هر روز 2هنرمند اهل مطالعه به فرهنگسراي كتاب واقع در نمايشگاه كتاب مي‌آيند و يكي از كتاب‌هاي مورد علاقه‌شان را براي مردم مي‌خوانند تا هم كتاب مورد علاقه‌شان را به اشتراك بگذارند و هم مردم را به مطالعه تشويق كنند. برنامه كتابخواني هنرمندان در طول برگزاري نمايشگاه كتاب در 2نوبت صبح و عصر با حضور هنرمندان برگزار مي‌شود. اصغر همت يكي از ميهمان‌هاي اين طرح بود. بعد از اينكه اصغر همت در فرهنگسراي كتاب قسمت‌هايي از كتاب پيشنهادي‌اش را براي مردم خواند، به سراغ او رفتيم تا كمي در رابطه با كتاب و كتابخواني با او گپ بزنيم.
- فكر مي‌كنيد اينگونه برنامه‌ها و اينكه از هنرمندان دعوت شود تا براي مردم كتاب بخوانند، تأثيري هم در افزايش علاقه مردم به مطالعه دارد؟
به هر حال ما مجبوريم به‌خاطر اينكه اين فقر وحشتناك را از بين ببريم، ترفندهاي مختلفي را آزمايش كنيم تا بتوانيم از اين شرايط بسيار بد نجات پيدا كنيم و مردم‌مان را به مطالعه علاقه‌مند كنيم. اين تلاشي است كه در اين زمينه صورت گرفته و من اميدوارم كه جواب بدهد.
- در جريان آمار مطالعه كشور هستيد؟
بله، ما در يك مرز فاجعه‌آميز هستيم؛ سرانه مطالعه يك دقيقه فاجعه است. به‌نظر من اينگونه تلاش‌ها بايد صدچندان بشود البته تاريخ نشان داده است كه برگزاري نمايشگاه كتاب هر ساله تغيير چنداني در اوضاع به‌وجود نمي‌آورد و فقط در يك بازه زماني چند روزه باعث مي‌شود كه چنين جمعيتي به اين محل بيايند و هم تفريح كنند و هم يكسري كتاب بخرند كه آنها را هم آيا بعدا بخوانند يا نخوانند. طرز فكر‌ها بايد از اساس تغيير كند و اين كار بسيار سختي است. البته از شهرداري هم توقع مي‌رود كه در جهت فرهنگسازي مردم شهر قدم بردارد و شهرداري هم اين كار را دارد انجام مي‌دهد اما بايد اين برنامه‌ها به‌صورت گسترده‌اي براي مردم اجرا شود و من هم اميدوارم در هر صورت موفقيت‌آميز باشد.
- ما به سمتي مي‌رويم كه هر ساله حضور حداكثري مردم را در نمايشگاه كتاب شاهد هستيم و اين نمايشگاه ديگر رفته‌رفته از حالت تخصصي خارج مي‌شود، از نظر شما اين پيشرفت به‌حساب مي‌آيد يا پسرفت؟
بايد ديد عامه مردم كه به نمايشگاه كتاب مي‌آيند براي چه‌كاري دقيقا مي‌آيند؟ خيلي‌ها قول و قرارهايشان را در نمايشگاه كتاب مي‌گذارند، خيلي‌ها ساندويچ مي‌خورند و بسته‌هاي هديه شركت‌ها را مي‌گيرند و... من از اتوبان چمران مي‌آمدم چند وقت پيش ديدم خيلي ترافيك است، پرس و جو كردم گفتند يك نمايشگاه صنعتي در حال برگزاري است. همه مردم كه نمي‌روند تراكتور بخرند! احتمالا خيلي ها مي‌روند كه يك بسته يا هديه‌اي كوچك بگيرند و يك گشتي هم بزنند و اينگونه مسائل جانبي. نمايشگاه كتاب هم تا حدي همين‌طور است؛ همه آنهايي كه حضور پيدا مي‌كنند براي خريد كتاب نيست. يك محل نسبتا تفريحي و يك جور وعده‌گاه به‌حساب مي‌آيد.
- شايد به‌خاطر فضاي نمايشگاه تعدادي هم كتاب خريداري شود اما فكر مي‌كنم همه كتاب ها خوانده شود.
بله، الان كتاب‌هاي گرانقيمت و نفيس داشتن و نمايش دادن آن در كتابخانه‌ها براي بعضي‌ها تبديل به يك چشم و هم چشمي شده. نه‌تنها خيلي وقت‌ها لاي كتاب‌ها باز نمي‌شود كه حتي بعضي اوقات وكيوم آن را هم باز نمي‌كنند. احتمالا اين كتاب‌ها را مي‌خرند كه يك زماني كه گران شد، بفروشند!
