكه سالانه چيزي حدود ۱۰ميليارد تومان صرف عمره ميشود، گفت: «اگر بودجه عمراني كشور اگر ۲۰ميليارد باشد ۱۰ميلياردش به زور تأمين ميشود يعني بودجه عمراني كشور را ما صرف وهابيت ميكنيم.»
او حتي يك گام جلوتر رفت و گفت: «بهخاطر تجاور به 2نوجوان ايراني در فرودگاه جده بايد در كشور عزاي عمومي اعلام ميشد، مسئولان بايد همه پاي كار بيايند و تا اعدام اين دو افسر پليد آل سعود پيگير باشند و عربستان بايد از ايران عذرخواهي كند.»
دغدغه اين نمايندگان مجلس نسبت به اينكه ايرانيها هم در عربستان تكريم نميشوند و هم پول زيادي به جيب آنها ميريزند، بلافاصله پس از انتشار خبر تعليق عمره در ايران، مورد توجه رسانههاي جهان قرار گرفت.
فرانس پرس با اشاره به اختلافات ايران و عربستان در ماجراي يمن، خسارت وارده به عربستان را حدود 500ميليارد دلار در سال ارزيابي كرد و نوشت: «هر سال حدود 500هزار زائر ايراني براي عمره و 100هزار تن براي حج واجب به عربستان ميروند. بنابراعلام رسانهها، آنها هر سال 500 ميليون دلار در عربستان سعودي هزينه ميكنند.»
البته سوي ديگر اين عدد و رقمها، خسارتي است كه احتمالا متوجه شركتهاي ايراني و سازمان حج خواهد شد، چرا كه بسياري از هتلها دستكم براي چندماه آينده رزرو و پولشان هم پرداخت شده است اما آنچه فعلا براي مردم اهميت دارد تعليق اين سفرها و حتي واكنشهاي بيشتر به اين ماجراست. درحاليكه تعليق سفرهاي عمره يك تصميم مهم تلقي ميشود، بسياري همچنان متقاضي برخوردهاي تندتر هستند.
- برخوردهاي تندتر
حتي انتشار خبر تعليق عمره هم دانشجويان معترض را نتوانست آرام كند و آنها با وجود چنين تصميمي باز هم عصر روز گذشته مقابل سفارت عربستان تجمع بزرگي تشكيل دادند. در اين تجمع، حاضران با شعارهاي «الموت لاسرائيل»، «الموت لآلسعود» و الموت لآمريكا و با در دست داشتن پرچم كشورمان، نسبت به سياستهاي خصمانه رژيم آل سعود در منطقه اعتراض كردند.
حميد رسايي، نماينده مردم تهران نيز اين تعليق را كمترين كاري ارزيابي كرد كه ميشد در اين موضوع انجام داد و ضمن انتقاد از دولت بهخاطر سستي در اين ماجرا تأكيد كرد: «محاكمه عناصر پشت صحنه و 2پليس حيوانصفت، عذرخواهي رسمي دولت سعودي و تغيير رفتار در برخورد با زوار و حجاج ايراني ميتواند غرور ملي خدشهدارشده را ترميم كند.» ميتوان انتظار داشت امروز كه اين موضوع در مجلس بررسي ميشود،رسايي و برخي ديگر از نمايندگان همچنان بر موضوع خود براي نشاندادن واكنشهاي شديدتر و تنبيه بيشتر عربستان در اين موضوع اصرار كنند. امروز روز پرونده عمره در مجلس است.
- پرونده عمره در مجلس
طبق قرار قبلي قرار است امروز اين موضوع با دوفوريت در مجلس بررسي شود. هرچند در آخرين ساعات روز گذشته زمزمههايي مبني بر احتمال منتفي شدن بررسي موضوع بهدليل تصميم دولت براي تعليق سفر شنيده شد اما اين موضوع از آن جهت اهميت دارد كه اگر مجلس براي تعليق سفرهاي عمره مصوبهاي داشته باشد، براي شروع دوباره اين سفرها نيز نياز به رأي نمايندگان خواهد بود. هر چه هست، نمايندگان مجلس از تعليق عمره حمايت ميكنند. داوود محمدي، عضو كميسيون اصل90 مجلس در اينباره به همشهري ميگويد: « عمره درصورتي براي ما ارزشمند است كه شأن و منزلت زائران رعايت شود.»
محمدعلي پورمختار، ديگر عضو كميسيون اصل90 مجلس نيز با حمايت از اقدام دولت در تعليق عمره در شرايط كنوني به همشهري ميگويد: «تصميم دولت كاملا درست است و براي حفاظت از امنيت و حيثيت عمرهگزاران انجام شده و بايد اقدامات جدي در اينباره صورت گيرد. دولت سعودي بايد در اينباره توضيح بدهد و بابت رفتار مأموران در فرودگاه جده از همه مسلمانان رسما عذرخواهي كند و اطمينان خاطر بدهد كه هرگز چنين حادثهاي رخ نخواهد داد.»
محمدسعيد اسماعيلي، عضو كميسيون اجتماعي مجلس نيز با حمايت از اقدام دولت در تعليق عمره به همشهري توضيح ميدهد: «بهنظرم پادشاه و مسئولان سعودي خادمالحرمين شريفين نيستند، زيرا يكي از وظايف اصلي خادمالحرمين حراست و پاسداشت جان، مال و ناموس زائران حرم الهي است كه اكنون توانايي انجام اين وظيفه مهم را ندارند.» حادثه فرودگاه جده در نشست خبري سخنگوي قوه قضاييه نيز مطرح شد.
حجتالاسلام غلامحسين محسني اژهاي با زشت، خلاف قانون و اخلاق، غيرشرع و دور از عرف توصيف كردن اين عمل درباره موضوع خودكشي اين دو نوجوان گفت: «اين مطلب به هيچوجه صحت ندارد و من توصيه ميكنم به اين موضوع دامن زده نشود، ضمن اينكه دولت بحمدالله در حال پيگيري موضوع است و اميدواريم عربستان به قول خود مبني بر برخورد قاطعانه با خاطيان پرونده عمل كند.»
- پايان ماجرا؟
آيا اين پايان پرونده حج عمره خواهد بود؟ هنوز نميتوان در اينباره اظهارنظر كرد. شايد اين مشكل همين چندروزه حل شود و شايد هم سفر عمره سرنوشتي شبيه به سفر كربلا تا سالهاي پيش از سقوط صدام پيدا كند. به هر ترتيب حالا خيليها با آن اقدام هموطن فولادشهري درباره انصراف از سفر حج عمره و اختصاص آن براي امور خيريه، همعقيده هستند و براي او مينويسند: «آفرين به غيرتت هموطن».
- مدرسه سازي به جاي سفر عمره
احمد توكلي، نماينده مـردم تــهـران، ري و اسلامـشهر از رئـيـسجـمـهـور و وزيـر فـرهـنگ و ارشاد اسلامي بابت بــرخـوردي كه در ماجراي عربستان داشتند، تشكر ميكند و ميگويد: «تا وقتي كه عربستان سعودي كه خود را خادمالحرمين ميداند و برخوردهاي نامناسب و حرمتشكنانه دارد، بايد اين امر مستحب را كنار گذاشت. به افرادي كه قصد سفر عمره دارند پيشنهاد ميكنم هزينه آن را صرف مدرسهسازي كنند.»