درست است كه هنوز تابستان نرسيده اما گرماي هوا و آفتاب سوزان خيلي‌ها را كلافه كرده. خب، بهترين راه براي خنك شدن در اين روزهاي داغ چيست؟ چه بايد كرد؟ چطور سلامتي‌مان را در مقابل گرمازدگي حفظ كنيم؟ چه تغييراتي در سبك زندگي‌مان ايجاد كنيم؟ اينها شايد از مهم‌ترين سؤال‌هايي باشد كه اين روزها لابه‌لاي حرف‌هاي روزمره‌مان مطرح مي‌كنيم و از همديگر جواب مي‌خواهيم. به‌نظر مي‌رسد بايد سراغ سبك زندگي مخصوص اين روزها برويم تا كمتر دچار دردسر شويم.
- چطور گرمازده نشويم؟
از بزرگ‌ترين مشكلات فصل گرم سال، كم شدن آب بدن و گرمازدگي است. براي جلوگيري از ابتلا به اين مشكلات، بهتر است كه ساعت‌هاي زير آفتاب‌ماندن خودتان را محدود كنيد. اگر هم در اوج گرما مجبور شديد به سفرهاي درون‌شهري برويد، بهتر است آب همراه خودتان ببريد. اگر قصد ورزش كردن هم داشتيد، بهتر است كه قبل، حين و بعد از اين كار آب مصرف كنيد. اگر دچار گرمازدگي در تابستان شديد، بهتر است كه سريعا نسبت به رفع آن اقدام كنيد مثلا يك دوش آب سرد برايتان خوب خواهد بود. استفاده از بسته‌هاي يخ هم پيشنهاد مي‌شود تا با قرار دادن آنها روي بدن‌تان، دماي بدن را سريعا پايين بياوريد.
- زماني براي رشد ويروس‌ها
فصل گرم سال، فرصت مناسبي براي رشد و نمو ويروس‌ها و باكتري‌هاي موجود در مواد غذايي است. در تابستان، مواد غذايي و ميوه‌ها و سبزي‌ها زودتر فاسد مي‌شوند. آب و غذاي آلوده و مسموم، جزو آفت‌هاي تابستان هستند كه بايد در مقابله با آنها دقت بسياري كرد. جدا aاز اين بحث، يادتان هم باشد كه درست است كنترل دماي بدن در اين فصل مهم است اما در كنار اين نكته نبايد از ياد برد كه مصرف نوشيدني‌ها و غذاهاي بسيار سرد كار چندان جالبي نيست. در اين صورت، بدن ناچار است كه فعاليت زيادي كند تا بتواند اين دما را با آن گرماي سابق ميزان كند و همين فعاليت زياد، به اعضاي فيزيكي فشار مي‌آورد.
- دردهاي عضلاني در گرما
ازجمله بدي‌هاي فصل گرم سال ، اسپاسم‌ها و دردهاي عضلاني است كه بيشتر در نواحي شكم، بازوها و پاها بروز مي‌كند. اگر دچار چنين مشكلاتي شديد، سفارش مي‌كنيم كه به يك جاي خنك رفته و آنجا استراحت كنيد، آبميوه تازه ميل كرده و نوشيدني‌هايي مصرف كنيد كه املاح معدني داشته باشند. در ضمن، اگر دچار اسپاسم‌هاي عضلاني شديد، بدانيد كه بيشتر اين اسپاسم‌ها نتيجه فعاليت‌هاي شديد بدني هستند. بهتر است كه از ادامه چنين فعاليت‌هايي خودداري كنيد. راستي نوشيدني‌هاي خانگي مثل شربت آب‌ليمو، شربت خاكشير و... را فراموش نكنيد، افاقه مي‌كند.
