از اين پدر و پسرها زياد هستند كه شغلشان نسل به نسل چرخيده و حالا آن حرفه، با بهترين امكانات، روزهاي خوب خودش را مي‌گذراند. «مصطفي ماهيچي» هم يكي از همان پسرهاست كه از بچگي همراه پدرش، كارهاي كوچك و ساده مزرعه پرورش ماهي‌شان را انجام مي‌داده اما حالا مديرعامل يك شركت بزرگ پرورش ماهي در شهرستان بهشهر است. آنقدر كه زمستان سال 93، مديركل شيلات مازندران، او را به‌عنوان جوان نمونه در زمينه پرورش ماهيان گرمابي انتخاب كرد. اين اتفاق، چيزي بود كه باعث شد مصطفي ماهيچي را پيدا كنيم و از او درباره اين شغل اصل و نسب‌دارش بپرسيم.
- من به راه پدر رفتم
همان اول كار، مصطفي ماهيچي گفت چطور اين شغل را انتخاب كرده؛«پرورش ماهي از شغل‌هاي قديمي خانواده ما محسوب مي‌شود. پدرم از قديمي‌هاي اين حرفه بود و من هم از همان كودكي با كاري كه پدرم انجام مي‌داد آشنا شده بودم. خيلي وقت‌ها همراهش مي‌رفتم و در كارهايش در مزرعه، كمكش مي‌كردم. حدود 30سالي مي‌شود كه ما اين مزرعه را داريم و رويش كار مي‌كنيم. من هم به واسطه همان كمك‌هايي كه به پدرم مي‌كردم و همراهش بودم، زماني كه به سن انتخاب شغل رسيدم، حرفه پدرم را ادامه دادم. حالا حدود 14سال است كه به‌طور جدي روي اين زمين براي پرورش ماهي كار مي‌كنم.» پرورش ماهي در شهرهاي شمالي، شغلي است كه سود و درآمدزايي‌اش كاملا به بازار بستگي دارد. البته خيلي‌ها معتقدند كه اين حرفه، بازار خيلي خوب و ثابتي ندارد كه بشود رويش حساب باز كرد و قابل برنامه‌ريزي‌هاي بلندمدت باشد. «خودم فكر مي‌كنم كه عرصه توليد، به نسبت زحمت و مشكلاتي كه دارد، سودي برابر با آن زحمات ندارد؛ براي همين كمتر به كسي پيشنهاد مي‌كنم كه وارد اين عرصه شود، مگر اينكه عاشق كار و مزرعه باشد. شايد اگر چنين پشتكار و سرمايه‌اي را در زمينه ديگري ارائه مي‌كرديم، به نسبت مي‌توانستم درآمد بهتري داشته باشيم اما چون من از اول با اين كار آشنا بودم و با آن خو گرفته بودم، آن را در زمينه شغل حرفه‌اي هم ادامه دادم. گاهي فكر مي‌كنم درآمد اين كار به اين‌همه سختي‌ها و دردسرهايش نمي‌ارزد، اما نمي‌شود كه همه دلال، تاجر و كارمند اداري باشند. ضمن اينكه حالا با اين روش جديد، معادلات مالي و سود ما تغيير كرده و راضي هستم و ناشكري نمي‌كنم.»
- ركورد برداشت از هر هكتار: 5تن!
مدير روابط عمومي شيلات مازندران خبر داده بود كه آقاي ماهيچي توانسته از مزرعه پرورش ماهي‌اش حدود 250تن ماهي برداشت كند و اين يك توليد خيلي خوب در اين زمينه محسوب مي‌شود. مصطفي ماهيچي در مورد چند و چون اين ميزان توليد مي‌گويد:«در تمام اين مدت ما با يك روش قديمي روي اين مزرعه پرورش ماهي‌مان كار مي‌كرديم اما حالا 34سالي است كه آن را تجهيز كرده‌ايم و به مرحله‌اي رسانده‌ايم كه توانسته‌ايم چيزي حدود 5تن ماهي از هر هكتار آن به‌دست بياوريم. اين روشي كه ما استفاده كرده‌ايم، يك سيستم جديد هوادهي است كه به تازگي وارد اين عرصه شده و هركسي از آن استفاده نمي‌كند. روش كارش هم هوادهي به‌صورت تزريقي است كه خيلي خوب روي زمين جواب داد. برداشت معمول از هر هكتار يك مزرعه پرورش ماهي در شمال، 2تا 3تن ماهي است؛ اما 5تن ماهي، چيزي بود كه همه را به وجد آورد، حتي خودمان را كه براي اولين‌بار توانسته بوديم به اين مقدار برسيم.»