- خود شما چقدر اهل مطالعه هستيد؟
من اگر كتابخوان هم نباشم مجبورم كه مطالعه كنم. حرفه ما اجبار را هم در اين زمينه به‌وجود مي‌آورد كه بايد كتاب خواند. اين قضيه يك زماني خيلي بيشتر هم بود مثلا در زمان دانشجويي پولي كه قرار بود ساندويچ بخوريم را مي‌رفتيم و كتاب مي‌خريديم. من يك زماني با كتابفروشي‌هاي جلو دانشگاه دوست شده بودم مي‌رفتم و در انبار كتاب‌ها مي‌گشتم تا كتاب‌هاي چاپ اول را گير بياورم. چون مثلا اگر آن زمان يك كتاب 5تومان بود، چاپ اول آن را مي‌توانستيم با 15 ريال بخريم. آن دوران هم ما با قيمت پشت جلد كتاب مي‌خريديم مثل الان قيمت‌ها را عوض نمي‌كردند.
- يعني از روي اجبار مطالعه مي‌كرديد؟
نه اينكه علاقه نداشته باشيم ولي مثلا آن زمان مجبور بوديم در طول يك ترم 10 رمان بزرگ را در كلاس‌ها بخوانيم. اما همين اجبار باعث شد بفهميم كه چقدر اين مطالعه كمك مي‌كند به ما مخصوصا همين رمان‌هاي بزرگ چون شخصيت‌ها در رمان‌هاي بزرگ جزئيات بيشتري دارند و اين ناخودآگاه در ما اين اثر را مي‌گذاشت كه وقتي مي‌خواهيم يك شخصيت را بيافرينيم، به جزئيات دقت فراواني كنيم و بتوانيم آن شخصيت را به خوبي درون خودمان شكل بدهيم.
اين فقط در زمينه رمان نبود ما بسياري از نمايشنامه‌ها را مطالعه مي‌كرديم؛ فلسفه، جامعه‌شناسي روانشناسي و تمثيل‌شناسي، همه اينها مباحثي بود كه ما در زمان دانشگاه با آنها درگير بوديم و همين هم باعث مي‌شد كه اگر يك نفر به زور هم كتاب مي‌خواند اما عادت به كتاب خواندن در نسل ما پيدا شد.
- الان وضعيت جوري است كه انگار جوان‌ها تمايل دارند بيشتر كتاب‌هاي جمع و جور و ميني ماليستي مطالعه كنند تا به قول شما رمان‌هاي بزرگ.
بله، متأسفانه الان به‌خصوص از وقتي كه جوان‌ها مدام در اينترنت و فضاهاي مجازي سر مي‌كنند، اين فاجعه روزبه‌روز بيشتر مي‌شود. تا حدي كه من فكر مي‌كنم ممكن است يك روزي حسرت همين يك دقيقه سرانه مطالعه را بخوريم. در همه زمينه‌ها حوصله كم شده است. موفقيت را هم خيلي زود مي‌خواهند به‌دست بياورند و به قول شما اين سبك‌هاي ميني‌ماليستي رواج بيشتري دارند اما من اميدوارم كه جوان‌ها همان‌ها را هم بخوانند. مثلا نسل شما چقدر از هايكو مي‌داند؟ شعر بلند و غزل و قصيده و... را هم كه كنار بگذاريم، همين هايكو كه كوتاه هم هست را فكر نمي‌كنم بخوانند.
- خود شما علاقه‌اي به نوشتن نداريد؟
من هميشه به نويسنده‌ها غبطه مي‌خورم، اگر هم گاهي چيزي نوشته‌ام در حد مقاله و اينها بوده است. البته يادم است اجبارا يك نمايشنامه هم در كلاس نوشتم.
- به‌نظر شما مي‌توان به وضعيت نسل جديد و بازدهي و سطح اطلاعات اين نسل اميدوار بود؟
من هميشه گفته‌ام ما از استاداني كه بدون شك درجه يك‌ترين افراد در حوزه خودشان بوده‌اند اگر قطره‌اي از اينها را هم جذب مي‌كرديم براي خودمان يك حوضچه‌اي مي‌شد حداقل. اما الان اكثريت كساني كه تدريس مي‌كنند خودشان در يك شرايط بيمار آكادميك رشد كرده‌اند و قضيه مثل گلوله برفي است كه هي دست به‌دست مي‌چرخد و كوچك مي‌شود. الان ما بيشتر از دانشجويان خوب نياز به استادان خوب و درجه يك داريم. ما حداقل اين شانس را داشتيم كه از استادان درجه يك بهره ببريم.
- در كل رابطه بين كتاب و مطالعه و پيشرفت در حرفه شما چگونه است؟ اينها تأثيري هم روي يكديگر مي‌گذارند؟
بدون بروبرگرد ارتباطي مستقيم دارد، يك بازيگر بايد از تمام فنون آگاهي داشته باشد. يا اگر هم آگاهي ندارد، وقتي در موقعيت قرار مي‌گيرد بايد آگاهي كسب كند. وقتي شما مي‌خواهيد يك سريال تاريخي بازي كنيد، مگر مي‌شود كه آن تاريخ را نشناسيد؟ مثلا بخواهي رابرت اوپنهايمر را بازي كنيد اما ندانيد كه بمب نيتروژني چيست، يا بخوايد گاليله را بازي كنيد اما از اجرام سماوي سر در نياوريد يا هر كاراكتر ديگري. الان هم خيلي وقت‌ها مي‌بينيم كه يك تب بازيگري مي‌آيد و افول مي‌كند و چيز ماندگاري نيست به‌دليل همين عدم‌آگاهي. چون در عالم هنر همه‌‌چيز سخت‌افزار نيست. آن چيزي كه يك بازيگر يا اصلا هر كسي را ماندگار مي‌كند، نرم‌افزار و گنجينه‌اي است كه در خودش نهفته دارد.