- با شوره‌هاي سر چه كنيم؟
امان از دست شوره سر كه در فصل گرم، خيلي‌ها را درگير خودش مي‌كند. گرما و عرق كردن زياد بدن باعث مي‌شود كه مشكل شوره سر در تابستان‌ها بيشتر خودش را نشان بدهد. بي‌زحمت شوره سر را جدي بگيريد چرا كه ممكن است موجب ريختن موهاي شما هم بشود. براي رفع اين مشكل از نوشيدني‌هاي خنك و آبكي دريغ نورزيد. ماست و آب هندوانه و ميوه‌هاي آبكي و تازه مثل توت زياد بخوريد. در ضمن، مصرف ميوه‌ها و سبزي‌ها و شير و غلات را هم به عادت‌هاي غذايي‌تان اضافه كنيد تا كار از محكم‌كاري عيب نكند.
- شهروند الكترونيك شويد
اگر تا به حال يك شهروند الكترونيك نبوده‌ايد و عادت داشته‌ايد براي هر كار كوچك مثل پرداخت قبض، حضوري به مراكز مختلف برويد، اين روزهاي گرم فرصت خوبي است كه اين عادت را ترك كنيد چون احتمالا گرماي هوا آنقدر آزاردهنده است كه مانع خروج شما از خانه براي انجام اين كارهاي پيش‌پا افتاده مي‌شود. اين روزها بسياري از خدمات از طريق اينترنت مي‌تواند در اختيار شما قرار گيرد. شما علاوه بر انجام كارهاي بانكي، با اينترنت هم مي‌توانيد خريدهايتان را انجام دهيد و هم زحمت يك سفر شهري در اين گرماي هوا به‌خود ندهيد. اگر مجبور شديد از خانه خارج شويد در مسيري حركت كنيد كه سايه باشد.
- چطور لباس بپوشيم؟
در فصل گرم لباس پوشيدن هم خيلي اهميت دارد. سراغ جنس‌هاي خنكي برويد كه بتوانند همراه خوبي براي اين روزهاي داغ باشند. يادتان باشد هرچقدر از تعداد چين و شكن و لايه و پرپري‌هاي لباس كم شود به همان اندازه به خنكي لباس اضافه مي‌شود. رنگ لباس هم تأثير مستقيم در ميزان خنكي لباس دارد. يك اصل مهم ديگر مي‌گويد كه هر چقدر درصد الياف طبيعي در لباس بيشتر باشد خنك‌تر است. البته در عوض سنگين‌تر هم هست و زودتر هم چروك مي‌شود. الياف مصنوعي، سبك‌تر و براق‌تر هستند ولي عرق را جذب نمي‌كنند و هوا را به راحتي عبور نمي‌دهند. بهترين جنس پارچه براي پيراهن، تترون و براي شلوار، كتان است.
- توصيه‌هاي كاربردي ديگر
بستن پنجره در روزهاي گرم تابستان و باز كردن آن هنگام شب كه هوا خنك‌تر است توصيه مي‌شود. براي كاهش دماي بدن بايد در تابستان هر روز استحمام كنيد اما در اين فصل نبايد براي دوش‌گرفتن از آب خيلي سرد استفاده كرد چراكه اين اقدام براي سلامتي انسان بسيار مضر است. استفاده از آفتاب‌گير براي خودروهايي كه براي مدت زمان طولاني در مكاني پارك شده‌اند لازم است. زماني كه وارد خودرو مي‌شويد ابتدا براي مدتي در خودرو را باز نگه داريد سپس شيشه‌هاي اتومبيل را پايين بكشيد و شروع به حركت كنيد. درجه حرارت منزل هم در روزهاي گرم باتوجه به ايجاد تعادل با محيط بيرون بايد بين 24تا 26درجه سانتي‌گراد باشد.
- توصيه‌هاي سنتي براي جلوگيري از گرمازدگي
هواي داغ تابستان بسياري از مردم را دچار گرمازدگي مي‌كند و متخصصان طب سنتي معتقدند كه مصرف برخي نوشيدني‌هاي سنتي براي رهايي از گرمازدگي اين روزها بسيار مفيد است.