- روش جديد هزينه اوليه سنگيني داشت
14سال پيش كه من اين كار را به شكل حرفه‌اي شروع كردم، همه‌چيز خيلي عادي بود و دم و دستگاهي نداشتيم، آموزش علمي نديده بوديم و خيلي از تكنولوژي براي اين كار استفاده نمي‌كرديم، اما حالا اين دم و دستگاه جديد، خيلي در پرورش ماهي‌هاي خوب و زياد، كمك‌مان كرده و از آنها نفع برده‌ايم. ما در كنار مزرعه پرورش ماهي، بازار فروش‌ا‌ش را داريم و مغازه عمده‌فروشي ماهي تاسيس كرده‌ايم. حالا ديگر بعد از اين همه سال، به جايي رسيده‌ايم كه ماهي‌هايمان را از توليد به مصرف به‌دست مردم مي‌رسانيم و اين براي كساني مثل ما كه در اين حيطه فعاليت مي‌كنند، يك برگ برنده خوب محسوب مي‌شود. به هر حال براي پايداري و پيشرفت كار، چاره‌اي جز توسعه آن و استفاده از روش‌هاي جديد علمي نيست؛ استفاده از سيستم جديد و تجهيز كل مزرعه 50هكتاري به آن، هزينه سنگيني براي مجموعه ما داشت چون وسعت مزرعه خيلي زياد بود. چيزي حدود 500ميليون تومان هزينه استفاده از اين سيستم شد كه البته بعد از به‌دست آمدن نتيجه، فهميديم كه به انجام آن مي‌ارزيده است. سودي كه در نهايت در نخستين برداشت از به‌دست آمدن آن 5تن ماهي در هر هكتار شد، تقريبا برابر با خرج اوليه‌اي بود كه ما كرده بوديم و خدا را شكركه بابت اين سيستم جديد، ضرر نكرديم. اين در واقع يك درس اساسي در كار است؛ يك كارآفرين براي پيشرفت نبايد بترسد، البته حسابگري و مشورت اصل مهمي است؛ كاري كه ما انجامش داديم و مطمئن شديم لااقل با اين توسعه، ورشكست نخواهيم شد. براي تأمين منابع مالي مورد نياز هم با درايت عمل كرده و از ظرفيت‌هاي مالي‌مان درست استفاده كرديم.
- حمايت، بهتر از تقدير است!
وقتي تماس گرفتند و گفتند كه شما به‌عنوان جوان نمونه شناخته شدي، اولش باور نمي‌كردم. فكر مي‌كردم يك شوخي از طرف دوستانم است اما كاملا واقعي بود. البته زماني كه به من زنگ زدند و اين خبر را دادند، خيلي بيشتر از وقتي كه از من تقدير شد خوشحال شده بودم چون واقعا فكر مي‌كردم كه اين برتر شدن مي‌تواند به مجموعه‌مان كمك كند. فكر مي‌كردم اين شناخته شدن، باعث مي‌شود كه از ما و شركت ما حمايت كنند و تسهيلات و امكاناتي به ما بدهند كه بتوانيم به مرحله‌هاي بالاتر از چيزي كه هستيم هم برسيم اما خب، اينطور نبود.
- پرورش‌دهنده نمونه ماهيان گرمابي
مصطفي ماهيچي
سال تولد: 1360
مدرك تحصيلي: فوق ديپلم
استان: مازندران - بهشهر
ميزان / كيفيت عملكرد: توليد 250تن از انواع ماهيان گرمابي در سطح 50هكتار، متوسط توليد 5تن در هكتار
علت موفقيت
1) توليد بالا در شرايط سخت از قبيل شوري خاك زمين‌هاي منطقه و كم‌آبي
2) آبگيري اوليه استخرها از آب‌هاي سطحي و جاري فصلي و تأمين آب پشتوانه از كانال‌هاي اطراف مزرعه.