- حرف آخر؟
اينكه اميدوارم اين تلاش‌ها ظاهري و مخصوص نمايشگاه كتاب نباشد. من امروز براي نخستين‌بار كار قشنگ ابراهيم حقيقي را ديدم كه 28را با كتاب نوشته بود روي پوستر نمايشگاه، 28دوره از اين نمايشگاه گذشته بايد ببينيم نسبت به دوره‌هاي دوم و سوم و پنجم رشدي داشته‌ايم؟ رشد عددي منظورم نيست؛ رشد كيفي بايد صورت بگيرد.
- در فرهنگسراي كتاب چه مي‌گذرد؟
اگر مي‌خواهيد به فرهنگسراي كتاب سر بزنيد حتما اين مطلب را بخوانيد
ويژه برنامه‌هايي كه براي فرهنگسراي كتاب در نمايشگاه بين‌المللي كتاب درنظر گرفته شده است آن قدر جذاب بوده كه جزو پرمخاطب‌ترين برنامه‌هاي اين نمايشگاه نام گرفته است. شما هم اگر علاقه‌مند به حضور در اين برنامه‌ها هستيد مي‌توانيد در ايام برگزاري نمايشگاه كتاب، به آدرس مصلاي امام خميني(ره)، مقابل شبستان اصلي مراجعه كرده و در برنامه‌هاي زير شركت كنيد.
خنياگران مذهبي با نواي «علي، علي»
خنياگران مذهبي ايران زمين هر روز در فرهنگسراي كتاب در نعت، منقبت و ذكر حضرت‌علي(ع) برنامه اجرا مي‌كنند. 10گروه موسيقي نواحي از استان‌هاي مختلف ايران هر روز در فرهنگسراي كتاب با نوا و ذكر حضرت علي(ع) برنامه اجرا مي‌كنند.در اين برنامه گروه‌هاي فولكلور مذهبي از مازندران، ايل شاهسون، ايل بختياري، خراسان‌شمالي، گيلان، آذربايجان‌غربي و شرقي، بوشهر، تركمن صحرا، كرمانشاه، لرستان و كردستان حضور دارند. ويژه برنامه «اجراي خنياگران مذهبي» تا 25ارديبهشت ادامه دارد و هر روز با حضور يك گروه در 3 نوبت، 10تا 10:30، 13تا 13:30و 17تا 17:30در فرهنگسراي كتاب برگزار مي‌شود. همچنين اين برنامه درصورت استقبال و تقاضاي مخاطبان با تعداد اجراهاي بيشتري برگزار خواهد شد. برنامه اجراي خنياگران مذهبي با 3 اجراي 30دقيقه‌اي گروه‌هاي فولكلور مذهبي ايران زمين، برگزار مي‌شود.
قصهگويي نويسندگان براي كودكان و نوجوانان
نويسندگان كودك و نوجوان هم در ايام برپايي نمايشگاه كتاب با حضور در فرهنگسراي كتاب براي كودكان قصهگويي مي‌كنند. اين برنامه با حضور و قصهگويي 5 نويسنده نامي كودك و نوجوان هر روز در 2 نوبت صبح از ساعت 10و عصر از ساعت 15برگزار مي‌شود. مصطفي رحماندوست، حميدهنرجو، جعفر ابراهيمي، اسدالله شعباني و مريم اسلامي در اين برنامه براي كودكان قصه گويي مي‌كنند.
برگزاري 9محفل ادبي در فرهنگسراي كتاب
برگزاري 9محفل ادبي در حوزه شعر با حضور شاعران نامي كشور هم از ديگر برنامه‌هاي پيش‌بيني شده براي فرهنگسراي كتاب است.در اين 9محفل ادبي، خليل جوادي، سعيد بيابانكي، عليرضا قزوه، سهيل محمودي، عبدالجبار كاكايي، حسين اسرافيلي، ساعد باقري، ناصر فيض و محمدرضا سهرابي‌نژاد شعرخواني مي‌كنند.
تجربه لذت كتابخواني با هنرمندان
نويسندگان و هنرمندان براي ترويج فرهنگ كتابخواني به فرهنگسراي كتاب مي‌آيند. در ويژه برنامه «كتابخواني هنرمندان» هر روز 2 هنرمند نامي و محبوب به جمع شهروندان حاضر در فرهنگسراي كتاب مي‌آيند و يكي از كتاب‌هاي مفيد، جذاب و مورد علاقه‌شان را براي مردم مي‌خوانند و با بيان نكاتي درباره اهميت مطالعه و كتابخواني و ضرورت افزايش سرانه مطالعه در كشور، شهروندان را به مطالعه هر چه بيشتر كتاب دعوت مي‌كنند.