توصيه ابوعلي سينا: به گفته شيخ‌الرئيس، دوغ ترش براي گرمازدگي مناسب است. فرد آفتاب‌زده‌شده بهتر است در سايه بنشيند و پاي خود را در آب سرد بشويد و اگر تشنه بود اندك‌اندك از ظرفي با دهانه باريك آب بنوشد. علاوه بر اين خوراكش هم بايد از غذاهاي زود هضم باشد. ابوعلي سينا در اين‌باره توصيه كرده است: ماليدن روغن بنفشه روي پيشاني، براي جلوگيري از گرمازدگي و سردردهاي صفراوي مفيد است. فرد بعد از سفر، حمام آب سرد بگيرد تا از آسيب سفر به دور باشد و سرحال آيد. البته نبايد در اين كار عجله كند و بايد به‌تدريج آب‌تني كند. فرد مسافر، سر و سينه خود را از تابش مستقيم نور خورشيد بپوشاند و در راه قاووت جو و عصاره ميوه تناول كند و قدري براي حركت صبر كرده و سپس به راه بيفتد.
توصيه زكرياي رازي: زكرياي رازي گفته است: نوشيدن شربت سكنجبين منافع بسيار دارد. يكي از منافع سكنجبين آن است كه چون آن را با يخ خنك كرده و بنوشند، صفرا را مي‌برد و از التهاب حرارت معده مي‌كاهد و آنچه بلغم در معده و روده‌ها باشد، خارج مي‌كند. اگر سكنجبين را با ريشه و تخم كاسني مخلوط كرده و كمي گلاب به آن اضافه كنند، نوشابه‌اي پر سود و شگفت‌آور مي‌شود، به‌خصوص براي كساني كه جگر و معده‌اي گرم داشته يا دچار گرفتگي معده شده‌اند و نيز براي كساني كه مبتلا به نفخ هستند منافع زياد دارد اما براي مبتلايان به زخم معده و روده مضر است. از آنجا كه فرد گرمازده ميل زيادي به خوردن آب سرد دارد، بايد به‌تدريج و آهسته مايعات را بنوشد تا معده وي دچار تحريك و درد نشود.
- ميوه‌ها را دودستي بچسب
يكي از بهترين گزينه‌ها در گرما مصرف ميوه‌ها و سبزي‌هايي است كه بدن را خنك نگه مي‌دارند. غالبا بيشتر ميوه‌ها و سبزي‌ها را به‌صورت خنك مصرف مي‌كنند. معمولا نيز اين ميوه‌ها و سبزيجات، آب فراواني داشته و به خنكي بدن كمك بسياري مي‌كنند. ميوه‌هايي چون انگور، سيب، گلابي، هلو، گيلاس، شليل و... را داخل يخچال گذاشته و خنك بخوريد.
به هر حال اگر فكر كرديد كه داشتن رژيم غذايي فقط مخصوص كساني است كه دوست دارند چاق يا لاغر شوند سخت در اشتباهيد. اين روزهاي داغ، داشتن يك رژيم غذايي مناسب براي همه لازم و حتي بسيار ضروري است چون در غيراين صورت، گرماي هوا خيلي زود شما را به زانو در مي‌آورد. يك توصيه عمومي‌كه احتمالا شنيده‌ايد اين است كه در روزهاي گرم، بيشتر از روزهاي ديگر آب بنوشيد. هنگامي كه مجبور هستيد ساعاتي را بيرون از خانه سپري كنيد، شيشه آبي به همراه ببريد و مرتب آب بنوشيد. خوردن ميوه و سبزي را حتما به برنامه غذايي روزانه‌تان اضافه كنيد. اغلب ميوه‌ها و سبزي‌ها حاوي كمي نمك و آب فراوان هستند كه براي جلوگيري از گرمازدگي مناسب خواهند بود. اگر مي‌خواهيد براي رفع تشنگي آبميوه بنوشيد، سعي كنيد كمتر سراغ آبميوه‌هاي صنعتي برويد چون باعث مي‌شوند بعد از مدت كوتاهي گرفتار چاقي شويد. به هيچ وجه قهوه، نسكافه و نوشابه مصرف نكنيد زيرا كافئين موجود در اين نوشيدني‌ها باعث كاهش مايعات بدن مي‌شود و ميزان تعريق را بالا مي‌برد.