3) استفاده از سيستم‌هاي هواددهي تزريقي با تعبيه پمپ تزريق در خارج از استخر و لوله‌كشي در داخل استخر با قابليت جابه‌جايي و جمع‌آوري آسان در زمان صيد ماهي
4) استفاده ازپخش‌كننده‌هايي كه خروج هوا از آنها به‌صورت پودري بوده و كمترين ميزان پرت هوا و بيشترين كارايي را دارند.
5) استفاده از غذاي دست‌ساز تركيبي در محل مزرعه براساس فرمول مورد تأييد كارشناسان شيلات
6) انجام فرايندهاي بيومتري در سطح مزرعه و ثبت تمامي مشخصات
7) انجام بازاريابي مناسب و مستمر و بازاررساني فوري محصول
8) راندمان توليد بالا به ميزان 250تن در سطح 50هكتار مزرعه
9) كاهش مصرف كودهاي شيميايي در فرايند خوراك ماهي‌ها
10) پذيرش توصيه‌هاي كارشناسان شيلات و همكاري مستمر با ترويج كشاورزي منطقه
- چطور ماهيچي شويم؟
راستش اگر كسي به من بگويد كه مي‌خواهد وارد اين شغل شود، من هرچه را كه در تمام اين مدت به‌دست آورده‌ام برايش مي‌گويم. از تمام خوبي‌ها و بدي‌هايش؛ از نياز به سرمايه‌هاي اوليه تا بازار فروش ماهي كه آخرين مرحله از اين كار محسوب مي‌شود. همه اينها را مي‌گويم كه بداند قرار است سختي‌هاي زيادي را تحمل كند. البته قبل از هرچيز، خودش بايد درباره اين شغل اطلاعات خيلي مختصري داشته باشد و تخصص‌هايش را بداند. اينكه چطور و از كجا و حتي چه زماني اين كار را شروع كنند. به‌نظر من، اين شغل، اول از همه به يك همت عالي نياز دارد. اين هم خيلي مهم است كه من از عنوان«كمك‌دست پدرم» شروع كرده‌ام و حالا به اينجا رسيده‌ام.بعد از اين‌همه‌سال، مي‌توانم به يقين بگويم كه 90درصد كار پرورش ماهي، به اكسيژن‌دهي آن مربوط است و هركسي كه اين كار را خوب انجام بدهد، حتما مي‌تواند نتيجه دلخواه و مطلوبش را بگيرد. اين دستگاه‌ها به ما كمك كردند كه در شرايط سختي مثل شوري خاك و كم‌آبي كه چند وقتي مي‌شود با آن روبه‌رو هستيم، توليد بالايي داشته باشيم. براي اكسيژن‌رساني از اكسيژن‌هاي تزريقي استفاده مي‌كنيم. علاوه بر اين براي تأثير نداشتن كم‌آبي روي پرورش ماهي‌ها، آبگيري اوليه استخرها را از آب‌هاي سطحي و جاري كه نسبت به هر فصلي، در دسترس بود، استفاده كرديم. واقعيتش اين است كه من هميشه سعي كرده‌ام كه تمام شرايط قانوني و البته انساني در پرورش ماهي‌ها را به‌طور كامل رعايت كنم و مطمئن هستم كه همين كار من و همكارانم در شركت، باعث شده است كه بتوانيم به اين نتيجه دلخواهمان برسيم؛ مثلا واقعا ما خيلي تلاش كرديم كه مصرف كودهاي شيميايي در فرايند خوراك ماهي‌ها را تا جايي كه مي‌توانيم كم كنيم و از غذاي دست‌ساز تركيبي كه براساس فرمول مورد تأييد كارشناسان شيلات بوده، استفاده كنيم. همه اينها فوت و فن‌هايي است كه نياز به كمي زمان، وجدان و البته صرف انرژي زياد دارد.